Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że Boska komedia to dzieło przełomu wieków? Uzasadnij swój sąd.
Zacznij od tezy:
Boska komedia to bez wątpienia największe dzieło Dantego Alighieri i dzieło przełomu wieków.
Ponieważ do takiego tematu pracy odpowiednia będzie forma rozprawki, podaj co najmniej trzy argumenty potwierdzające tezę.
Najpierw wskaż średniowieczne cechy Boskiej komedii.
- W czasie powstawania utworu we Włoszech rozpoczynał się już nowy okres w historii literatury – odrodzenie. Wnosił on do kultury zapomniane dotychczas wartości, a uwagę człowieka kierował na sprawy dotąd zaniedbane. Nic więc dziwnego, iż utwór wykazuje cechy charakterystyczne dla średniowiecza, ale też i te, które przypisujemy tekstom renesansowym. Już po pierwszym zetknięciu z dziełem zauważamy elementy typowo średniowieczne. Cały tekst bowiem dotyczy Boga i spraw ostatecznych człowieka. Autor w swej wędrówce pokazuje czytelnikowi cierpienia i zmagania ludzi w piekle i czyśćcu. Chce w ten sposób przestrzec przed potępieniem po śmierci.
- Dante, tworząc Boską komedię, czerpał z myśli wielkich filozofów średniowiecznych i świętych – Doktorów Kościoła, jak również z naiwnych i apokryficznych prac średniowiecznych mówiących o podróżach w zaświaty.
- Zastosowanie średniowiecznej symboliki liczb jest również cechą charakterystyczną utworu. Najlepiej uwidoczniona jest tu liczba trzy i jej wielokrotności. Utwór składa się z trzech części, każda część z trzydziestu czterech pieśni (trzydzieści trzy + pieśń wstępna). Każde królestwo obejmuje dziewięć sfer (piekło – dziewięć kręgów, czyściec – dziewięć pięter, raj – dziewięć nieb).
Teraz przyjrzyj się dziełu, szukając jego cech renesansowych.
- Najbardziej widoczną oznaką jest napisanie utworu w języku włoskim (czyli narodowym języku Dantego), co jest nowością w średniowieczu, ale czymś powszechnym dla odrodzenia.
- Jednakże głównym elementem decydującym o przynależności utworu do nowej epoki jest czerpanie ze spuścizny kultury antycznej. Już czytając Piekło, możemy zapoznać się z wizją zaświatów, która podobna jest do tej znanej z mitologii. Stawianie przez Dantego na drodze swej wędrówki Wergiliusza i przytoczenie postaci mitologicznych jest również wyrazem jego fascynacji mądrością i sztuką antyku.
- Czymś niespotykanym w średniowieczu jest ujawnienie autora. Ale Dante nie tylko publikuje pod swoim nazwiskiem, czyni również swoją osobę głównym bohaterem. Stąd widzimy w utworze wiele wątków biograficznych. Wrogów swoich autor umieszcza w piekle, ludzi godnych szacunku – w niebie, zaś swą ukochaną Beatrycze czyni przewodniczką po raju. Przy cechach średniowiecznych mowa była o zwróceniu się na Boga. Autor jednak równie silnie interesuje się człowiekiem. Ukazując piekielne cierpienia, chce ustrzec go przed potępieniem. Pragnie, aby godnie przechodził przez życie, jak mieszkańcy raju. Daje ludziom – Wergiliuszowi i Beatrycze – do wypełnienia niezwykle ważne zadanie przewodnictwa po zaświatach. W końcu czyniąc siebie głównym bohaterem, przypomina o antycznej apoteozie twórcy.
Podsumuj:
Boska komedia jest dziełem wyjątkowym. Doskonale łączy myśli filozoficzne średniowiecza i odrodzenia. Alegoryczny sens wędrówki przez zaświaty ma również dla współczesnego człowieka wymiar optymistyczny, gdyż ukazuje wznoszenie się człowieka z upadku i grzechu przez oczyszczenie do świętości. Bez wątpienia to dzieło przełomu wieków.
Zobacz:
Dlaczego Boską komedię Dantego uznaje się za pomost pomiędzy średniowieczem a renesansem?
Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że Boska komedia to dzieło przełomu wieków? Uzasadnij swój sąd.