Kiedy narodził się marinizm i kto był twórcą tego kierunku? Wymień cechy poezji marinistycznej.

Marinizm narodził się w siedemnastowiecznych Włoszech. Twórcą kierunku był włoski poeta Giambattista Marino, który żył w latach 1569–1625. Jego błyskotliwe utwory wywarły ogromny wpływ na literaturę całej Europy. W Polsce zwolennikiem i naśladowcą Marina był Jan Andrzej Morsztyn.

Poezja marinistyczna jest elegancką, kunsztowną poezją dworską. Jej twórcom zależało na tym, aby zdumieć i zadziwić czytelnika oryginalnymi pomysłami i wyszukaną formą wiersza. Dlatego podstawę utworów marinistycznych najczęściej stanowi ciekawy koncept (pomysł), a poeci sięgali po wyszukane środki artystyczne. Należały do nich:

  • alegoria – obrazowe przedstawianie pojęć abstrakcyjnych)
  • antyteza – zestawienie pojęć wzajemnie ze sobą sprzecznych, np.:
    Nie żyjąc, jako ogień w sobie czuję?
  • anafora (rozpoczynanie kolejnych wersów od tego samego wyrazu, np.:
    Prędzej kto wiatr w wór zamknie (…).
    Prędzej morze groźbą uspokoi (…),
    Prędzej prawdę poeta powie
  • oksymoron – epitety sprzeczne z właściwościami określanego przedmiotu – „żywy trup”)
  • paradoks – efektowne sformułowanie, wyrażające myśl sprzeczną z logiką – „niemy zaśpiewa”
  • zaskakująca puenta (zwięzłe, często dowcipne zakończenie kontrastujące z rozbudowaną całością, np.:
    Twardszaś – ty, panno, której łzy nie złamały
    nad żelazo, dyjament, twardy dąb i skały

By uzyskać odpowiedni kształt wiersza, twórcy stosowali też zabiegi stylistyczne. Budowali długie, wielokrotnie złożone zdania, sięgali po inwersję (szyk przestawny lub świadome opuszczenie któregoś z członów zdania), mnożyli pytania retoryczne i wyliczenia.

Zobacz:

 

Wymień najważniejsze środki stylistyczne w poezji.

Epitety i inne środki stylistyczne

Jakie funkcje pełnią środki stylistyczne?

Jakie cechy twórczości Andrzeja Morsztyna sprawiają, że jest on uznawany za największego polskiego marinistę? Odpowiedz, odwołując się do wierszy poety.

Poezja baroku