Przed Tobą kartka, na której Małgosia dokładnie zapisała swoją rozmowę z ojcem.

– Dzień dobry.
– Dzień dobry. Mówi Małgosia Zamecka. Czy to Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Dziewiarz”?
– Tak, słucham.
– Czy mogę prosić do telefonu tatę, to znaczy pana Zameckiego?
– Tak, zaczekaj chwilę. Twój ojciec właśnie skończył naradę.
– Dziękuję.
– Halo, słucham.
– Tata? Cześć, tu Gosia.
– Dzień dobry, córeczko. Czy coś się stało?
– Dlaczego miało się stać? Dzwonię, bo stęskniłam się bardzo za Tobą.
– No, no, to miło z Twojej strony. Coś jeszcze?
– Wiesz, przed chwilą zauważyłam taki szałowy ciuch w sklepie na rogu, że… musiałam powiedzieć Ci o tym.
– Tak? A co to jest?
– Przede wszystkim jest absolutnie uroczo czerwone! Składa się z dwóch części, można w tym wyjść na wielki bal.
– No dobrze, ale co to jest?
– Właściwie mogłabym chodzić w tym nawet na co dzień do szkoły. Po prostu – jest super!
– Małgosiu!
– Naprawdę kosztuje mało, więc jeśli masz trochę oszczędności…
– Nic z tego nie rozumiem. Trochę – to znaczy ile?
– Około tysiąca złotych, ale to niedużo, bo rzecz jest zagraniczna i każdy by to kupił.
– Nie ma mowy! A w ogóle, to spotkamy się po pracy w domu i porozmawiamy na ten temat. Jesteś bardzo tajemnicza.
– Tatku, ale sprawa w tym, że…
– Co się znów stało?
– Ja… wzięłam trochę pieniędzy z szuflady mamy i jakoś tak… Nie mogłam się oprzeć. Kupiłam. Przepraszam.
(Trzask odkładanej słuchawki).

 

Część I

1. Zmień powyższy dialog w krótkie streszczenie (do 10 zdań). (7 pkt)

2. Zabierz głos w dyskusji na temat postępowania Małgosi. Przedstaw swoją opinię w 5 zdaniach. (6 pkt)

3. Który z fragmentów jest? (4 pkt)
opisem
opowiadaniem
streszczeniem
sprawozdaniem (typu recenzja)

A. „Przed oczami Tadka rozciągało się wielkie pole pełne złotej, dojrzałej pszenicy. Miało kształt kwadratu, otoczonego zielenią lasu, odgrodzonego od wścibskich oczu grubym płotem ze zwykłych desek. Co prawda, deski przeżarte już były na wylot przez korniki, ale płot jeszcze trzymał się siłą woli. Zboże powiewało zwycięsko na wietrze w lewo i prawo, strząsało pojedyncze ziarna na urodzajną glebę, jakby zapraszając do żniwa”.

B. „Wiele niezapomnianych wrażeń może każdemu dostarczyć film Paula Malloney’a pt. „Wielka przygoda”, obejrzany przeze mnie w kinie „Pallada”. To niezwykłe dzieło przyciąga uwagę nie tylko wspaniałą grą aktorską (w role głównych bohaterów, Mariki i Johna, wcielili się: Ann Merkle i Shean Swift), ale i scenariuszem pełnym niezwykłych przygód”.

C. „Biegł tak szybko, jak nigdy, ale za sobą czuł wciąż dyszącą sforę zwierząt. Przycupnął za niedużym krzakiem i łapał powietrze. Za chwilę znów kluczył w prawo i w lewo, skakał po miedzy. Psy zbliżały się, hałasując zajadle. Za nimi podążali czujnym tropem naganiacze i strzelcy z dubeltówkami, przygotowanymi do strzału. – Już po mnie – pomyślał zając, gdy nagle zauważył w ziemi ogromną norę. Niewiele myśląc wczołgał się do środka.”

D. „Akcja tej powieści toczy się w 1944 roku. Główny bohater, Maciek, wyruszył wraz ze swoim oddziałem na Mokotów, by wziąć udział w powstaniu. Chłopcy otrzymali zadanie powstrzymania czołgu, jadącego od strony ulicy Czerniakowskiej. Maciek uzbroił wszystkich w butelki z benzyną i granaty, po czym wydał rozkaz ruszenia do ataku.”

4. Które zdanie jest prawdziwe? (1 pkt)
A. W czasie podróży po Ziemi Mały Książę spotkał swoją różę.
B. Jurand przed śmiercią przebaczył okrutnemu Krzyżakowi.
C. Ojcem Dedala był Ikar.
D. Marcin Borowicz został usunięty z gimnazjum w Klerykowie.

5. W noweli znajdziemy wydarzenie, które stanowi punkt zwrotny w życiu bohatera. Dla Skawińskiego, emigranta i tułacza, takim punktem przełomowym jest: (1 pkt)
A. zainteresowanie się pracą latarnika
B. udział w walce o wolność Murzynów
C. czytanie polskiej książki
D. utrata z pracy

Część II

1. Zmień powyższy dialog w krótkie streszczenie (do 10 zdań). (7 pkt)

2. Zabierz głos w dyskusji na temat postępowania Małgosi. Przedstaw swoją opinię w 5 zdaniach. (6 pkt)

3. Który z fragmentów jest? (4 pkt)
opisem
opowiadaniem
streszczeniem
sprawozdaniem (typu recenzja)

A. „Przed oczami Tadka rozciągało się wielkie pole pełne złotej, dojrzałej pszenicy. Miało kształt kwadratu, otoczonego zielenią lasu, odgrodzonego od wścibskich oczu grubym płotem ze zwykłych desek. Co prawda, deski przeżarte już były na wylot przez korniki, ale płot jeszcze trzymał się siłą woli. Zboże powiewało zwycięsko na wietrze w lewo i prawo, strząsało pojedyncze ziarna na urodzajną glebę, jakby zapraszając do żniwa”.

B. „Wiele niezapomnianych wrażeń może każdemu dostarczyć film Paula Malloney’a pt. „Wielka przygoda”, obejrzany przeze mnie w kinie „Pallada”. To niezwykłe dzieło przyciąga uwagę nie tylko wspaniałą grą aktorską (w role głównych bohaterów, Mariki i Johna, wcielili się: Ann Merkle i Shean Swift), ale i scenariuszem pełnym niezwykłych przygód”.

C. „Biegł tak szybko, jak nigdy, ale za sobą czuł wciąż dyszącą sforę zwierząt. Przycupnął za niedużym krzakiem i łapał powietrze. Za chwilę znów kluczył w prawo i w lewo, skakał po miedzy. Psy zbliżały się, hałasując zajadle. Za nimi podążali czujnym tropem naganiacze i strzelcy z dubeltówkami, przygotowanymi do strzału. – Już po mnie – pomyślał zając, gdy nagle zauważył w ziemi ogromną norę. Niewiele myśląc wczołgał się do środka.”

D. „Akcja tej powieści toczy się w 1944 roku. Główny bohater, Maciek, wyruszył wraz ze swoim oddziałem na Mokotów, by wziąć udział w powstaniu. Chłopcy otrzymali zadanie powstrzymania czołgu, jadącego od strony ulicy Czerniakowskiej. Maciek uzbroił wszystkich w butelki z benzyną i granaty, po czym wydał rozkaz ruszenia do ataku.”

4. Które zdanie jest prawdziwe? (1 pkt)
A. W czasie podróży po Ziemi Mały Książę spotkał swoją różę.
B. Jurand przed śmiercią przebaczył okrutnemu Krzyżakowi.
C. Ojcem Dedala był Ikar.
D. Marcin Borowicz został usunięty z gimnazjum w Klerykowie.

5. W noweli znajdziemy wydarzenie, które stanowi punkt zwrotny w życiu bohatera. Dla Skawińskiego, emigranta i tułacza, takim punktem przełomowym jest: (1 pkt)
A. zainteresowanie się pracą latarnika
B. udział w walce o wolność Murzynów
C. czytanie polskiej książki
D. utrata z pracy

6. Które utwory nie należą do epiki: (3 pkt)
A. „Ogniem i mieczem”
B. „Syzyfowe prace”
C. „Dziady” cz. II
D. „Katarynka”
E. „Marcin Kozera”
F. „Niemcy”
G. „Antek”
H. „Pan Tadeusz”
I. „Zemsta”
J. „Stary człowiek i morze”

7. Na zasadzie skojarzeń przyporządkuj określeniom w ramkach tytuły utworów: (7 pkt)
naszyjnik, rusałka, ryba, wiatrak, róża, lipa, suknia

A. „Antek”
B. „Na lipę”
C. „Niemcy”
D. „Stary człowiek i morze”
E. „Świtezianka”
F. „Muzeum”
G. „Mały Książę”

8. Którą z postaci można tak określić: (2 pkt)

A. wzór miłości i bezinteresownego poświęcenia

  • Syzyf
  • Prometeusz
  • Zeus
  • Hera

B. wzór macierzyńskiej miłości i troski o dziecko

  • Afrodyta
  • Demeter
  • Eurydyka
  • Kasandra

9. Ernest Bryll we fragmencie:
„Wciąż o Ikarach głoszą – choć doleciał Dedal, (…)
Breughel, co osiwiał pojmując ludzi (…)
Wiedział, że nie gapić trzeba się nam w Ikary (…)
A swoje ucapić”:
(1 pkt)

A. Uważa, że Breughel był zbyt stary, by namalować dobry obraz.
B. Uważa, że powinniśmy w życiu kierować się egoizmem i nie zwracać uwagi na innych ludzi.
C. Uważa, że należy docenić postawę Dedala, który osiągnął zamierzony cel dzięki planowym, racjonalnym działaniom.
D. Uważa, że dziś nie powinniśmy w ogóle rozmyślać nad zachowaniem Ikara czy Dedala, bo było ono bezsensowne.

10. Gdybyś miał napisać wypracowanie na temat przyjaźni, którego z poniższych utworów nie uwzględniłbyś podczas omawiania motywu? (1 pkt)
A. „Ania z Zielonego Wzgórza”
B. „Kamienie na szaniec”
C. „Przypadki Robinsona Kruzoe”
D. „Zemsta”
E. „W pustyni i w puszczy”

11. Przypomnij sobie, jak zachowują się narządy mowy podczas artykulacji spółgłoski „b” i odpowiedz na poniższe pytania (zakreśl odpowiedzi): (3 pkt)
A. Czy wargi najpierw mocno zwierają się, a potem rozwierają? Tak Nie
B. Czy środkowa część języka wysklepia się ku górze? Tak Nie
C. Czy czubek języka przylega do przednich górnych zębów? Tak Nie

12. Podkreśl poprawne formy wyrazów w nawiasach: (6 pkt)
A. Wziąłem ją pod (ręke, rękę, rękie).
B. Poszedłem z tymi (źrebięciami, źrebiętami, źrebięmi) do lekarza.
C. Zobaczyłam białą (mysz, myszę).
D. Nie mam pod ręką (kalesonów, kaleson).
E. Poproszę (tę, tą) książkę.
F. Widzę przed sobą (tamtę, tamtą) kamieniczkę.

13. Wykorzystując swą wiedzę na temat wieloznaczności wyrazów, spróbuj rozwiązać poniższe zagadki: (4 pkt)
A. Do których dwu wozów nigdy nie zaprzęgano wołów ani koni?
B. Wodę można zamienić w parę wodną. W jaką parę można zamienić wełnę?
C. Jaki klucz tylko otwiera, lecz nigdy nie zamyka?
D. Jaki klucz tylko lata?

14. Zostań korektorem i popraw zdania, w których chochlik spłatał niemiłego figla. Pamiętaj, że nasz tekst można poprawić, nie dodając ani nie odejmując żadnej litery. (4 pkt)

Uwaga!
Korektor to osoba, która poprawia błędy w tekście.
A. Jurek wszedł naleś nytrakt.
B. Zwracam dług. Masz pięćset, trzy stawy daj.
C. Lampa się jeszcze iskrzyła, ale Ania zgasiła iskrę, tęzknota.
D. Karpia jedzą: Magda, Jaś, a lina Zuzia. Wszystkim czworgu aż się uszy trzęsą.

15. Do znanego felietonisty wysłano stos gratulacyjnych telegramów. Niestety – w każdym kryją się błędy językowe. Spróbuj je poprawić (dodam, że nie są to błędy interpunkcyjne ani ortograficzne): (3 pkt)
A. Dowiedziawszy się o jubileuszu, z miejsca wysyłam gratulacje. Wiera Wiercińska
B. Pańskie felietony są tak zabawne, że często wracam do nich z powrotem we wspomnieniach. Adolf Bobek
C. Pańskie felietony są bynajmniej wesołe. Bonifacy Mydełko

16. Przeprowadź analizę poniższych neologizmów (a raczej „dziwolągów” językowych, utworzonych przez osoby nie znające zasad słowotwórstwa). Na wzór jakich słów mogły zostać utworzone? (5 pkt)
A. lampostój
B. kinofikacja
C. kursokonferencja
D. upiór dzienny (zamiast: dzienna wydajność pralni)

17. Uzupełnij tekst odpowiednimi formami wyrazów: „uszy”, „ucha”. Uwzględnij różne znaczenie wyrazów (ucha od dzbana, ale uszy – jako narząd słuchu). (7 pkt)
Dlaczego zając ma takie długie…? Pewnie po to, by go ostrzegały przed niebezpieczeństwem. Gdy jest spokojny pędzi z położonymi po sobie …, ale gdy dostrzega wroga nie myśli już o … .
Inaczej zachowuje się dzbanek, który miał kiedyś dwa… Staś rozbił go, odrywając …, które potoczyły się po ziemi. „Z takimi ładnymi … wyglądałem przyzwoicie” – myśli dzbanek i opowiada wszystkim z żalem o ukruszonych … .

18. Określ rodzaje podmiotów w poniższych zdaniach: (4 pkt)
A. logiczny
B. gramatyczny
C. domyślny
D. szeregowy

  • Jackowi brakuje rozumu.
  • Wpadłem w pokrzywy.
  • Ania, Mietek i Zbyszek wybrali się do pubu.
  • Znienacka rozległ się huk strzelby.

19. W poniższym dialogu podkreśl poprawne formy zaimków: (9 pkt)
– Komu jeszcze nie nalałam zupy?
– (Mi, mnie)
– (Ci, tobie)? Przecież (ci, tobie) przynosiłam.
– Nie dałaś (mnie, mi), ale (mu, jemu).
– Naprawdę? Proszę (ciebie, cię), nie kłam. Tak (ci, tobie) się tylko wydaje!
– Co, nie wierzysz (mnie, mi)?
– Oj! Daj (mnie, mi) spokój!

 

Odpowiedzi

1.
Małgosia Zamecka zadzwoniła do taty, by poprosić go o 1000 złotych na kupno ubrania. Nowy ciuch zauważyła w sklepie na rogu. Nie chciała jednak powiedzieć, o jaką rzecz chodzi. Dodała tylko, że to ciuch zagraniczny i jest wart takiej sumy. Zdenerwowany ojciec nie zgodził się na jej prośbę i chciał zakończyć rozmowę. Wtedy Małgosia oznajmiła, iż już to kupiła za pieniądze, które zabrała z szuflady mamy. Ojciec rzucił słuchawkę.

Małgosia postąpiła obrzydliwie! Ale teoretycznie wszystko może się zdarzyć. Historyjkę o małej złodziejce – chyba tak można nazwać dziewczynę, która podkrada pieniądze z cudzej szuflady – streszcza się łatwo (bo przecież powinno być mało zdań, a wiele informacji!), lekko i przyjemnie. Zwykle gorzej skrócić opowiadanie niż dialog. Zachęcam do ćwiczeń w streszczaniu iskracaniu, bowiem na egzaminie dostaniesz specjalne kartki i niestety trzeba będzie ograniczyć się do wymaganej ilości papieru. Dlatego nie warto tworzyć wielkich dzieł, czy rozpisywać się – szczególnie, gdy temat jest krótki i wymaga zwięzłości!

2.
Nasz głos w dyskusji mógłby wyglądać tak:
Małgosia jest, według mnie, dziewczyną bezmyślną, która nie liczy się zupełnie ze zdaniem rodziców. Już fakt kradzieży pieniędzy z cudzej szuflady budzi moje oburzenie. Ten, kto zaczyna od okłamywania najbliższych, będzie za jakiś czas oszukiwał wszystkich, kradł, zabierał i niszczył. Dobrze, że w ogóle powiedziała o swoim postępku ojcu i to można potraktować jako okoliczność łagodzącą, choć nie znamy całej prawdy. Uważam, że jej postępowanie trzeba ocenić zdecydowanie negatywnie.
Niektórzy będą pewnie bronić Małgosi, bowiem zdarza się, że jakaś rzecz budzi w nas tak wielką chęć posiadania, że musimy ją kupić już, natychmiast i bezwarunkowo. Zdarzyła Ci się taka sytuacja? Mnie tak, ale cała sztuka polega na tym, by wówczas wyjść ze sklepu, pooddychać świeżym powietrzem, przemyśleć sprawę (często po rozmowie z samym sobą okazuje się, że podobną spódnicę czy sweter mamy już w domu, w dodatku w ładniejszym kolorze). Pośpiech bywa złym doradcą także przy pisaniu, kiedy przedstawiamy swoje stanowisko, dobieramy argumentację i zbijamy z tropu ewentualnych przeciwników.

3.
A. opis
B. sprawozdanie
C. opowiadanie
D. streszczenie
Ćwiczenie redakcyjne, które wymaga wiedzy na temat form pisania. Pamiętajmy, że zupełnie inaczej piszemy recenzję, inaczej – opowiadanie, a jeszcze inaczej rozprawkę. Różnią się one stylem, kolejnością różnych elementów i stopniem ich rozbudowania. Powtórz to przed egzaminem.

4. B.
Doskonale! Myślę, że wszyscy zdali ten krótki sprawdzian z wiadomości o lekturze. Test z lektur? A dlaczego nie? Mogą pojawić się w nim różne fałszywe informacje, pułapki (jak nasza z Księciem i różą), ale nie wolno panikować. Uwaga! Ten, kto przeczytał obowiązkowe pozycje dawno, albo pobieżnie i niedokładnie, powinien przed czerwcowym finałem raz jeszcze przypomnieć sobie główne wątki w utworach, postacie (najważniejsze), początki i zakończenia.

5. C.
Przypomnijmy, że nowela jest niewielkim utworem jednowątkowym o bardzo ścisłej kompozycji. Ważną cechą tego gatunku jest istnienie ośrodka kompozycyjnego, a więc jednego, zasadniczego elementu. Może być nim punkt kulminacyjny, stanowiący (jak w naszym przypadku) moment przełomowy w życiu bohatera, ale może być nim kontrast losów dwóch postaci („Siłaczka”) czy dwóch sytuacji (zakończenie „Janka Muzykanta”).
Klasyczną postać nadał noweli Giovanni Boccaccio w sławnym cyklu zatytułowanym „Dekameron”, a największy rozkwit przeżyła nowela po upadku powstania styczniowego w okresie pozytywizmu (tworzyli wówczas: Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz).

6.
C. „Dziady” cz. II
F. „Niemcy”
I. „Zemsta”
Epikę charakteryzuje obecność narratora (może być konkretny albo abstrakcyjny, pierwszoosobowy lub trzecioosobowy), który opowiada o świecie przedstawionym (czyli prowadzi narrację). „Niemcy”, „Dziady”, „Zemsta” – to utwory przeznaczone do wystawienia na scenie, a należą do rodzaju literackiego, zwanego dramatem. Co je charakteryzuje? Monologi, dialogi, didaskalia (inaczej tekst poboczny).

7.
A. „Antek” – wiatrak
B. „Na lipę” – lipa
C. „Niemcy” – naszyjnik
D. „Stary człowiek i morze” – ryba
E. „Świtezianka” – rusałka
F. „Muzeum” – suknia
G. „Mały Książę” – róża
Zagadka prosta, a jednak kształcąca. Zwróć szczególną uwagę na naszyjnik, który staje się symbolem wyrafinowanego okrucieństwa hitlerowców (młody Sonnenbruch przyjmuje go z rąk nieszczęśliwej kobiety, choć wie, że jej syn już nie żyje). Nie zapomnij też o rusałce – istocie ze świata pozaziemskiego, która funkcjonuje w ludowej wyobraźni, a wypowiada (w balladzie Mickiewicza) mądrą prawdę: za złamanie przysięgi czeka kara, podobnie jak za każdą inną zbrodnię (nie ma zbrodni bez kary).

