- Śluby panieńskie są nazywane komedią intrygi, oznacza to, że pisarz główny akcent kładzie na rozwój wydarzeń. Są również komedią miłości (pierwszym takim utworem były Igraszki trafu i miłości Piotra Marivaux), gdyż uczucie jest centralnym tematem utworu, akcja opowiada o jego narodzinach.
- Podobnie jak w innych utworach tego typu (w czasach Fredry pisał je Musset) autor koncentruje się na przeszkodach, jakie stają na drodze przyszłych kochanków do szczęścia. Przeszkody te nie są zewnętrzne, lecz tkwią w psychice bohaterów, konflikt nie wynika z winy życzliwych opiekunów, w przypadku komedii Fredry młodzi po prostu nie ufają płci przeciwnej (kobiety) lub obawiają się małżeństwa jako instytucji krępującej wolność (Gucio).
- Pisarz w odróżnieniu od twórców innych komedii miłości wyposażył swych bohaterów w przekonujące ideologie „walki płci” (nawiązując tym samym do literatury sowizdrzalskiej i legendy o Amazonkach). Zbudował też w udany sposób napięcie między konwencją a autentyzmem: Aniela jest stopniowo przygotowywana przez Gucia do przeżycia autentycznego porywu miłości, a więc osiągnięcia ideału, który niegdyś uznawała za nieosiągalny.
- Kolejnym osiągnięciem artystycznym Fredry jest unowocześnienie komedii miłości poprzez rezygnację z moralizatorstwa i wprowadzenie do utworu komicznych postaci drugorzędnych (nieporadny Radost, którego nieszczęśliwa historia miłości do pani Dobrójskiej zostaje umiejętnie wpleciona w tekst komedii). Jedynie matka Anieli pozostaje postacią niekiedy moralizującą i prawie niekomediową.
- Warto zwrócić uwagę na język sztuki.
- Wszyscy bohaterowie Fredry, nawet egzaltowany Albin, mówią językiem potocznym, jaki zapewne słyszał pisarz w szlacheckich dworkach.
- Brak w tym języku patosu typowego dla tylu romantycznych utworów.
- Brak skomplikowanych metafor, zdarzają się najwyżej przysłowia i koncepty („ Wróbel się tylko, mówią, pustej strzechy trzyma? Ale co w twojej głowie, już i wróbla nie ma”.). Gucio używa ich w formie ironicznych docinków („jak to mówią stryjaszku? Coś to nie rdzewieje”).
- Szczególną rolę pełnią w komedii puenty zamykające poszczególne sceny. Niekiedy jedni bohaterowie posługują się zręcznie powiedzeniami drugich, zmieniając ich sens i wydźwięk – ten zabieg jest też źródłem komizmu językowego.
- Utwór jest napisany przede wszystkim jedenastozgłoskowcem (5+6), niekiedy pojawia się trzynasto- i ośmiozgłoskowiec, a wyjątkowo dwunastozgłoskowiec. Mimo tej regularności, mimo zachowania rytmu i rymów widz nie czuje ciężaru słowa. I to także osiągnięcie komediopisarza.
Zobacz:
Na czym polega polemika Fredry z ideałami romantyzmu zawarta w Ślubach panieńskich?
Jaką koncepcję miłości zawarł Aleksander Fredro w Ślubach panieńskich?