Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz – to główni przedstawiciele prozy polskiego pozytywizmu.
-
Eliza Orzeszkowa
Jej miastem pozostało Grodno. Urodziła się w grodzieńskich okolicach. Po nieudanym małżeństwie z Piotrem Orzeszką postanowiła samotnie zamieszkać w Grodnie, tutaj tworzyła i tu zmarła w roku 1910. Była autorytetem w swoim środowisku, zajmowała się działalnością społeczną i oświatową. Dwukrotnie typowano Orzeszkową do Nagrody Nobla, ale jej nie otrzymała. W roku 1905 – uhonorowany nią został Henryk Sienkiewicz. Pogrzeb Elizy Orzeszkowej był wielkim wydarzeniem – mieszkańcy Grodna potraktowali go jako patriotyczną manifestację.
-
Bolesław Prus
Logika, przyrodoznawstwo, praca naukowa – to były pasje, dziedziny, o których marzył autor Lalki – wielkiej polskiej powieści o miłości i licznych nowel. Na jego grobie na Powązkach widnieje napis „Serce serc”, i jest słuszny, choć złożony w hołdzie największemu polskiemu realiście.
Urodził się w Hrubieszowie, wcześnie osierocony przez rodziców nie miał łatwego życia. Jako szesnastolatek poszedł do powstania styczniowego, był ranny, więziony, odebrano mu tytuł szlachecki. Uczył się w Szkole Głównej, potem w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa, był korepetytorem, pracował też jako zwykły robotnik. Związał się z Warszawą – tu rozpoczął pracę dziennikarską: w bardzo wielu pismach publikował felietony, humoreski, publicystykę, wreszcie powieści w odcinkach. Jego największe dzieło – Lalka – nie zdobyło zrazu życzliwych opinii krytyki i odbiorców. Dziś jednak możemy stwierdzić, że Prus był największym polskim stylistą i realistą, i to on stworzył polski model realizmu.
-
Henryk Sienkiewicz
Urodził się na Podlasiu, w Woli Okrzejewskiej, ale odkąd podjął nauki w Warszawie – na stałe związał się ze stolicą. Jeszcze jako student rozpoczął pracę dziennikarską. Współpraca z licznymi pisarzami ujawniła, że właśnie pisarstwo jest istotą życia Sienkiewicza. Gdy wybuchło powstanie styczniowe, Sienkiewicz miał niespełna siedemnaście lat – i nie brał w nim udziału. Zapewne taka była wola jego rodziców, chłopak był bowiem wątły i drobny, a do powstania poszedł jego starszy brat.
Henryk zdał maturę w roku 1866, otrzymał trzy piątki (polski, historia, geografia), resztę trój. Studiów też nie ukończył – pochłonęła go praca dziennikarska, rosnące powodzenie młodego pisarza, życie w kręgu artystycznym Warszawy (m.in. wśród stałych gości i wielbicieli Heleny Modrzejewskiej). Gazeta Polska wysłała Sienkiewicza jako korespondenta do Ameryki – tam pisarz zetknął się z kulturą nowego kontynentu, konwencją westernu, ówczesną Polonią – co miało duży wpływ na ukształtowanie jego najważniejszych dzieł.
Pisarz zmarł w roku 1916 w Szwajcarii, jego pogrzeb stał się manifestacją patriotyczną. W roku 1924, już w wolnej Polsce, złożono jego prochy w katedrze św. Jana w Warszawie.Najważniejsze dzieło – Quo vadis powstało w 1896 r., przyniosło pisarzowi sławę poza granicami Polski i Nagrodę Nobla w 1905 r
Zobacz: