Starannie uwite, schowane przed niebezpieczeństwem daje szansę wychowania zdrowych i silnych piskląt. Tak jest w świecie ptaków. A u ludzi?
Skąd to określenie?
Z obserwacji przyrody. Ptaki fascynowały ludzi od wieków – nie tylko dlatego, że obdarzone skrzydłami wydają się bardziej swobodne i niezależne niż jakiekolwiek inne stworzenie. Ptaki są podziwiane także ze względu na swój niezwykły instynkt, który wielu z nich każe co roku po bardzo trudnej wędrówce z ciepłych krajów wracać do tego samego miejsca i ponownie zakładać gniazdo. Ponadto obserwacja wiosennej ptasiej krzątaniny, ich zabiegów i poświęcenia przy budowaniu gniazda skłania do refleksji nad tym, jak ważne jest poczucie posiadania własnego miejsca, bezpiecznego schronienia, w którym można wychować potomstwo.
Co oznacza?
W rodzinnym gnieździe to inaczej w domu, w rodzinie, wśród bliskich.
O gniazdo trzeba dbać!
Tak jak ptaki starają się, aby ich gniazdo dało schronienie i ciepło pisklętom, tak samo ludzie powinni dbać o swój dom – bo to ich rodzinne gniazdo.
Zły to ptak, co własne gniazdo kala – tak mówimy o kimś, kto szkodzi własnej rodzinie, występuje przeciwko niej, wyrzeka się swoich bliskich.
Z gniazdem związany jest początek naszego państwa!
Przynajmniej ten legendarny. Według legendy Lech (brat Czecha i Rusa) wyruszył na poszukiwanie idealnego miejsca na założenie swojej siedziby. Podobnie zresztą uczynili jego bracia, lecz wybrali całkiem inny kierunek wędrówki (i w rezultacie dali początek narodom ruskiemu i czeskiemu – tak przynajmniej głosi legenda). Drużyna Lecha wędrowała długo i wojowie jego byli już znużeni. Wreszcie widok wspaniałego białego orła, który siedział na gnieździe i karmił swoje pisklęta, sprawił, że Lech zdecydował się zakończyć poszukiwania. Biały orzeł stał się symbolem nowo założonego państwa, a pierwsza osada została nazwana Gniezdnem (dziś jest to Gniezno).
Gniazda idealne
Trudno powiedzieć, że takie istnieją, bo przecież nie ma ludzi idealnych. Przypomnij sobie jednak cykl powieści młodzieżowych Małgorzaty Musierowicz Jeżycjada – losy rodziny Borejków śledzimy już od wielu lat. To wyjątkowe gniazdo: wrażliwe, całkowicie różne od siebie siostry Borejko już doczekały się własnych dzieci – już uwiły własne gniazda.
Skojarz z serialami telewizyjnymi!
M jak miłość, Na Wspólnej, Klan – to nic innego jak skrupulatna i wielowątkowa prezentacja losów jednej dużej rodziny. Akcja wielu odcinków toczy się właśnie w domu – mamy więc okazję podglądać bohaterów w ich intymnym, prywatnym świecie (prawdopodobnym, choć nie do końca prawdziwym, bo stworzonym przez scenarzystów).
Bocianie gniazda – symbol szczęśliwego domu
Nasze najbardziej polskie i ukochane ptaki lubią się osiedlać tuż przy ludzkich siedzibach. I dlatego wierzymy, że przynoszą szczęście domowi. Jego mieszkańcy z niepokojem i nadzieją każdej wiosny oczekują powrotu „swoich” bocianów z ciepłych krajów.
Przy okazji fragment Mojej piosnki II Cypriana Kamila Norwida:
Do kraju tego, gdzie winą
jest dużą
Popsować gniazdo
na gruszy bocianie,
Bo wszystkim służą…
Tęskno mi, Panie…
Gniazda opuszczone
Kiedy zabraknie kogoś z bliskich, wówczas gniazdo jest niepełne, zniszczone. W literaturze najlepszy obraz takiego opuszczonego gniazda daje Jan Kochanowski w Trenach poświęconych zmarłej maleńkiej Urszulce:
Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim,
Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim!
Pełno nas, a jakoby nikogo nie było:
Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło.
Inny przykład: Ziele na kraterze Melchiora Wańkowicza.
I gniazda skalane
Gdy w gnieździe rodzinnym pojawi się nienawiść, zazdrość, zbrodnia – gniazdo zostaje na trwale skalane.
- Najważniejszy przykład w literaturze: biblijna historia Kaina i Abla – pierwszego bratobójstwa i zarazem pierwszej zbrodni w historii ludzkości.
- Kolejne, nie mniej dramatyczne zostały przedstawione w: Antygonie (walka braci i ich śmierć to początek wielkiej tragedii i rozpadu królewskiej rodziny);
- Hamlecie (zabójstwo króla, zemsta, jaką poprzysiągł mordercy młody książę, ciąg morderstw i tragicznych wypadków);
- Balladynie (zazdrość i niezdrowa ambicja popycha Balladynę do zabicia siostry).
Kiedy brakuje gniazda
Nie powinno go brakować żadnemu człowiekowi. Jest konieczne, abyśmy mogli czuć się bezpieczni, szczęśliwi. Najgorzej jest, kiedy gniazda nie mają dzieci – dlatego od wielu lat w Polsce trwa kampania mająca na celu zastąpienie tradycyjnych, bezdusznych domów dziecka niewielkimi, rodzinnymi domami, w których dzieci będą mogły poczuć, co to jest miłość rodziców, nawet tych przybranych.
Piszemy o swoim gnieździe
W jaki sposób powinno się dbać o rodzinne gniazdo?
Dużo się teraz mówi o rodzinie – niestety, również złe rzeczy. Co chwila dowiadujemy się o maltretowanych czy zaniedbywanych dzieciach, o samotnych matkach, tragediach rozbitych rodzin. Wydaje się więc, że zbudowanie solidnego gniazda rodzinnego sprawienie, że przetrwa ono przez kilkadziesiąt lat, wcale nie jest takie łatwe. Co pomaga scalić gniazdo? Z pewnością miłość, tolerancja. Także tradycja oraz religia.
Temat: Mój dom – przestrzeń pełna uczuć.
Twoje zadanie to stworzenie niebanalnego opisu domu. Temat jest dość przewrotnie sformułowany – zwrócono uwagę i na przedmiotowość domu mieszkalnego (a więc w wypracowaniu nie może zabraknąć elementów typowego opisu) oraz na jego wyjątkowość – bo dom rodzinny to nie tylko miłość, to także akceptacja, przyjaźń, ambicje, marzenia, tęsknota, niepokój. Jakie uczucia dominują w Twoim domu? Jakich nigdy nie chciałbyś tam gościć? Sposób na niebanalne rozpoczęcie takiego wypracowania:
„Pięćdziesiąt cztery metry kwadratowe wypełnione maminą troską, zmartwieniami taty, pierwszą wielką miłością mojej starszej siostry i moimi marzeniami. Jak to wszystko może się tu pomieścić?”
Jeszcze o gnieździe
- Mościć sobie gniazdko – urządzać się, zagospodarowywać swój dom. Ale także w znaczeniu: ugruntowywać swoją pozycję (wymościł sobie tu przytulne gniazdko – tak możemy powiedzieć również o kimś, kto ma bezpieczną i pewną sytuację w pracy.
- Przytulne gniazdko – miły, serdeczny do.
- Gniazdo rozpusty – siedlisko zła, niegodziwości.
- Zagnieździć się – zadomowić.
- Opuścić gniazdo – usamodzielnić się, dorosnąć i wyprowadzić z domu.
- Bocianie gniazdo – na statku to miejsce na maszcie, z którego marynarz obserwuje horyzont i wypatruje brzegu.
Zobacz: