Część I
Twoim pierwszym zadaniem jest odnalezienie brakujących fragmentów tekstu, który przedstawiamy poniżej. Należy dopasować je do stylu epoki, w jakim został napisany ten, skądinąd piękny mit o królu Orfeuszu i Eurydyce. (12p.)
Orfeusz był młodym, (1) i – śpiewakiem Tracji. Grał na lutni tak cudownie, że cała przyroda kładła się u jego stóp, by słuchać pieśni. Wielką miłością darzył swą żonę, nimfę drzewną, Eurydykę. Jej (2) budziła miłość nie tylko w Orfeuszu. Ktokolwiek (3) – umiał pokochać. Tak stało się z Aristajosem, synem Apollina i nimfy Kyreny, lekarzem i właścicielem rozległych winnic. (4) raz wśród zielonych łąk, zaczął ją gonić. Aristajos nie wiedział, że ona jest żoną Orfeusza. Inaczej zostałby w domu i (5). Eurydyka przestraszona uciekała coraz szybciej. I (6) Ukąsiła ją żmija i nimfa (7). Biedny król pragnął przywrócić życie żonie. Postanowił więc pójść do podziemia. Zabrał ze sobą (8). Charon tak się zasłuchał w słodkie tony jego muzyki, że przewiózł go za darmo na drugi brzeg Styksu. A kiedy stanął Orfeusz przed (9) nie przestał grać, lecz potrącając lekko struny (10) skargi układały się w pieśni. Zdawało się, że w królestwie milczenia zaległa cisza większa i głębsza niż zwykle. I stał się dziw nad dziwy! Hades oddał śpiewakowi Eurydykę i kazał ją Hermesowi wyprowadzić na świat z powrotem. Ale Orfeuszowi przykazał iść przed nią. Nie wolno mu było obejrzeć się za siebie. Już byli prawie na górze, gdy króla zdjęło nieprzezwyciężone pragnienie: (11) bodaj raz. I w tej chwili utracił ją na zawsze. Hermes zatrzymał Eurydykę w podziemiu. Orfeusz sam wyszedł na świat (12) dobijał się do bram Hadesu. Nie wpuszczono go po raz wtóry. Powrócił więc do Tracji, a swymi skargami napełniał góry i doliny. Pewnej nocy trafił na orszak dzikich menad, które rozerwały jego ciało na sztuki.
1. A. fajnym przywódcą
B. bardzo pięknym królem
C. prezydentem
2. A. piękność
B. urok osobisty
C. postawa
3. A. miał z nią do czynienienia
B. ją ujrzał
C. był z nią za pan brat
4. A. obejrzawszy Eurydykę
B. przydybawszy Eurydykę
C. zobaczywszy Eurydykę
5. A. znalazł sobie od razu inną
B. zrobił się czerwony ze złości
C. starał się o niej zapomnieć
6. A. stało się nieszczęście
B. kłopot gotowy
C. Eurydyka miała problem
7. A. wyciągnęła kopyta
B. umarła
C. skończyła wreszcie swój żywot
8. A. czarodziejską lutnię
B. latarkę i zapałki
C. dobry humor
9. A. dowódcą garnizonu
B. władcą podziemia
C. gwardią narodową
10. A. zaczął się wściekać, a
B. zaczął się skarżyć, a
C. zaczął płakać, a
11. A. rzucić oczkiem na żonkę
B. spojrzeć na żonę
C. zerknąć na białogłowę
12. A. i nadaremnie
B. i wyrywając sobie włosy z głowy
C. i po napisaniu podania do Hadesu
2. Orfeusz wystosował do Hadesa – boga podziemia – kilka próśb. Która z nich została napisana w stylu urzędowym? (1p.)
A. Hades
Państwo podziemne.
Uprzejmie proszę o uwolnienie mojej żony Eurydyki. Dzięki jej obecności mogłem pięknie grać na lutni.
Bardzo proszę o przychylne ustosunkowanie się do mojej sprawy.
Z poważaniem
Orfeusz
B. Hadesie!
Nienawidzę Cię, Ty okrutny sprawco mojego nieszczęścia! Jeśli masz choć trochę litości – oddaj mi Eurydykę.
Proszę!!!
Orfeusz
C. Drogi Hadesie!
Ogromnie chciałbym odzyskać Eurydykę. Mam nadzieję, że nie uznasz mnie za natręta, jeśli jeszcze raz poproszę Cię o uwolnienie żony. Jest dla mnie wszystkim. Bez niej nie mogę śpiewać!
Myślę, że zrozumiesz mój żal.
Z wyrazami szacunku
Orfeusz
3. Żona Orfeusza była: (1p.)
A. młodą kobietą
B. nimfą drzewną
C. harfistką
D. córką Apollina
4. Odpowiedz na pytania TAK lub NIE, zakreślając kratki w tabeli. (7p.)
Czy Posejdon (bóg grecki) to inaczej rzymski Neptun? TAK NIE
Czy grecki Zeus to rzymski Jowisz? TAK NIE
Czy Eros to inaczej Amor? TAK NIE
Czy Hades był bogiem słońca? TAK NIE
Czy Dedal był synem Ikara? TAK NIE
Czy Cerber to pies pilnujący wejścia do podziemi? TAK NIE
Czy Demeter to córka Kory? TAK NIE
5. Aristajos, syn boga Apollina i nimfy Kyreny (córki boga rzeki Penejosa ) był: (1p.)
A. bogiem
B. człowiekiem
C. herosem
6. Do czterech koszy ze związkami frazeologicznymi wdarł się chochlik i wszystko pomieszał. Uporządkuj kosze tematycznie. (8p.)
- z mitologii: stajnia Augiasza, pięta achillesowa, judaszowe srebrniki, droga krzyżowa
- z literatury: dantejskie sceny, dojść po nitce do kłębka, połknąć bakcyla, walczyć z wiatrakami,
- z Biblii: owoc zakazany, smalić cholewki, mieć duszę na ramieniu, wziąć nogi za pas
- z języka potocznego: koń trojański, czekać na Godota, lwia część, niewierny Tomasz
7. Dobierz parami: (6p.)
Ariadna ………………………………..,
Penelopa ………………………………,
Helena………………………………….,
Eurydyka ……………………………..,
Hera ……………………………………,
Kora …………………………………….
Tezeusz, Parys, Zeus, Odyseusz, Hades, Orfeusz.
Część II
8. Po lewej stronie – kilka znanych nazwisk. Dopasuj do każdego z nich odpowiednią informację. (7p.)
1. Zbigniew Herbert
2. Francisco De Goya
3. Gustaw Holoubek
4. Andrzej Wajda
5. Arystoteles
6. Ludwig van Beethoven
7. Karol Darwin
A. grecki filozof, wszechstronny myśliciel, żył w IV w. p. n. e.
B. aktor teatralny, filmowy i telewizyjny (ur. 1923)
C. reżyser filmowy i teatralny (filmy: „Kanał”, „Popiół i diament”), ur. 1926 r.
D. wybitny malarz i grafik hiszpański (1746 – 1828), m. in.obraz: „Maja naga”
E. twórca teorii ewolucji, żył w XIX wieku
F. wybitny niemiecki kompozytor (żył w latach 1770-1827)
G. wybitny poeta (zm. 1998), m. in. autor cyklu o Panu Cogito
9. Wyraz „bieg” pochodzi od słowa: (1p.)
A. bieganina
B. biegać
C. bieganie
10. W poniższym zdaniu ukryte są błędy ortograficzne. Ile i jakie? (5p.)
Chełpliwy Dominik łkał chisterycznie, kiedy utródzone włuczęgą druchny kazały mu wycinać chołubce.
11. Każdy wyraz – to określona część mowy. Jaka? Połącz w pary wyrazy i odpowiadające im części mowy. (6p.)
spoza
albo
ojej!
niech
nikt
bardzo
spójnik
przyimek
partykuła
zaimek
przysłówek
wykrzyknik
12. W poniższej krzyżówce ukryte są hasła z dziedziny literatury, muzyki plastyki. Znajdź je i wpisz w wykropkowane miejsca. (13p.)
13. Z podanego zdania utwórz zdanie pojedyncze rozwinięte, włączając do niego wszystkie wyrazy niżej podane (w odpowiednich formach). (2p.)
Nauczyciel idzie.
wysoki w z koszula garnitur wolno biała klasa pusta
siwy i torby pełne zeszyty do czarny po korytarz
14. Jakie to związki składniowe? Określ rodzaj każdego związku, wpisując odpowiednie litery w wolne kratki. (6p.)
A. związek zgody
B. związek rządu
C. związek przynależności
chatka Kubusia
kroczący wielbłąd
kłamiemy rodzicom
biedna myszka
puszka sardynek
biegnę tam
15. W zdaniu: Janka długo malowała portret nauczycielki występuje: (1p.)
A. dopełnienie dalsze „portret”
B. dopełnienie bliższe „portret”
D. dopełnienie bliższe „portret” i dalsze „nauczycielki”
16. Przy określaniu tych głosek popełniono kilka omyłek. Przekreśl błędne informacje i w ich miejsca wpisz prawidłowe. (10p.)
spółgłoska dźwięczna N półotwarta, tylno językowa, ustna
spółgłoska dźwięczna K nosowa, zwarta, przedniojęzykowa, miękka
17. Zastąp liczby odpowiednimi formami liczebników. (3p.)
A. Dla 2535 studentów nie odbyły się egzaminy.
B. Z 13 dzieci pozostało tylko 2.
18. Udowodnij wieloznaczność podanych wyrazów, postępując według wzoru: (7p.)
w drzwiach
zamek budowla
błyskawiczny przy odzieży
a) para…………………………………….
b) korki……………………………………
19. Udowodnij, że „Polacy nie gęsi i swój język mają” zastępując wyrazy zapożyczone rodzimymi. (5p.)
Wzór: drink-bar – pijalnia
A. shop –
B. grill –
C. konsorcjum –
D. konsensus –
E. slajd –
20. Czy możemy tak powiedzieć? Odpowiedź „tak” lub „nie” zaznacz w odpowiednich kratkach tabeli. (4p.)
A Autorem tej sensacji był Jurek. Tak Nie
B Marta sugerowała mi wyprawę do Poznania. Tak Nie
C Dogadaliśmy się w tym temacie. Tak Nie
D Dopiero wczoraj sfinalizowali tę ważną umowę. Tak Nie
21. Z trzech podanych poniżej zdań pojedynczych zbuduj kolejno zdania, o następujących wykresach: (2p.)
A. ———2——— ………———3——— ———1————
1 – zdanie podrzędne okolicznikowe przyczyny
2 – zdanie nadrzędne – główne
3 – zdanie współrzędne łączne
B. ——1——>…….. >———2——–– ………….——3———
Zdania:
1. Dużymi krokami nadchodzi jesień.
2. Coraz więcej kolorowych liści opada z drzew.
3. Dzieci zakładają na głowy czapki.
22. Przed Tobą kilka małych form literackich. Do jakiego gatunku zaliczysz każdą z nich? (4p.)
A. satyra
B. fraszka
C. aforyzm
D. przypowiastka
1.
Mól
Mól ogląda mód żurnale
I podziwia suknie, szale,
Pomrukując: zobaczymy,
Co będziemy jeść tej zimy.
( M. Pawlikowska – Jasnorzewska)
2.
Nauka
Uczcie się, o przyjaciele!
Jest nauczycieli wiele:
kret uczy, jak podkopywać,
wilk – jak prowianty zdobywać,
lis – jak wyprowadzić w pole,
małpa – jak grać inną rolę
jak zdobyć poklask – papuga,
pies – jak szczekać, kot – jak mrugać(…)
glista – uczy jak się wśliznąć w łaski
flądra – jak kształt przybrać płaski(…)
a tej całej wiedzy na raz
uczy swe potomstwo człowiek.
Bo to stwór genialny taki,
co przeszedł wszystkie zwierzaki.
(T. Gicgier)
3.
Człowiek jest towarem bardzo delikatnym: łatwo ulega zepsuciu.
( T. Gicgier)
4.
O lwicy i lisicy
Lis przyszedł do lwa na pogawędkę. Lis czuł się wobec wielkiego króla mały i szukał czegoś, w czym mógłby być lepszy. Zaczęli chwalić się żonami. Tak niby na marginesie powiedział nagle: – Wiesz, że przy każdym miocie moja żona rodzi 7 – 8 małych lisów. A twoja? Lew spojrzał majestatycznie na rozmówcę i rzekł: – Moja żona tylko jedno, zawsze jedno, ale mój drogi, każde jest królem!
(K. Wójtowicz)
Odpowiedzi:
1. 1 – B; 2 – A; 3 – B; 4 – C; 5 – C; 6 – A; 7 – B; 8 – A; 9 – B; 10 – B; 11 – B; 12 – A;
Zadanie bada Twoją sprawność językową i umiejętność rozróżniania stylów wypowiedzi. Aby przekazać informację można użyć różnych środków językowych. Styl zależy od funkcji wypowiedzi, tematu, epoki, środowiska. Słowem tego, co, jak i komu chcemy przekazać. Ważne więc, by dobór elementów słownych był przemyślany, by należały do jednej „tonacji” stylowej. Zabawnie brzmiałyby w naszej mitologicznej opowieści zwroty z języka współczesnego: „wyciągnąć kopyta”, „rzucić oczkiem na żonkę”. Nie pasują też do niej wyrażenia zaczerpnięte z terminologii wojskowej, np. dowódca garnizonu, gwardia narodowa.
Uwaga! Jeśli Twój styl nie pasuje do tematu pracy – popełniasz tzw. błąd stylistyczny! A wyróżniamy style: potoczny (piszemy nim listy, pamiętniki, notatki z lekcji), naukowy (cechuje go specjalistyczne słownictwo), artystyczny (np. nasza stylizowana legenda, wiersze, powieści), dziennikarski (posługują się nim autorzy artykułów, wywiadów, reportaży), urzędowy (używany przy pisaniu podania, życiorysu, regulaminu).
2. przykład A
Oczywiście tekst urzędowy- to podanie. Polecenie wymaga od Ciebie wiedzy na temat stylów użytkowych. Pamiętaj, że w podaniu stosujemy zwroty grzecznościowe, np. „uprzejmie proszę”, „prośbę swą motywuję…”, a także typowy układ graficzny (na górze dokumentu, po prawej stronie – dane adresata, po lewej – data). Tekst (B) – zachowuje styl potoczny, natomiast fragment (C) – jest listem (jak wiemy – w listach też obowiązują zwroty grzecznościowe).
3. nimfą drzewną
4.
Jeśli udało Ci się wykonać dobrze całe zadanie – masz powód do dumy! Religia Greków zlała się z rzymską do tego stopnia, że nawet sami Rzymianie w końcu nie widzieli różnicy między swoimi bóstwami a bogami Greków. Dlatego przerobiono greckiego Posejdona na Neptuna, Zeusa na Jowisza, zaś odpowiednikiem Erosa stał się Amor (bożek miłości). Ten, kto zapamiętał (z klas młodszych) legendy o Dedalu i Ikarze oraz o Demeter i Korze wie, że to Kora, (zwana też Persefoną) była córką bogini Demeter, a Dedal – ojcem nieszczęsnego marzyciela, Ikara.
5. bogiem
Zgadza się. Syn boga i bogini, myśląc logicznie – musi być bogiem. Zadanie bada właśnie Waszą szybkość myślenia i umiejętność wyciągania wniosków. Wiadomo natomiast, że heros (np. Achilles) – to istota zrodzona z boga i człowieka, mająca oczywiście większe niż inni śmiertelnicy możliwości (np. wielką moc, siłę). Gdybyśmy ustawili taką mitologiczną hierarchię bytów, to wyglądałaby ona tak:
BÓG
HEROS
CZŁOWIEK
6.
Dla odmiany – związki frazeologiczne.
Najtrudniej odróżnić biblijne od mitologicznych. Wiadomo bowiem, że powiedzenia: „smalić cholewki” (zalecać się do panny), „wziąć nogi za pas” (uciec), „połknąć bakcyla” (zainteresować się czymś) i „mieć duszę na ramieniu” (bać się) – pochodzą z języka potocznego.
