Takich uniwersalnych uczuć i postaw, które stały się tematem twórców starożytnych i nadal są żywe, jest nieskończenie wiele.
- Można wymienić tu miłość macierzyńską (uosabia ją choćby bogini Reja) i miłość siostrzaną (Antygona).
- Ważne miejsce w mitologii i literaturze biorącej motywy z mitów jest miłość kobiety i mężczyzny – przykładem może być miłość Parysa i Heleny, warto także pamiętać, że Afrodyta była boginią miłości, że temat ten podejmowali lirycy greccy m.in. Safona.
- Patriotyzm i umiłowanie ojczyzny to następny uniwersalny motyw antyku. Uwidoczniony jest w eposach, w poezji Tyrtajosa, a także w patriotycznych odach Horacego, słynne są słowa: „słodko i zaszczytnie jest umierać za ojczyznę”.
- Ikar reprezentuje odwieczne pragnienia i marzenia człowieka, dążność do osiągnięcia ideału.
- Prometeusz symbolizuje poświęcenie się jednostki dla dobra ogółu.
- Odyseusz ukazuje sposób walki, jakim jest podstęp i przebiegłość człowieka – znajdzie wśród późniejszych bohaterów wielu naśladowców, przypomnę choćby Zagłobę z Trylogii Henryka Sienkiewicza.
- Penelopa to symbol wiernej żony i wierności małżeńskiej.
Postawy negatywne
- Zazdrość była cechą nie tylko ludzi, lecz i bogów – wystarczy przypomnieć mit o jabłku niezgody.
- Odwiecznym problemem była walka o władzę – np. między Eteoklesem i Polinejkesem (Antygona).
- Warto przypomnieć takie cechy jak:
- chciwość człowieka (mit o królu Midasie),
- okrucieństwo ludzi,
- lęk przed przyszłością,
- uczucie przyjaźni pomiędzy Achillesem a Patroklesem (Iliada).
Zobacz:
Nawiązania do antyku w epokach późniejszych
Na czym polega uniwersalizm mitów. Omów na wybranych przykładach.
Jakie cele stawiano literaturze w antyku, dlaczego uważamy antyk za źródło norm?