8.
A. Prometeusz
B. Demeter
Prometeusz poświęcił się z miłości do wszystkich ludzi i przyniósł im ogień, czym wielce rozzłościł Zeusa, i spotkała go za to surowa kara! Zastanówcie się, jak ocenić czyny tytana? My sami często udajemy, że nie widzimy zła, wolimy „zamknąć oczy” niż zabrać głos w słusznej sprawie…
A Demeter? Wzór matki, która w poszukiwaniu porwanej córki trafiła aż do bram Hadesu, może wzruszyć każdego i zachęcić do refleksji nad miłością macierzyńską (ojcowską, braterską, siostrzaną i każdą inną), nad poświęceniem. Warto o powyższych postaciach wspominać w wypracowaniach, dotyczących rodziny, ideałów, wzorów do naśladowania.

9. C.
Poeta radzi nam docenić postawę Dedala. Nie należy jednak zapominać o Ikarach, którzy potrafią patrzeć w chmury i „mierzyć siły na zamiary”. Idealiści – naukowcy, zakochani – są światu ogromnie potrzebni, stanowią jakąś przeciwwagę dla realistów, trzeźwo patrzących na życie.

10. D.
Przyjaźń, jak mówił lis w „Małym Księciu”, polega na „stwarzaniu więzów”, oswajaniu, „patrzeniu w serce”. A przy tym wymaga czasu. Nie wystarczy kogoś spotkać i powiedzieć: „to jest mój serdeczny przyjaciel”. Trzeba przetrwać razem trudne chwile, by przekonać się, że na drugiej osobie można polegać. Tak było z Dianą Barry i Anią Shirley (pamiętasz pomoc, jaką Ania okazała chorej siostrzyczce Diany?), z oswajaniem Piętaszka przez Robinsona czy braterską troską Stasia o Nel (co przekonuje nas, że przyjaźń zawarta w ekstremalnych warunkach okazuje się szczególnie silna). Należy wykluczyć „Zemstę”, która jest komedią o sporach granicznych i niech taką pozostanie.

11.
A. Tak
B. Nie
C. Nie
Trudna łamigłówka. Cóż, fonetyka dla wielu wciąż jest dziedziną niezrozumiałą, a przecież dotyczy rzeczy podstawowej – wyjaśnia, w jaki sposób powstają dźwięki mowy, jak się artykułuje (czyli wymawia) głoski. Trzeba pamiętać o podstawowych pięciu zasadach charakterystyki głosek.

12.
A. Wziąłem ją pod rękę.
B. Poszedłem z tymi źrebiętami do lekarza.
C. Zobaczyłem białą mysz.
D. Nie mam pod ręką kalesonów.
E. Poproszę tę książkę.
F. Widzę przed sobą tamtą kamieniczkę.
Jest wokół nas wiele słów, które sprawiają podobne problemy. Poza tymi które były w ćwiczeniu, pamiętaj o „pomarańczy”, „kontroli” i „podkoszulku”. I często zaglądaj do Słownika poprawnej polszczyzny.

13.
A. Wozu Polarnego i Małego Wozu.
B. W parę rękawiczek bądź skarpetek.
C. Klucz wiolinowy, bo otwiera zapis muzyczny.
D. Klucz ptaków albo samolotów.
Wszystkie zagadki dotyczą wieloznaczności wyrazów (np. para – wodna, skarpetek, gołębi itp.). Gramatyka wcale nie musi nas nużyć, wystarczy odrobina wyobraźni i chęć, by stworzyć coś ciekawego. Ale trzeba też z wieloznacznością uważać, bo rozmówca może naszą wypowiedź zrozumieć inaczej, niż chcieliśmy. Tu konieczna jest więc dokładność.

14.
A. Jurek wszedł na leśny trakt.
B. Zwracam dług. Masz pięćset, trzysta wydaj.
C. Lampa się jeszcze iskrzyła, ale Ania zgasiła iskrę, tę z knota.
D. Karpia jedzą: Magda, Jaś, Alina, Zuzia. Wszystkim czworgu aż się uszy trzęsą.
Czy wiesz już, jak ważną rolę ma do spełnienia akcent? Okazuje się, że podczas czytania automatycznie wyodrębniamy poszczególne wyrazy i… nie popełnimy takich błędów, jakie znalazły się w powyższych przykładach. Ten analityczny odbiór wygłaszanego tekstu umożliwiają nam odpowiednio rozmieszczane akcenty, np. zdanie: „Trzystawydaj” – „Trzysta wydaj” lub „Trzy stawy daj”.