Więcej problemów – mogła sprawić Ci Biblia. Dobrze byłoby, gdybyś znał opowieści: o Judaszu, który zdradził Chrystusa za trzydzieści srebrników, o Adamie i Ewie – pierwszych ludziach na Ziemi, którzy zjedli jabłko z zakazanego drzewa, o drodze męki, przez którą przeszedł Chrystus (droga krzyżowa – życie pełne udręczeń) i niewiernym Tomaszu (osobie nieufnej, sceptycznej).
A z literatury? Czekanie na Godota, to czekanie nie wiadomo na co. Słowem – bezczynność. Godot jest tajemniczym tytułowym bohaterem książki Samuela Becketa. Z kolei – dantejskie sceny (straszliwe wydarzenia) kojarzą się z „Boską Komedią” Dantego, a walka z wiatrakami (działania przerastające nasze możliwości) – ma swoje źródło w powieści „Don Kichot” Cervantesa. Wyrażenie – lwia część (większa część) wywodzi się z bajki Ezopa, pt. „Lew, osioł, lis i wilk”. Wszyscy powinni też wiedzieć, że: pięta achillesowa – to słaby punkt, stajnia Augiasza – to miejsce ogromnego nieporządku, koń trojański – to podstęp, a dojść po nitce do kłębka – to wykryć coś, kierując się śladami, etap po etapie.
7.
Orfeusz i Eurydyka;
Zeus i Hera;
Hades i Kora;
Odyseusz i Penelopa;
Tezeusz i Ariadna;
Parys i Helena.
8. 1 – G; 2 – D; 3 – B; 4 – C; 5 – A; 6 – F; 7 – E
9. biegać
Pytanie z dziedziny słowotwórstwa i tworzenia wyrazów pochodnych. Przeważnie powstają one przez dodawanie przedrostków i przyrostków do podstaw słowotwórczych (np. dom + ek = domek). Istnieją jednak wyrazy pochodne, w których brakuje cząstki, występującej w wyrazie podstawowym, np. zlewać – zlew; spawać – spaw. Do tej grupy należy rzeczownik bieg (powstał od biegać przez zlikwidowanie -ać). Przypomnijmy, że taki bra nazywamy formantem zerowym ć.
10. histerycznie, utrudzone, włóczęgą, druhny, hołubce
11.
niech – partykuła,
nikt – zaimek,
bardzo – przysłówek;
spoza – przyimek,
ojej – wykrzyknik,
albo – spójnik.
Wszystkie wyrazy były krótkie i do siebie bardzo podobne – dlatego łatwo o pomyłki. Ale mógł je popełnić tylko ten, kto nie wie, że: o przysłówek pytamy jak? (bardzo), a wykrzykujemy – ojej! Zaimki zastępują różne części mowy (o rzeczownik pytamy: kto? nikt -zaimek zastępuje rzeczownik), spójniki – spajają części zdania (albo, i, oraz), a przyimek określa stosunki przestrzenne (wokół, spoza, nad). Więcej informacji znajdziecie w naszym kursie gramatyki – części poświęconej fleksji.
12. uwertura, rota, baśń, tło, fresk, gama, rym, opis, morał, nowela, elegia, tragifarsa, wers.
Wielbicieli krzyżówek z pewnością ucieszyła nasza zagadka, w której trzeba było popisać się znajomością terminów dotyczących literatury, muzyki, plastyki.
Warto też wiedzieć, że uwertura i gama są terminami muzycznymi, tło i fresk – pochodzą z plastyki, pozostałe natomiast – to terminy literackie.
