Wokulski – romantyk czy pozytywista? Spróbuj odpowiedzieć na to pytanie, wykorzystując formę rozprawki.
Stanisław Wokulski, główny bohater Lalki Bolesława Prusa, to postać funkcjonująca pomiędzy romantyzmem i pozytywizmem. Światopoglądy obydwu epok przenikają się w nim, kształtując jego osobowość.
Urodził się w roku 1832. Jego młodość upłynęła w okresie międzypowstaniowym, czyli w późnej fazie polskiego romantyzmu. Wiek dojrzały natomiast – przypadł na czasy pozytywizmu. Działalność konspiracyjna Wokulskiego i jego upodobanie do poezji wieszczów świadczą o związku tej postaci z żywą jeszcze tradycją romantyzmu. Jednocześnie w tym samym czasie Wokulski wybiera swą przyszłą drogę życia. Planuje zostanie naukowcem, technikiem. W kwestiach cywilizacyjnych i społecznych staje się scjentystą i organicystą. Z czasem przekonamy się, że przeżył rozczarowanie do poezji romantycznej.
Życiorys Wokulskiego jest niejednorodny także pod względem „przynależności pokoleniowej”. Widzimy w nim zarówno romantycznego bojownika oraz kochanka, jak i młody pozytywistyczny talent naukowy, który niczym bohaterowie ówczesnej nowelistyki za wszelką cenę stara się wybić, później zaś statecznego kupca i w końcu – zainteresowanego sprawami społecznymi zbawcę polskiej gospodarki. Pozytywistyczną karierę naukową wiąże Wokulski w dodatku nierozerwalnie z romantycznym ideałem indywidualnej sławy: pragnie być wobec ludzkości prometejskim dawcą nowej techniki – to specyficzne połączenie celów i idei obydwu światopoglądów.
Idee obydwu epok przenikają się także w wielkiej namiętności do Izabeli. Miłość Stanisława Wokulskiego ma sporo cech romantycznych. Swoją ukochaną widzi jako niemal nieziemską zjawę, chwilami istotę wręcz nadprzyrodzoną. Dla miłości zdaje się także Wokulski poświęcać wszystko inne. Prócz tego jednak w jego miłosnych zabiegach odnajdziemy, o dziwo, sporo zdrowego rozsądku. W chwilach opamiętania osądza Wokulski Izabelę niczym krytyczny realista. Co ważne, często spogląda na swe plany wobec ukochanej pod kątem ich miejsca w społeczeństwie. Społeczny osąd i socjalna pozycja jego i Izabeli – są dlań niezmiernie, w pozytywistycznym stylu, ważne.
Do końca powieści bohater Prusa zachowuje swoistą romantyczność myślenia, połączoną jednak z pozytywistyczną rzeczowością działania. Trudno powiedzieć, że Wokulski jest jednoznacznie wyrazicielem któregoś z tych dwóch światopoglądów. Idee obu epok są dlań podobnie ważne, co sprawia, że bohater Lalki wciąż musi dokonywać niezwykle trudnych wyborów.
Zobacz:
Stanisław Wokulski – bohater pozytywistyczny czy romantyczny?
Przedstaw dzieje Stanisława Wokulskiego – głównego bohatera Lalki