Notatka

Notatka – tekst o charakterze informacyjnym. służy skrótowemu przedstawieniu najważniejszych informacji w uporządkowany sposób.

Jak powinna wyglądać notatka?

Musi być czytelna, przejrzysta graficznie i zrozumiała.
Powinna być rzeczowa i zwięzła.
Powinna zawierać tylko najważniejsze informacje (nazwiska,daty, wydarzenia itp.).
Nie może być chaotyczna. Fakty powinny być zapisane w ciągu logicznym i chronologicznym.
Powinna mieć formę dostosowaną do tematu.

Zapamiętaj!

Podstawą do zrobienia dobrej notatki jest zgromadzenie najważniejszych, kluczowych informacji, a dopiero później umiejętne ich zapisanie.

Sposobów notowania jest bardzo dużo. To zależy od twojej wyobraźni i pomysłowości. Można streszczać teksty, sporządzać plany, (ramowe/ szczegółowe), rysować drzewka, tabele, symbole, łańcuszki, tworzyć mapy skojarzeniowe, itp. Musisz znaleźć najlepszy dla ciebie sposób notowania.
Co to znaczy najlepszy?
Taki, który umożliwi ci zawarcie wszystkich istotnych treści i dzięki któremu nie będziesz mieć problemu z ich odczytaniem i zapamiętaniem.

Najpopularniejsze sposoby notowania

Notatka-streszczenie

Piszemy ją krótkimi zdaniami.
Unikamy zdań złożonych, wtrąconych.
Aby skrócić objętość takiej notatki, na oznaczenie najczęściej pojawiających się słów można używać symboli, znaczków, skrótów, na przykład:
- autor = aut.
- bohater = boh.
- na przykład = np.

Notatka z książki

Przy pisaniu notatki z książki odpowiedz na pytania:

Jaki jest tytuł lektury?
Kto jest jej autorem?
Jaki to gatunek literacki?
Gdzie i kiedy rozgrywa się akcja utworu?
Kim są główni bohaterowie lektury?
Jak się nazywają?
Czego dotyczy problematyka utworu?
Jaki jest przebieg akcji?

Notatka-plan

Ta notatka może mieć postać planu ogólnego lub szczegółowego.
Używamy równoważników zdań, skrótów i symboli.
Treść układamy według punktów i podpunktów.
Przykład:
Opracowanie lektury
- Tyt. (tytuł)
- Aut. (autor)
- Gat. lit. (gatunek literacki)
- Czas i miejsce akcji
- Boh. (bohaterowie)
- Prob. (problematyka utworu)
- Akcja

Notatka-drzewko

Jest to najszybszy i najbardziej przejrzysty sposób notowania. Notatkę ujmujemy w hasła, rysując strzałki od centrum, czyli hasła głównego.

. przeplatanie się wydarzeń pojawianie się bohaterów
. historycznych fikcyjnych
. z fikcją literacką obok postaci autentycznych

. ↑ ↑

oddanie kolorytu epoki ← POWIEŚĆ HISTORYCZNA → archaizacja języka

. ↓ ↓ ↓

. przedstawienie odtworzenie odtworzenie
. odległych faktów struktury
. dziejów historycznych społeczeństwa

Notatka-łańcuszek

Podobna do notatki drzewka ale tu trzeba zachować właściwą kolejność i chronologię. Taki typ notatki pozwala przedstawić graficznie kolejność poszczególnych etapów zmian. Jej treść zawiera się w hasłach a zapisane informacje muszą łączyć się w logiczną całość. Bardzo przydatna do przedstawienia kolejności procesów i wydarzeń historycznych np. etapów działań wojennych.

……………. → ……………. → ……………. → ……………. → ……………. → ……………. → …………….

Autor → lektura (tytuł) → gatunek literacki (cechy) → czas akcji → miejsce akcji → bohaterowie → problematyka lektury

Notatka-tabela

Jest bardzo uporządkowanym, ale jej zrobienie wymaga sporo czasu i wysiłku. Informacje porządkowane są według haseł, które są nagłówkami poszczególnych kolumn.

Narodowość	Wynalazca	Wynalazek
Amerykanin	Robert Fulton	pierwszy parowiec pasażerski
Anglik	George Stephenson	pierwszy parowiec
Włoch	Aleksander Volta	ogniwo galwaniczne
Amerykanin	Samuel Morse	telegraf elektromagnetyczny
Francuz	Louis Jacques Daguerre	pierwsze fotografie (dagerotypy)

Uwaga!
Na egzaminie możesz otrzymać polecenie sporządzenia notatki z fragmentu tekstu przytoczonego w teście, wówczas:

przeczytajcie uważnie zadany fragment;
podkreślcie ołówkiem lub wypiszcie najważniejsze fakty;
pogrupuj je według przemyślanego kryterium, aby w układzie treści był porządek;
zanotuj według najprostszego dla Ciebie sposobu, mając na uwadze rodzaj tekstu, jaki został podany w teście.

Są różne rodzaje notatek, bo pod tą nazwą kryją się przynajmniej trzy różne formy. I różnie są one punktowane.

1. Notatka prasowa

Może być umieszczona w szkolnej gazetce, kronice, czasopiśmie. Jej celem jest powiadomienie odbiorców (czytelników) o jakimś wydarzeniu, zjawisku. Autor notatki raczej nie ujawnia się, to po prostu ktoś z redakcji. Notatka również nie jest raczej miejscem do prezentowania swoich poglądów, uczuć (chyba że w poleceniu wyraźnie zawarta jest taka wskazówka). Jej celem jest informacja; przekazanie w zwięzły i prosty sposób ważnej treści.

Przykładowy temat:
Napisz notatkę do kroniki szkolnej zawierającą informacje o przebiegu wycieczki do muzeum sztuki starożytnej. Uwzględnij także swoje wrażenia z pobytu w tym muzeum.

Jak rozumieć temat?
Wycieczka do muzeum już się odbyła, ty także na niej byłeś. W kilku zdaniach przedstawiasz jej przebieg, dodajesz także swoją opinię na temat wycieczki: czy ciekawa, dobrze zorganizowana, wartościowa?

Informacje, których nie może zabraknąć:

Kiedy odbyła się wycieczka i dokąd (to wynika z tematu)?
Kto brał w niej udział?
Jaki był cel wycieczki?
Szczegóły wycieczki (to musisz wymyślić, odwołując się do swojej wiedzy o sztuce starożytnej lub szukając podpowiedzi w tekstach zamieszczonych w arkuszu).

Inny przykładowy temat:
Napisz do gazetki szkolnej notatkę o przebiegu powitania znanego podróżnika, który powrócił z dalekiej wyprawy.

2. Notatka informacyjna

Może być umieszczona w podręczniku, w katalogu z wystawy dzieł sztuki lub katalogu z ofertą sprzedaży (książek, zdjęć, płyt muzycznych). Na egzaminie sporządzisz ją na podstawie zamieszczonego w arkuszu tekstu źródłowego (lub kilku tekstów, reprodukcji dzieł sztuki).

Przykładowy temat:
Napisz notatkę, którą umieściłbyś pod fotografią „Domeczku” na wystawie „Domy Warszawy”. Wykorzystaj informacje z przytoczonego tekstu, ale nie cytuj.

Jak rozumieć temat?
W kilku zdaniach piszesz o Domeczku. Nie zmyślasz, starasz się maksymalnie wykorzystać wszystkie informacje, jakie znajdziesz w tekstach źródłowych w arkuszu. Tworzysz własne zdania. Nie wolno ci cytować!

Informacje, których nie może zabraknąć:
Wszystko zależy od tego, jakie informacje znajdziesz w tekstach źródłowych. Szukaj ich także w przypisach , podpisach do zdjęć. Możesz tam znaleźć np. daty, dzięki którym wzbogacisz swoją notatkę.

Inny przykład tematu:
Napisz notatkę informującą o co najmniej trzech zasadach, których powinno się przestrzegać, aby skutecznie porozumieć się z drugą osobą.

3. Notatka – definicja terminu

Z taką notatką spotykasz się, kiedy korzystasz z encyklopedii, specjalistycznego słownika. Jej celem jest dostarczenie w sposób skrótowy i ogólnie zrozumiały informacji na temat jakiegoś terminu. Do sporządzenia jej na egzaminie przydatne mogą być zamieszczone w arkuszu teksty źródłowe.

Przykładowy temat:
Napisz tekst, który zostałby zamieszczony jako objaśnienie terminu „archeologia”.

Jak rozumieć temat?
Rozpoczynasz od słowa, które musisz zdefiniować. „Archeologia – nauka zajmująca się…” Charakterystyczne dla notatek encyklopedycznych jest zastosowanie imiesłowów przymiotnikowych (zajmująca się, służąca do, będąca) oraz rozpoczynanie definicji od czasownika (nauka, naukowiec, twórca, przedstawiciel).

Informacje, których nie może zabraknąć:
Maksymalnie wielu odpowiednio uporządkowanych informacji o definiowanym pojęciu. Jeżeli piszesz notatkę encyklopedyczną o jakiejś osobie, to fakty z jej życia przedstawiasz w sposób chronologiczny.

Inne przykłady tematu:

Napisz tekst, który mógłby zostać zamieszczony w encyklopedii jako objaśnienie hasła „Jan Zamojski”. Wykorzystaj cztery informacje z tekstu Normana Daviesa.

Zredaguj notatkę encyklopedyczną słowa „korespondencja”. Uwzględnij w niej pochodzenie oraz znaczenie słowa dawniej i w czasach współczesnych.

Zobacz:

https://aleklasa.pl/gimnazjum/c268-prace-pisemne/c312-formy-wypracowan/formy-wypowiedzi-2

Zadanie 34. Napisz notatka: Jak rozumiesz określenie „dulszczyzna”? W jaki sposób to słowo trafiło do języka polskiego?

Co wiesz o powstaniu kopuły katedry Santa Maria del Fiore? Napisz krótką notatkę.

Tadeusz Różewicz to twórca, który zapoczątkował nowy typ poezji. Jakie są jej cechy? Sporządź krótką notatkę.

Sporządź notatkę na temat sporu Mickiewicza ze Słowackim.