- uwertura – to utwór orkiestrowy wykonywany przed rozpoczęciem właściwego dzieła, np. opery;
- rota – to tytuł utworu Marii Konopnickiej (choć ten wyraz normalnie oznacza kompanię czy oddział wojska, a dawniej – koło używane jako narzędzie tortur);
- baśń – jest dłuższym utworem epickim, zawierającym elementy fantastyczne, magiczne, np. baśnie Andersena, braci Grimm;
- tło – jest właśnie tłem, na którym malarz maluje różne elementy obrazu, np. na tle niebieskiego nieba – sznur dzikich kaczek;
- fresk – jest z kolei malowidłem ściennym, które wykonuje się farbami na świeżym, wilgotnym jeszcze tynku;
- gama – układ ośmiu dŹwięków w określonej tonacji;
- rym – występuje oczywiście w wierszach, a może być dokładny, niedokładny, parzysty, krzyżowy, okalający…
- opis – w literaturze bywa najczęściej opisem krajobrazu, postaci, ale jako forma wypowiedzi, może mieć też charakter opisu przeżyć wewnętrznych czy sytuacji;
- morał – to mądra myśl, która pojawia się najczęściej na końcu bajki lub wypływa z niej pośrednio. Pamiętajmy, że znanym polskim bajkopisarzem był Ignacy Krasicki (np. „Kruk i lis”, „Malarze”, „Przyjaciele”);
- nowela – krótki utwór pisanym prozą, o dość ścisłych regułach kompozycyjnych, np. „Sachem” H. Sienkiewicza;
- elegia – utwór żałobny, smutny, refleksyjny, np. „Elegia o…chłopcu polskim” K.K. Baczyńskiego;
- tragifarsa – to z kolei gatunek dramatu, łączący elementy komiczne i tragiczne, np. „Moralność pani Dulskiej” G. Zapolskiej;
- wers – jest jedną linijką wiersza.
13. Wysoki, siwy nauczyciel w białej koszuli i czarnym garniturze wolno idzie z torbami pełnymi zeszytów po korytarzu do pustej klasy.
Ćwiczenie tego typu sprawdza nie tylko Twoją umiejętność budowania zdań, ale także możliwości precyzyjnego wypowiadania się. Zadanie nie było trudne dla tych, którzy pamiętają o właściwym szyku zdania. W grupie podmiotu znalazły się wszystkie przydawki (pytamy: jaki nauczyciel? – wysoki, siwy, w koszuli…), a w grupie orzeczenia – dopełnienia i okoliczniki (pytamy: jak idzie? wolno, gdzie? do pustej klasy…).
14.
chatka Kubusia B
kroczący wielbłąd A
kłamiemy rodzicom B
biedna myszka A
puszka sardynek B
biegnę tam C
To polecenie sprawdza Twoją wiedzę na temat związków składniowych. Jeśli masz problemy z ich rozpoznawaniem – zaczynaj od związku przynależności, którego nie sposób pomylić z żadnym innym. Dlaczego? Wyraz podrzędny jest w nim zawsze nieodmienną częścią mowy (np. przysłówkiem, zaimkiem przysłownym, np. będę jutro, idziemy tam… Aby rozróżnić pozostałe dwa związki – trzeba poodmieniać tworzące je wyrazy przez przypadki lub osoby. Gdy podczas odmiany zmieniają się formy tylko jednego wyrazu (nadrzędnego) – mamy związek rządu , gdy ulegają zmianom dwa wyrazy – związek zgody (bo ich przypadki zgadzają się ze sobą).
15. dopełnienie bliższe „portret”
Znowu składnia, a ściślej – rodzaje dopełnień. Wiadomo, że dopełnienie odpowiada na pytania prawie wszystkich przypadków (z wyjątkiem mianownika), np. kogo? co?, komu? czemu?, z kim? z czym?… Żeby określić, czy jest bliższe, trzeba zamienić zdanie na stronę bierną. Zobacz: Portret nauczycielki był długo malowany przez Jankę. Dopełnienie stało się podmiotem (jest więc bliższe). Jeśli przy takiej zamianie dopełnienie zostaje dopełnieniem – oznacza, że jest dalsze.
16.
N – spółgłoska półotwarta, przedniojęzykowa, nosowa, twarda, dźwięczna
K – spółgłoska zwarta, tylnojęzykowa, ustna, twarda, bezdźwięczna
Polecenie sprawdza Twoją znajomość fonetyki. Wiadomo, że każdą głoskę określamy, biorąc pod uwagę 5 cech: udział wiązadeł głosowych (powstają głoski dźwięczne i bezdźwięczne), podniebienie miękkie (głoski nosowe i ustne), tylną część języka (głoski twarde i miękkie), miejsce artykulacji (głoski wargowe, przedniojęzykowe, środkowojęzykowe, tylnojęzykowe), stopień zbliżenia narządów mowy (głoski zwarte, półotwarte, szczelinowe, zwartoszczelinowe).
