NApisz sprawozdanie z lektury opowiadania Antoniego Czechowa Śmierć urzędnika.
Przypomnij sobie, czym jest sprawozdanie z lektury.
Powinno zawierać następujące informacje:
1) Autor, tytuł
2) Objętość lektury, gatunek
3) Tematyka tekstu
4) Kilkuzdaniowe streszczenie
5) Cechy języka
6) Twoje wrażenia
Podpowiedź
Temat jest tak jasny, że nie ma co do niego wątpliwości. Mamy wskazany utwór, o którym musimy pisać (śmierć urzędnika), i określoną formę, w jakiej mamy to zrobić (sprawozdanie).
Przypomnij sobie więc utwór Czechowa
Może pomogą w tym nasze pytania…
Pytanie 1
Jaki jest tytuł i kto jest autorem lektury? Kto tłumaczem?
Śmierć urzędnika (w innych tłumaczeniach Śmierć czynownika) Antoniego Czechowa.
Tłumaczył Jerzy Wyszomirski.
Pytanie 2
Czym jest ten tekst (objętościowo, gatunkowo)?
To krótki tekst, opowiadanie Antoniego Czechowa.
Pytanie 3
Kiedy powstał utwór? Co wiesz o autorze?
Utwór powstał w XIX-wiecznej Rosji. Miejscem akcji jest Rosja końca XIX wieku. Czechow to rosyjski pisarz, autor zabawnych opowiadań i mistrzowskich sztuk teatralnych. W swych opowiadaniach autor wyśmiewał często konformizm i służalczość urzędników.
Podpowiedź:
Skorzystaj ze słownika pisarzy świata, leksykonu lektur, podręcznika lub innego opracowania, spróbuj zorientować się, czy pisarz jest znaczącym autorem w historii literatury światowej bądź swojego kraju. Koniecznie sprawdź jego narodowość i to, w jakich czasach żył i o jakich pisze.
Pytanie 4
Jaka jest tematyka Śmierci urzędnika?
Historia pewnej śmierci skromnego urzędnika, niepotrzebnej, absurdalnej tak bardzo, że aż śmiesznej.
Konformizm i służalczość urzędników carskich, ale także temat bardziej uniwersalny: konformizm i służalczość w ogóle, różnica między grzecznością a ugrzecznieniem i ugrzecznieniem a nachalnością, tchórzostwo, lizusostwo.
Pytanie 5
Jak mógłbyś streścić utwór?
Śmierć urzędnika przedstawia historię egzekutora Iwana Dymitrycza Czerwiakowa i pewnego feralnego wieczoru, który zaważył na całym jego życiu, a właściwie doprowadził do jego śmierci. Podczas spektaklu urzędnik kichnął i niechcący opluł siedzącego przed nim dyrektora Bryzżałowa. Utwór stanowi historię kolejnych przeprosin. Czerwiakow przeprasza Bryzżałowa sześć razy, najpierw w teatrze, potem odwiedzając dyrektora w departamencie, wreszcie w domu, naprzykrza się potężnej osobie. Reakcje Bryzżałowa przechodzą od obojętności, poprzez zdziwienie, aż do gniewu i oburzenia. Wyrzucony z domu dyrektora zastraszony urzędnik przybywa do własnego mieszkania i… umiera!
Pytanie 6
Co powiesz o walorach literackich utworu?
- Umiejętność portretowania ludzkich zachowań, celnie, krótko, okiem wnikliwego i niepozbawionego złośliwości obserwatora.
- Język narracji celny, przystępny dla czytelnika, chwilami dosadny („wybełkotał”, „wrzasnął”).
- Krótkie, celne dialogi efektownie wplecione w narrację.
- Narracja trzecioosobowa, ale wplecione w nią krótkie monologi wewnętrzne urzędnika, oddające absurdalność sytuacji.
- Źródłem absurdu jest niewspółmierność zmartwienia urzędnika do rangi problemu i obrót spraw – od nadgorliwości, która teoretycznie powinna pomóc urzędnikowi, prowadzi do jego katastrofy życiowej.
- Humor.
- Ironia.
Pytanie 7
Jakie są Twoje wrażenia?
Utwór nie jest wzniosły ani patetyczny, opisuje codzienność, zwyczajne sprawy i dlatego podoba mi się. Jest niezwykle plastyczny, niemalże teatralny, czytelnik jest w stanie na podstawie tekstu świetnie wyobrazić sobie sytuację, tak jakby sam był jej uczestnikiem.
Utwór dotyka spraw uniwersalnych, choć nie wzniosłych: konformizmu, strachu, służalczości, lizusostwa. Mimo że został napisany przed wieloma laty, nie stracił nic na aktualności i jest zrozumiały dla współczesnego czytelnika.
Utwór dotyczy sprawy błahej, która jednak urasta do rangi symbolu rosyjskiej rzeczywistości z czasów carskich, ale także każdej zbiurokratyzowanej machiny, która uruchamia w ludziach wielkie pokłady strachu.
Dobre rady dla autorów sprawozdań z lektur
- Wpisz dokładnie tytuł, nazwisko autora (i ewentualnie tłumacza) utworu. Nie pomyl miejsc, faktów, nazwisk. Sprawdź ich pisownię.
- Nie unikaj elementów streszczenia, ale też ich nie rozbudowuj. Ważne, by pojawiły się nazwiska głównych bohaterów, sprawdź je dokładnie.
- W streszczeniu przedstaw wydarzenia kolejno, ale krótko, nie koncentruj się na szczegółach.
- Przedstaw swój stosunek do utworu albo wplatając swe opinie pomiędzy streszczenie, albo na końcu sprawozdania.
Z czego piszemy sprawozdania?
- Z lektur
Z jakich lektur najczęściej? Z utworów epickich, opowiadań, powieści, które można streścić. - Z różnych wydarzeń, np. z wycieczki do muzeum, wyjazdu, uroczystości nadania imienia szkole, akademii, powitania głowy państwa na lotnisku.
Co jest punktem wspólnym tych sprawozdań?
Konkret i precyzja!
W sprawozdaniach pojawiają się nazwiska, tytuły, nazwy miejsc. Ważne jest, by je podać, właściwie zapisać, by ich nie pomylić.
Sprawozdanie jest raczej krótką formą. Nie ma sensu nadmiernie się rozpisywać. W sprawozdaniu nie ma miejsca na poetyzmy i wodolejstwo. Sama nazwa sprawozdanie kojarzy się z precyzyjną, rzetelną, konkretną wypowiedzią (sprawozdanie, czyli zdanie z czegoś sprawy).
Skojarz
Gdzie jeszcze pojawia się motyw służalczości urzędników?
W innych opowiadaniach Antoniego Czechowa, np. w Kameleonie.
W Syzyfowych pracach Stefana Żeromskiego – służalczość nauczyciela.
Uwaga! Ponadprogramowe: w znanej sztuce Mikołaja Gogola Rewizor, wystawianej często na deskach teatrów, ostatnio w Teatrze Dramatycznym i Teatrze Ateneum w Warszawie.
Użyj słów
- Absurd
- Komizm
- Humor
- Satyra na…
- Lekki język
- Uniwersalność
- Biurokracja
- Zagubienie
- Prowincja
- Ciasne, prowincjonalne poglądy
- Błahe sprawy małych ludzi
Wyraź swój stosunek do utworu
- Celny język
- Świetna zabawa czytelnika
- Mój podziw budzi… umiejętność portretowania ludzi i sytuacji
Zobacz: