21. Właściwa akcja Lalki Bolesława Prusa toczy się w latach:
a) 1848-1863
b) 1878-1879
c) 1887-1889
21. Odpowiedź: b)
Komentarz:
Właściwa akcja Lalki Bolesława Prusa toczy się w latach 1878-1879, jednak retrospekcje, jakie wprowadza Pamiętnik starego subiekta, obejmują okres od 1837 roku i zawierają opisy wydarzeń związanych z Wiosną Ludów z 1848 roku i powstaniem styczniowym z roku 1863. Akcja powieści rozgrywa się w Warszawie, jednak pojedyncze epizody prowadzone są również w Zasławku oraz Paryżu.
22. Tytuł powieści Bolesława Prusa nawiązuje do:
a) jednego z wątków powieści – procesu o lalkę
b) postawy, jaką reprezentuje Izabela Łęcka
c) sklepu starego Mincla, w którym sprzedawano lalki
22. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Tytuł powieści nawiązuje do jednego z epizodów. Chodzi o proces, jaki baronowa Krzeszowska wytoczyła Helenie Stawskiej o rzekomą kradzież porcelanowej lalki. Jak pamiętamy, ową porcelanową lalkę stłukła baronowej służąca, zaś lalka dla córeczki pani Stawskiej zakupiona została w sklepie Wokulskiego, co zostało dowiedzione podczas procesu. Bez wątpienia proces pani Stawskiej nie zakończyłby się tak szczęśliwie, gdyby nie bezinteresowna pomoc Rzeckiego oraz wstawiennictwo Wokulskiego, którego pani Stawska obdarzała nieskrywanym uczuciem…
23. Wokulski został zesłany na Sybir za udział w:
a) Wiośnie Ludów
b) malwersacjach podatkowych
c) powstaniu styczniowym
23. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Wokulski został zesłany na Sybir za udział w powstaniu styczniowym. Paradoksalnie, okres ten okazuje się jednym z najbardziej udanych w życiu Wokulskiego. W Irkucku poznaje wielu uczonych, którzy tak jak on zostali zesłani na roboty w głąb carskiej Rosji. Tam pracuje i zdobywa uznanie wśród petersburskich kół naukowych. Po powrocie do kraju nigdy nie wiodło mu się już tak dobrze: polscy uczeni widzieli w nim kupca, kupcy – uczonego. We wszystkich zaś budził nieufność jako były zesłaniec władz carskich, z którym kontakty okazać się mogły ryzykowne.
24. Postać Wokulskiego łączy w sobie wiele sprzeczności na wzór:
a) bohatera romantycznego
b) barokowego kochanka
c) bohatera szekspirowskiego
24. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Postać Stanisława Wokulskiego, podobnie jak wielkich bohaterów romantycznych, łączy w sobie wiele sprzeczności. Choć biografia Wokulskiego jest na wskroś pozytywistyczna – cechuje go miłość do nauki i trzeźwy stosunek do pieniądza, to jednak w głębi duszy Wokulski pozostał niepoprawnym romantykiem. Dzieje się tak za sprawą uczucia, jakie żywi do Izabeli Łęckiej, uczucia, które przemienia całe jego życie. Wokulski, niczym młody Werter, traci głowę dla swej wyidealizowanej kochanki do tego stopnia, że swoje uczucie gotów jest przypłacić własnym życiem.
25. Lalka, to według Bolesława Prusa, powieść o trzech pokoleniach idealistów, którymi są:
a) Rzecki, Wokulski, Ochocki
b) Rzecki, Szuman, Starski
c) Stawska, Izabela Łęcka, hrabina Krzeszowska
25. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Mówiąc o trzech pokolenia idealistów, Prus miał na myśli Rzeckiego, Wokulskiego i Ochockiego. Pierwszy z nich reprezentuje idealizm polityczny. Rzecki wychowany przez ojca w uwielbieniu dla Napoleona wierzy, iż walka o wolność doprowadzi do nadejścia ery powszechnej szczęśliwości. Wokulski – pozytywista z duszą romantyka, ulega sile wielkiej miłości, która niszczy go zarówno jako człowieka, jak i odbiera mu godne miejsce w społeczeństwie. Najmłodszy z nich, Ochocki, to typ idealisty – naukowca. Ochocki wierzy, iż wynalezienie machiny latającej zniesie bariery między ludźmi i da początek sprawiedliwości społecznej.
26. Lalka to powieść o kompozycji:
a) zamkniętej
b) synkretycznej
c) otwartej
26. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Lalka na wzór wielkich dramatów romantycznych realizuje wzór kompozycji otwartej. Świadczy o tym brak jednoznacznego zakończenia. Właściwie to nie wiadomo na pewno, czy Wokulski zginął w ruinach zasławskiego zamku, czy może wyjechał do Paryża, tak jak proponował mu Geist, czy też przedsięwziął daleką podróż do Indii, Chin czy Ameryki? A jeśli wyjechał, to czy wróci, czy też nie? Każda z możliwości jest równie prawdopodobna. Wiadomo jedynie, że po nieudanej próbie samobójczej Wokulski udaje się do Zasławka i mury zamku wysadza w powietrze, cała reszta okryta jest milczeniem…
27. Lalka to powieść:
a) realizmu krytycznego
b) realizmu psychologicznego
c) polifoniczna
27. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Lalka to dzieło realizmu krytycznego. Dzieje się tak dlatego, iż Prus zaprezentował w niej rozległą panoramę społeczeństwa polskiego końca XIX wieku. Obraz prezentowany przez Prusa jest przekrojowy, ogarnia wszystkie warstwy życia społecznego miasta i jego mieszkańców. Dodatkowo autor dokonuje w powieści swoistego bilansu idei pozytywistycznych pod kątem sposobów i skutków ich realizacji, takich jak: praca organiczna, praca u podstaw, ideał szerzenia postępu i powszechnej oświaty, równouprawnienie kobiet, hasło asymilacji Żydów i inne.
28. Nad Niemnem to powieść, której akcja rozgrywa się na dwóch planach: współczesnym oraz:
a) legendarnym
b) mitycznym
c) fantastycznym
28. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Akcja Nad Niemnem rozgrywa się na dwóch planach. Pierwszy z nich stanowią wydarzenia współczesne czasowi powieści, które rozgrywają się między końcem czerwca a wrześniem lat 80. XIX wieku. Drugie tło powieści stanowią wydarzenia historyczne i legendarne, które tworzą jej drugą warstwę fabularną. Są to: historia Jana i Cecylii, protoplastów rodu Bohatyrowiczów, wspomnienie najazdu szwedzkiego oraz ciągle żywo funkcjonujące w pamięci bohaterów wydarzenia związane z powstaniem styczniowym.
29. Akcja powieści Nad Niemnem osnuta jest wokół ekonomicznego sporu między:
a) Kirłami a Korczyńskimi
b) Korczyńskim a Justyną Orzelską
c) Korczyńskimi a Bohatyrowiczami
29. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Osią powieści jest zadawniony spór ekonomiczny pomiędzy dwoma rodami: Korczyńskich i sąsiadującymi z nimi Bohatyrowiczami. Do pojednania zwaśnionych stron dąży Witold, syn Benedykta Korczyńskiego, który w powieści jest przedstawicielem pokolenia pozytywistów. Na konflikt rodzinny nakłada się mezalians kuzynki Korczyńskich, Justyny Orzelskiej, z Janem Bohatyrowiczem, który w rezultacie przyczynia się do zażegnania sporu i zjednania zwaśnionych rodzin.
30. Nad Niemnem określa się jako powieść o:
a) pracy
b) utraconych nadziejach
c) szlachcie polskiej
30. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Powieść Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej to inaczej powieść o pracy. Nazwano ją tak, dlatego że oprócz wątku miłosnego najważniejszym i wiodącym tematem powieści jest temat pracy. Do tego stopnia, że staje się ona nawet naczelnym kryterium oceny bohaterów: pozytywni pracują dla dobra innych, negatywni prowadzą bezduszną, pozbawioną sensu egzystencję nierobów.
31. Legendarnymi założycielami rodu Bohatyrowiczów są:
a) Justyna i Jan
b) Jan i Cecylia
c) Zygmunt August i królowa Bona
31. Odpowiedź: b)
Komentarz:
Legendarnymi protoplastami rodu Bohatyrowiczów są Jan i Cecylia. Ponieważ nie mogli się pobrać z powodu różnic majątkowych, osiedlili się w lesie i tam założyli rodzinę, co dało początek wsi, którą po latach odwiedził Zygmunt August. Król w uznaniu dla ich pracowitości wyróżnił ich szlachectwem. Dzieje tej pary stanowią paralelę dla dziejów Jana i Justyny.
32. Drugą mogiłą pojawiającą się w utworze jest mogiła:
a) powstańcza
b) napoleońska
c) zbójecka
32. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Drugą mogiłą pojawiającą się w utworze jest mogiła upamiętniająca wydarzenia 1964 roku. Spoczywa w niej około czterdziestu zabitych powstańców, między innymi ojciec Jana i brat Benedykta Korczyńskiego, Andrzej. To tam Justyna dowiaduje się o powstańczej przeszłości obu rodów. Pod wpływem tej historii w dziewczynie dokonuje się przemiana: własne życie postrzega jako bezwartościowe, w obliczu idei kierującej powstańczą walką.
33. Gloria victis Elizy Orzeszkowej to pod względem gatunkowym:
a) opowiadanie
b) powieść
c) nowela
Odpowiedź: c)
Komentarz:
Pod względem gatunkowym Gloria victis jest nowelą, jednak nowelą nietypową. O jej nietypowości decyduje podwójnie prowadzona fabuła. Plan pierwszy tworzy symboliczna rozmowa lasu z wiatrem. Dzięki zabiegom animizacji i personifikacji czytelnik staje się świadkiem wydarzeń powstańczych, które odbywały się na polanie. W planie drugim, opowiedzianym przez las, występują dwa wątki. Pierwszy dotyczy wizji ostatnich chwil dogorywającego powstania, drugi to historia miłości Anieli i Jagmina.
34. Tytuł Gloria victis znaczy:
a) chwała zwyciężonym
b) chwała zwycięzców
c) chwała zwycięzcom
Odpowiedź: a)
Komentarz:
Gloria victis to łaciński zwrot oznaczający chwałę zwyciężonym. Tytułem tym Orzeszkowa ostatecznie przewartościowuje pozytywistyczny stosunek do powstania. Zamiast potępienia dla błędów romantyków, pisarka wskazuje na (tu patrz na sam tytuł) chwałę zwyciężonym. Powstanie jest ukazane w utworze jako narodowa świętość i nieodłączny element polskiej tradycji. Stąd poległym w nim powstańcom należny jest hołd i pamięć, na miarę ich poświęcenia dla narodowej sprawy.
35. Mendel Gdański powstał jako protest przeciwko szerzącej się fali:
a) emancypacji
b) nacjonalizmu
c) antysemityzmu
Odpowiedź: c)
Komentarz:
Mendel Gdański to utwór, który powstał jako protest przeciwko szerzącej się fali antysemityzmu. Jego waga polega na tym, że odpowiedzialnymi za szerzące się pogromy wobec środowiska żydowskiego czyni nie tylko zdeklarowanych antysemitów, ale również przeciętnych ludzi, jak radca czy zegarmistrz, którzy – sami nie czyniąc nic złego – za Żydami nie przepadają. Konopnicka obarcza współwiną takich właśnie delikatnych i “nieszkodliwych” przeciwników judaizmu, których to postawa jawnej niechęci pozwala na rodzenie się wersji skrajnych i agresywnych.