17.
A. Dla dwóch tysięcy pięciuset trzydziestu pięciu studentów nie odbyły się egzaminy ( lub dla dwa tysiące pięćset trzydziestu pięciu studentów…).
B. Z trzynaściorga dzieci pozostało tylko dwoje.
Odmiana liczebników często sprawia Wam kłopoty. Pamiętaj, że w liczebnikach wielowyrazowych można odmieniać albo wszystkie człony, albo jedynie dziesiątki i jednostki. A – w przypadku liczby mnogiej (np. dzieci), stosujemy liczebniki zbiorowe (dwoje, troje…) w odpowiednich przypadkach.
18.
. wodna
para dwoje ludzi
. część odzieży (dwa buty, dwie skarpetki, rajstopy)
. w butelkach
uliczne
korki o korepetycjach
. o małych kanapkach, śledzikach, itp.
19. A – sklep, B – rożen, C – spółka, D – zgoda, E – przezrocze.
20 A – nie, B – nie, C – nie, D – tak
Zadanie bada Twoją umiejętność poprawnego używania wyrazów obcych oraz stosowania prawidłowych połączeń wyrazowych.
Nie można być autorem sensacji, lecz jej sprawcą (co najwyżej autorem książki), a zamiast sugerować – lepiej po prostu zaproponować.
Wyrażenie „w tym temacie” – powinno już odejść na emeryturę. Zastępuj je powiedzeniem „w tej sprawie”. A powiedzenie „sfinalizować tę umowę”- jest poprawne. Pamiętajmy, by mówić: „tę”, a nie „tą” (forma biernika – kogo widzę? tę dziewczynkę, tę ławkę).
21.
A. Ponieważ dużymi krokami nadchodzi jesień, coraz więcej kolorowych liści opada z drzew, a dzieci zakładają na głowy czapki.
B. Dużymi krokami nadchodzi jesień, więc coraz więcej kolorowych liści opada z drzew i dzieci zakładają na głowy czapki.
Zadanie z dziedziny składni mobilizuje do twórczego wykorzystania wiedzy na temat budowy zdań wielokrotnie złożonych. Trzeba było pamiętać o postawieniu odpowiednich pytań. O zdanie podrzędne okolicznikowe przyczyny pytamy: dlaczego? z jakiej przyczyny? (ponieważ…). Z kolei zdania współrzędne wynikowe budujemy przez dodanie spójników: więc, zatem, toteż, dlatego, a w zdaniach łącznych – dodajemy spójniki: i, oraz, a. Przy układaniu zdań do wykresów musimy też dbać o logiczność wypowiedzi i jej kolejność przyczynowo – skutkową.
22. 1 – B, 2 – A, 3 – C, 4 – D
Tak, znajomość rodzajów i gatunków literackich to właśnie teoria, z którą trzeba się, przed egzaminem, dobrze zaznajomić. Nie pomylisz się, jeśli powiesz, że: fraszka to krótki wierszowany utwór o treści przeważnie żartobliwej. Pamiętajmy, iż pierwsze polskie fraszki pisali: Mikołaj Rej i Jan Kochanowski (u Reja nazywały się figlikami albo facecjami). Aforyzmy (inaczej: sentencje, maksymy, uwagi) są krótkimi zdaniami, wyrażającymi tzw. „złote myśli”, czyli trafne refleksje na różne tematy. Pisał je Kochanowski, pisali i piszą wielcy twórcy, politycy, aktorzy. Z kolei przypowieści, przypowiastki (inaczej: parabole) – to utwory pisane prozą, które mają charakter dydaktyczny. Opisują wydarzenie z życia codziennego, by wysnuć na jego podstawie naukę na przyszłość lub jakąś myśl moralną. Swój początek mają w Biblii (np. przypowieść „O synu marnotrawnym”). Satyra (pisana wierszem) też posiada walory dydaktyczne, choć ukazuje świat w sposób przejaskrawiony (w krzywym zwierciadle). Przypomnijmy, że znanym autorem bajek i satyr jest Ignacy Krasicki, np. satyry „Pijaństwo”, „¯ona modna”.
Zobacz: