Stałym strategicznym celem w polskiej polityce zagranicznej pierwszych Piastów było zapewnienie krajowi bezpieczeństwa oraz dbałość o rozszerzanie polskich wpływów w Europie.

Najważniejsze wydarzenia w Polsce pierwszych Piastów (od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego)

Chrzest w 966 roku, który miał nie tylko znaczenie wewnętrzne, ale również międzynarodowe – podkreślał suwerenność państwa i stanowił swojego rodzaju przepustkę do ówczesnej społeczności europejskiej.

Wielkie znaczenie dla Polski miały stosunki z Niemcami, najpotężniejszym w tamtych czasach mocarstwem na kontynencie:

  • za panowania Mieszka I kontakty polsko-niemieckie były poprawne. Konflikt z 972 roku dotyczył bezpośrednio sąsiadujących z Polską saskich margrabiów, zaniepokojonych siłą Mieszka I i był sprawą marginalną. Spór z Ottonem II z 980 roku został zażegnany. Ostatnie lata to czas prowadzenia wspólnej polityki wobec Słowian połabskich oraz cicha zgoda cesarstwa na zabór Śląska;
  • za panowania Bolesława Chrobrego stosunki polsko-niemieckie układały się różnie: od przyjaźni i sojuszu z Ottonem III (zjazd w Gnieźnie – 1000 rok), poprzez wieloletnią wojnę z Henrykiem II (1003-1018), ku względnej poprawności po pokoju budziszyńskim (warto pamiętać, że Niemcy udzielili Polsce pomocy wojskowej podczas wyprawy na Kijów w 1018 roku);
  • w okresie rządów Mieszka II i kryzysu monarchii wczesnopiastowskiej rywalizacja z Niemcami przeplatała się ze ścisłą współpracą mającą charakter sojuszu, np. przy odbudowie państwa przez Kazimierza Odnowiciela. Fakt, że pomocy naszemu księciu udzielili również Rusini (Jarosław Mądry), świadczył o tym, że Polska staje się jednym z państw dążących do stabilizacji regionu;
  • Bolesław Śmiały, dążąc do przywrócenia Polsce pozycji międzynarodowej, musiał wejść w konflikt z cesarstwem, które najchętniej widziałoby nasz kraj w roli lennika. Sojusz z papiestwem był więc jak najbardziej uzasadniony, po porażce Bolesława Polska znalazła się w obozie cesarskim;
  • Bolesław Krzywousty, dążąc jednak do pełnej suwerenności Polski, ponownie wszedł w spór z Cesarstwem, który zakończył się ostatecznie zwycięstwem polskiego króla.

Stosunki z Rusią Kijowską nie były jednoznaczne. Oprócz typowo granicznego sporu o Grody Czerwieńskie (najazd Włodzimierza w 982 roku, odwet Bolesława Chrobrego w 1018 roku, ponowne ich odbicie w 1031 roku przez Jarosława Mądrego) oraz napadów o charakterze łupieżczym i rabunkowym (wyprawa kijowska Chrobrego) Polska ściśle współpracowała z Rusią Kijowską (za Kazimierza Odnowiciela). W połowie XI w. Ruś pogrążyła się w rozbiciu dzielnicowym i przestała odgrywać istotną rolę na arenie międzynarodowej.

Stosunki z Czechami. Niezależnie od bliskości językowej i kulturowej, między Polską a Czechami istniała rywalizacja o pierwsze miejsce w zachodniej Słowiańszczyźnie (panowanie Chrobrego, kryzys monarchii piastowskiej i najazd Brzetysława, rządy Śmiałego, finał panowania Krzywoustego).

  • Istotną rolę odgrywał też spór graniczny o Śląsk przechodzący z rąk do rąk przez około 50 lat (zabór Mieszka I w 990 roku, najazd Brzetysława w 1039 roku i odzyskanie Śląska przez Kazimierza Odnowiciela).
  • Pojawiły się też kwestie natury dynastycznej, gdy Chrobry – Czech po kądzieli, w 1003 roku zajął Czechy i Morawy, wykorzystując zamieszanie polityczne w kraju swojej matki.
  • Nie zabrakło i ścisłego sojuszu w kluczowym momencie formowania polskiej państwowości, od 965 roku aż do śmierci Dobrawy (około 977 roku).
  • Władysław Herman pojął za żonę księżniczkę czeską Judytę.