15.
A. zamiast „z miejsca” lepiej napisać: „natychmiast” lub „niezwłocznie”;
B. niepoprawny zwrot: „wracam z powrotem” (jeśli już wracasz, to wiadomo, że nie możesz tego zrobić „do przodu”);
C. zamiast: „bynajmniej” można napisać: „naprawdę”.
Z poprawnością zwrotów – zawsze sporo kłopotów! Warto jednak uparcie dążyć do idealnej wymowy i pisowni, co radzę czynić szczególnie tym Victorom, którzy marzą o sławie pisarskiej lub dziennikarskiej. Słowem, wszystkim humanistom, choć i matematykom poprawne wysławianie się nie zaszkodzi.

16.
A. lampostój – lepiej: „lampa stojąca”; złożenie powstało na wzór wyrazu: „wodopój” (miejsce, gdzie się poi) i sprawia wrażenie miejsca, gdzie stoją lampy;
B. kinofikacja – to nie fikanie nogami w kinie, ale budowa odpowiedniej liczby kin w państwie (nieudolna kalka wyrazu: „elektryfikacja”);
C. kursokonferencja – świadczy o braku zdecydowania (albo kurs, albo konferencja);
D. upiór dzienny – utworzony na wzór wyrazów: „wypiek chleba”, „wytop stali” (nic mu to nie pomoże, bowiem kojarzy się nam bezapelacyjnie z „upiorem nocnym”).

17.
Dlaczego zając ma takie długie uszy? Pewnie po to, by go ostrzegały przed niebezpieczeństwem. Gdy jest spokojny pędzi z położonymi po sobie uszami, ale gdy dostrzega wroga nie myśli już o uszach.
Inaczej zachowuje się dzbanek, który miał kiedyś dwa ucha. Staś rozbił go, odrywając ucha, które potoczyły się po ziemi. „Z takimi ładnymi uchami wyglądałem przyzwoicie” – myśli dzbanek i z żalem opowiada wszystkim o ukruszonych uchach.
Biedny na egzaminie może być ten, kto nie zapamięta ciekawej odmiany rzeczowników w liczbie mnogiej: „ucha” (te od dzbana) i „oka” (np. w sieci, w rosole). Przy okazji warto, byście przypomnieć sobie odmianę rzeczowników, zakończonych na – um (typu: liceum, muzeum), a różne formy mają one tylko w liczbie mnogiej (w liczbie pojedynczej są nieodmienne!).

18.
A. Jackowi brakuje rozumu
B. Znienacka rozległ się huk strzelby
C. Wpadłem w pokrzywy (ja)
D. Ania, Mietek i Zbyszek wybrali się do pubu
Z podmiotami sprawa jest prosta, wystarczy wyraźnie wczytać się w nazwy. „Szeregowy” wymaga… szeregu, czyli kilku elementów; „domyślnego” trzeba… domyślić się, a zatem musi być jakoś zaszyfrowany w zdaniu (końcówka czasownika). „Gramatyczny” wynika z zasad gramatyki (rzeczownik w mianowniku), natomiast „logiczny” jest tam, gdzie powinien być, choć forma gramatyczna może zmylić. Dopełniacz tam, gdzie czegoś ubywa lub przybywa. Wystarczy pomyśleć logicznie.

19.
– Komu jeszcze nie nalałam zupy?
– Mnie.
– Tobie? Przecież ci przynosiłam.
– Nie dałaś mnie, ale jemu.
– Naprawdę? Proszę cię, nie kłam. Tak ci się tylko wydaje!
– Co, nie wierzysz mi?
– Oj! Daj mi spokój!
Te wszystkie „mnie”, „mi”, „ci” mogą się mylić, ale nie komuś, kto wie, że na końcu zdania i w środku pisze się przeważnie krótsze formy zaimków, a na początku – dłuższe. Dłuższe formy stosuje się też wtedy, gdy chcemy szczególnie zaakcentować zwrot do adresata wypowiedzi, uwydatnić osobę, np. „właśnie mnie, a nie tobie” (zamiast: „właśnie mi, a nie ci”).

A teraz obliczamy:

74 – 78 pkt – celująca
65 – 73 pkt – bardzo dobra
54 – 64 pkt – dobra
50 – 53 pkt – dostateczna
38 – 49 pkt – dopuszczająca
0 – 37 pkt – niedostateczna

Zobacz:

Test 14

Test 16