Bohaterowie i ich nazwiska:
- księżna Irina Wsiewołodowna Zbereźnicka-Podberezka (zwróć uwagę na drugą część nazwiska),
- prokurator Robert Scurvy,
- Gnębon Puczymorda, lokaj księżnej Fierdusieńko wyglądający jak marionetka.
Sytuacje:
śmieszą, ale są jednocześnie przepełnione grozą, wzbudzają u czytelnika (widza) niepokój:
- księżna całuje szewców i zwraca się do Sajetana słowami:
„Takim was kocham, śmierdzącego wszarza […]. Ja chyba będę waszą kiedyś – dla samej formy, dla fasonu, dla szyku […];
- szewcy w więzieniu skazani na „przymusową bezrobotność”;
- kara dla księżnej – ma pracować, czyli szyć buty;
- szewcy sprawują władzę w piżamach;
- prokurator Scurvy ubrany w zwierzęcą skórę, przywiązany do pnia, skamlący i ujadający jak pies;
- stary Kmieć, młody Kmiotek i Dziwka bosa niosą chochoła z Wesela Wyspiańskiego (parodia);
- Hiper-Robociarz rzuca bombę, która nie wybucha, bo jak tłumaczy, jest ona tylko termosem na herbatę;
- zastrzelony przez Hiper-Robociarza Sajetan nagle zaczyna mówić;
- księżna stojąca na czerwonym piedestale w przebraniu ptaka (ze skrzydłami nietoperza) – po chwili zamknięta w papuziej klatce.
Język:
- łączenie patosu i wulgarności;
- mnóstwo neologizmów: terminów pseudonaukowych:
Materializm biologiczny autora tej sztuki mówi inaczej: jest to synteza poprawionego psychologizmu Corneliusa i poprawionej monadologii Leibniza;
- sporo zabawnych przekleństw:
sflądrysyn, skurczyflak, brzuchacze zacygarzone;
- zestawienie nazw naukowych z prowincjonalizmami, z wyrażeniami potocznymi i gwarowymi:
Ja bym chciał ich dziwki deflorować, dewergondować […] w ich pierzynach spać, ichnie żarcie żreć aż do twardego rzygu […] („deflorować” obok „żreć”, „rzyg”, „ichnie”, dalej: „ino”) – chwilami wymieszanie do tego stopnia, że język staje się niezrozumiałym bełkotem;
- przyśpiewki szewców, piosenka księżnej skierowana do Scurvy’ego-psa;
- nawet w didaskaliach język groteskowy (połączenie opisów z zabawnymi komentarzami autorskimi):
„Z daleka dochodzi huk samochodów czy czort wie czego zresztą i ryki syren fabrycznych”. Albo: „Jak to uwidocznić na scenie? a?”.
Zobacz:
Wyjaśnij konstrukcję i problematykę Szewców Stanisława Ignacego Witkiewicza.