36. Akcja utworu Mendel Gdański rozgrywa się w:
a) Gdańsku
b) Warszawie
c) Jerozolimie
Odpowiedź: b)
Komentarz:
Nowela Mendel Gdański opisuje dzieje pogromu, który rozegrał się w Warszawie w latach osiemdziesiątych XIX stulecia. Tytułowy bohater utworu jest sześćdziesięcioletnim Żydem, introligatorem od lat mieszkającym w Warszawie. Mendel, który całe życie spędził i przepracował w tym mieście, dzieląc wraz z innymi mieszkańcami ciężkie chwile powstania i życie pod zaborem rosyjskim, nie chce uwierzyć, że może grozić mu coś złego ze strony jego mieszkańców. Po pogromie Mendel nieodwracalnie traci poczucie wspólnoty z mieszkańcami Warszawy i miejscem, które uważał za swoje rodzinne gniazdo.
37. Kamizelka Bolesława Prusa pod względem gatunkowym to:
a) miniatura
b) obrazek miejski
c) szkic
Odpowiedź: b)
Komentarz:
Pod względem gatunkowym utwór Bolesława Prusa zalicza się do tzw. obrazków miejskich. Obrazek miejski to miniaturowa nowelka przeznaczona do publikacji w prasie, która z reguły przedstawia historię z życia mieszkańców miasta. W tym wypadku chodzi o literacki szkic z życia biednych mieszkańców Warszawy. Budując fabułę Prus skorzystał w niej z ciekawej techniki skupienia akcji wokół jednego przedmiotu (tzw. motyw sokoła). Nabycie przez narratora tytułowej kamizelki od handlarza starzyzną prowokuje do opowiedzenia podglądanej przez niego historii pewnego małżeństwa.
38. Potop to Trylogii część:
a) pierwsza
b) druga
c) ostatnia
Odpowiedź: b)
Komentarz:
Potop jest drugą częścią Trylogii Henryka Sienkiewicza. W skład cyklu, obok Potopu, wchodzą jeszcze Ogniem i mieczem oraz Pan Wołodyjowski. W Trylogii Sienkiewicz przedstawia dzieje Polski od śmierci Władysława IV (1648) po bitwę pod Chocimiem (1673). Potop ukazuje dzieje Polski podczas najazdu szwedzkiego. Powieść pierwotnie ukazywała się w warszawskim Słowie jako powieść w odcinkach w latach 1884-1886.
39. Kmicic, główny bohater Potopu, to wzór bohatera:
a) romantycznego
b) faustowskiego
c) dynamicznego
Odpowiedź: c)
Komentarz:
Kmicic jest wzorem bohatera dynamicznego. Przechodzi on w trakcie powieści swoiste przeistoczenie – z typowego Sarmaty hulaki staje się on wzorowym rycerzem, bohaterem w walce o ojczyznę. Podobnie jak u bohatera romantycznego, przemianę tę symbolizuje zmiana imienia. Bohaterskich czynów dokonuje Kmicic jako Babinicz. Jego nowe wcielenie zyskuje mu serce ukochanej Oleńki, a w nagrodę za bohaterskie czyny król Jan Kazimierz mianuje go starostą upickim.
40. Pod względem gatunkowym Potop to:
a) awanturniczy romans
b) powieść przygodowa
c) powieść historyczna
Odpowiedź: c)
Komentarz:
Tak naprawdę Potop trudno jest zakwalifikować jednoznacznie jako powieść historyczną. Jest po trochu zarówno awanturniczym romansem, jak i powieścią przygodową. Sienkiewicz pisząc Trylogię, stworzył nowy typ powieści historycznej, łączącej atrakcyjną awanturniczą fabułę z wątkiem romansowym i realiami historycznymi. Te ostatnie mają jednak w powieści funkcję dominującą. Nie należy zapominać, że Trylogia pisana była ku pokrzepieniu serc, a to oznacza, iż celem przewodnim powieści jest ukazywanie wielkich momentów z dziejów Rzeczpospolitej, by wskrzeszać chwile minionej chwały i budzić na nowo narodowego ducha Polaków.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c155-powtorka-z-epok-literackich/c164-pozytywizm/test-z-pozytywizmu-2