Poprawne były też stosunki pierwszych Piastów ze skandynawskimi sąsiadami oraz Węgrami (prócz lokalnych konfliktów za Chrobrego i Krzywoustego). Mieszko I wydał nawet córkę Świętosławę za króla duńskiego Swena; ich synem był Kanut Wielki, zdobywca Anglii w I połowie XI wieku.

Pierwsi Piastowie – od Mieszka I do Leszka Białego

. Mieszko I (ur. 926-992)
. ↓
. Bolesław Chrobry (992-1025)
. ↓
. Mieszko II (1025-1034)
. ↓
. Kazimierz Odnowiciel (1034-1056)
. ↓ ↓
. Bolesław Śmiały (1058-1079) Władysław Herman (1079-1102)
. ↓ ↓
. Zbigniew (zm. 1112) Bolesław Krzywousty (1102-1138)
. ↓
. ——————————————————————————————————————————————
. ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
Władysław Wygnaniec Bolesław Kędzierzawy Mieszko III Stary Henryk Sandomierski Kazimierz Sprawiedliwy
(1138-1146) (1146-1173) (1173-1177) (1177-1194)
. ↓ ↓
. Leszek Biały Konrad Mazowiecki
. (1202-1227) (ur. 1187?-1247)

To musisz zapamiętać!
Zestawienie najważniejszych wydarzeń politycznych Polski za pierwszych Piastów

960 – Początki panowania Mieszka I.
965 – Małżeństwo Mieszka I z Dobrawą – sojusz z Czechami.
966 – Chrzest Mieszka I, początki organizacji kościelnej w Polsce.
968-979 – Wojny z margrabiami niemieckimi – układ z cesarstwem.
992 – Oddanie się w opiekę papiestwu – akt „Dagome iudex”.
992 – Objęcie rządów przez Bolesława Chrobrego.
997 – Wyprawa św. Wojciecha do Prus i jego męczeńska śmierć.
1000 – 1. Zjazd w Gnieźnie, przybycie Ottona III.
. 2. Utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie.
1002-1018 Interwencja w Czechach.
. 2. Wojny z Niemcami – pokój w Budziszynie.
1018 Interwencja w Czechach.
1018 – Przyłączenie Grodów Czerwieńskich w wyniku wyprawy na Kijów.
1025 – 1. Koronacja Bolesława Chrobrego i jego śmierć.
. 2. Koronacja Mieszka II.
1029-1030 – Wojny z Niemcami.
1031 – Wojna domowa, zdrada Bezpryma, wygnanie Mieszka II.
1032 – Powrót Mieszka II do władzy i zrzeczenie się korony.
1034-1039 1. Panowanie Kazimierza Odnowiciela (1034-1058)
2. Załamanie się władzy Piastów, wygnanie Kazimierza.
3. Utrata Pomorza.
4. Przyłączenie Śląska do Czech.
1040 – Sojusz Kazimierza z władcą Niemiec Henrykiem III.
1040-1047 1. Odzyskanie władzy przez Kazimierza nad Polską.
2. Przeniesienie stolicy do Krakowa.
1050 – Odzyskanie Śląska – płacenie trybutu za Śląsk Czechom.
1060-1070 1. Bolesław Śmiały (Szczodry, 1058-1079) – interwencja zbrojna na Węgrzech i Rusi.
2. Odbudowa metropolii w Gnieźnie.
1076 – Koronacja Bolesława Śmiałego na króla.
1079 1. Spisek przeciwko Bolesławowi, pojmanie jego przywódcy – biskupa Stanisława i jego męczeńska śmierć.
2. Wygnanie króla Bolesława z kraju.
1097 – Podział kraju dokonany przez Władysława Hermana (1079-1102) między synów Bolesława i Zbigniewa.
1106-1112 1. Walki Bolesława ze Zbigniewem, oślepienie Zbigniewa.
2. Rządy Bolesława Krzywoustego.
1109 – Interwencja zbrojna cesarza w „obronie” Zbigniewa, odparcie ataku niemieckiego.
1119-1125 1. Podbój Pomorza Zachodniego przez Polskę.
2. Ponowna chrystianizacja tych terenów.
1138 – Testament polityczny Bolesława Krzywouste go – podział kraju na dzielnice.