Wymień nazwiska najważniejszych twórców Skamandra, którzy stanowili tzw. wielką piątkę, oraz dwa nazwiska twórców luźno związanych z grupą.

Odpowiedź:

Wielka piątka: Julian Tuwim, Kazimierz Wierzyński, Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz
Luźno związane z grupą: Kazimiera Iłłakowiczówna, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska.

 

Jaki był stosunek skamandrytów do dziedzictwa romantyzmu i Młodej Polski? Odpowiedz w punktach.

Odpowiedź:

  • Odrzucali jako nieaktualne i niepasujące do rzeczywistości romantyczne i postromantyczne wzorce poezji.
  • Sprzeciwiali się młodopolskiej koncepcji artysty jako wieszcza, wybitnej jednostki stojącej ponad tłumem, zbuntowanej przeciwko normom społecznym i pogardzającej filistrami.
  • Odrzucali poezję tyrtejską i mesjanizm.
  • Bohaterem utworów skamandrytów nie jest nieprzeciętny człowiek, lecz zwykły obywatel, szary człowiek.
  • Uciekali od młodopolskiej koncepcji języka poetyckiego – na miejsce wysokiego, wyszukanego języka wprowadzili język codzienny, potoczny, prosty, zrozumiały dla wszystkich.
  • W przeciwieństwie do modernistów, realizujących hasło „sztuka dla sztuki”, nie traktowali literatury jako działalności czysto estetycznej, lecz jako sposób wyrażania aktywnego stosunku do życia.

 

Mówi się, że Maria Pawlikowska-Jasnorzewska była związana ze skamandrytami. Na czym polegały te związki między poetką a przedstawicielami Skamandra?

Odpowiedź:

  • Poetkę i skamandrytów łączyły związki nie tylko literackie, ale i towarzyskie. Ich przyjacielskie stosunki znalazły odbicie w poezji i krytyce literackiej, np. Lechoń jest autorem artykułu, w którym bronił poetkę przed atakami krytyki. Ponadto Tuwim napisał wiersz o Pawlikowskiej, a Pawlikowska o Tuwimie. Poetka współpracowała ze Skamandrem i Wiadomościami Literackimi.
  • Ona i skamandryci ulegali wpływom liryki Leopolda Staffa oraz interesowali się poezją rosyjską.
  • Łączyła ich też prozaizacja i kolokwializacja języka poetyckiego, zainteresowanie codziennością i kreacja nowego bohatera lirycznego – zwykłego, normalnego człowieka.
  • Konkretność i sensualizm w ich utworach.

 

Wymień cztery ważne tematy poezji Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej oraz podaj po jednym przykładzie wiersza do każdego z nich.

Odpowiedź:

  • Sytuacja kobiet, ich problemy i radości: Zdobycz (tytułową zdobyczą są eleganckie pończochy)
  • Miłość: Fotografia
  • Przemijanie, strach przed starością: Czas krawiec kulawy
  • Fascynacja nowoczesnością: Aeroplan

Dokończ poniższą notatkę poświęconą Julianowi Tuwimowi. Wstaw brakujące słowa.

Cykl poetycki Słopiewnie to (1)…………………… językowy. Tuwim, nawiązując do wymyślonej przez rosyjskich (2)……… …………………. idei „języka pozarozumowego”, języka, który istnieje w podświadomości każdego człowieka, spróbował wcielić ją w czyn. Jednym z najciekawszych wierszy tego cyklu jest Słowisień. Do wierszy z tego cyklu muzykę napisał (3)……………… ……………………………..

Odpowiedź:

(1) eksperyment
(2) futurystów
(3) Karol Szymanowski

Na podstawie fragmentu wiersza Zielono mam w głowie Kazimierza Wierzyńskiego odpowiedz na zamieszczone niżej pytania.

Zielono mam w głowie i fiołki w niej kwitną,
Na klombach mych myśli sadzone za młodu,
Pod słońcem, co dało mi duszę błękitną
I które mi świeci bez trosk i zachodu.

a) „Mieć zielono w głowie” i „mieć fioła” to znane frazeologizmy. Co one oznaczają? Jak wykorzystał je autor?
b) Kto jest podmiotem lirycznym w tym wierszu? Jak można go scharakteryzować?
c) Z jaką porą roku można skojarzyć ten wiersz?

Odpowiedź:

a) „Mieć zielono w głowie” to być głuptasem, kimś nierozważnym, niedojrzałym. „Mieć fioła” to być wariatem, szaleńcem. Poeta z tych „wad” czyni wartości pozytywne: przedstawia siebie jako człowieka wesołego, pełnego radości życia.

b) Podmiotem lirycznym w tym wierszu jest człowiek, który cieszy się życiem. Można go utożsamiać z autorem wiersza. Mamy tu do czynienia z liryką pierwszoosobową (np. „Zielono mam w głowie”). Ten utwór – odwołuję się tu do całości dzieła – można nazwać manifestem poetyckim. Nadawca jest radosnym człowiekiem i chce się dzielić tą radością z innymi. Nie występuje tu jako ktoś wyjątkowy, natchniony twórca, ale jeden z wielu. Jest optymistą, cieszy się z tego, że… po prostu żyje.

c) Ten wiersz można skojarzyć z wiosną, która panuje w duszy nadawcy. Świadczą o tym: zieleń, kwitnące fiołki, klomby, słońce.

Zobacz: