- Idee romantyzmu dotarły do Polski z opóźnieniem, jego umowny początek to rok 1822 – moment wydania pierwszego tomu Poezji Adama Mickiewicza, jednak romantyzm polski przypadł na szczególny czas w historii narodu. Powstawał on w czasach narodowej niewoli, carskich represji, zrywów niepodległościowych i związanej z osobą Napoleona nadziei na odzyskanie niepodległości.
- Klęska Napoleona pogrzebała nadzieje Polaków na niepodległość. Dawni żołnierze Kościuszki i Napoleona pogodzeni z porażką starali się jakoś funkcjonować w Królestwie Kongresowym, jednak młodzi zareagowali na taką postawę buntem, który z czasem przemienił się w bunt światopoglądowy. Sytuacja ta to właśnie zarzewie sporu miedzy klasykami a romantykami. Spór ten początkowo miał swój wyraz jedynie w literaturze, a sprzeczano się z pozoru jedynie o kategorie estetyczne i poznawcze. Jednak z czasem przerodził się on w żywą debatę światopoglądową.
- Po upadku powstania listopadowego nastąpiło upolitycznienie romantycznego światopoglądu, poezja przejęła tak zwany rząd dusz, a rola poety urosła do rangi narodowego wieszcza. W wielkich dramatach romantycznych, takich jak Dziady cz.III czy Kordian, pojawiły się koncepcje mesjanizmu i winkelriedyzmu uznające szczególną rolę Polski w dziejach świata.
- Młode pokolenie pełne nienawiści do zaborcy i woli walki znalazło w ideologii romantyzmu podatny grunt dla wyrażenia swoich postaw. Romantyzm podkreślał przecież siłę wiary i uczucia, przypisywał wielkie możliwości jednostce, głosił wiarę w rzeczy irracjonalne. Sprzyjało to wszystko atmosferze spisku i tajemnicy, powstawaniu tajnych związków oraz gloryfikowaniu osamotnionego bohatera walczącego o wolność. Na tym tle kształtowały się liczne tajne organizacje: filomatów i filaretów, znanych nam z III części Dziadów, Wolnomularstwo Narodowe, Towarzystwo Patriotyczne.
Zapamiętaj!
Historia i literatura romantyzmu są ściśle ze sobą powiązane. Historia tworzy tło dla literatury, literatura współtworzy historię. To właśnie między innymi mesjanistyczne wizje uprzywilejowanej roli Polski i Polaków w dziejach świata pobudzały nasz naród do kolejnych powstań narodowych.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/romantyzm/c138-synteza-reomantyzmu/jakie-byly-ramy-czasowe-i-wewnetrzny-podzial-polskiego-romantyzmu
https://aleklasa.pl/liceum/c111-jak-odpowiadac-z-polskiego/romantyzm/c138-synteza-reomantyzmu/jaka-sytuacja-panowala-w-polsce-u-progu-romantyzmu-wymien-osrodki-zycia-kulturalnego