Ćwiczenie kształtujące umiejętność analizy i interpretacji tekstu na poziomie rozszerzonym.
Fragment 21
Francesco Petrarca
Tutto’l di piagno…
Cały dzień płaczę, płaczę również nocą,
Kiedy śpią twardo nędzni śmiertelnicy.
Ból rośnie w płaczu; i tak mi przechodzą
Dni na płakaniu, czyli po próżnicy.
Serce w cierpieniu ciągłym tonie; czemu?
Łzy przeżerają siłę mego wzroku.
Jestem najgorszym ze stworzeń, któremu
Strzały miłosne odbierają spokój.
Biada mi! który o zmierzchu, o świcie,
Dzień w dzień mozolnie przebyłem pół drogi
Tej śmierci, która się nazywa życiem.
Bardziej o wiele niż błąd mój – żal czuję,
Że ta, co pełna litości głębokiej,
Widzi mnie w ogniu, lecz mnie nie ratuje.
Pytania:
- Określ sytuację komunikacyjną w wierszu.
- Określ gatunek liryczny. Czym ten gatunek się charakteryzuje?
- Jak podmiot liryczny przedstawia miłość?
- Dlaczego miłość porównana jest ze śmiercią?
- Znajdź słowa-klucze w tym fragmencie. Co możesz o nich powiedzieć?
Odpowiedzi:
1. Nadawca ujawnia się w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Mamy więc do czynienia z liryką bezpośrednią. Podmiot liryczny to zakochany człowiek wyznający swą miłość i cierpienie, które się z nią wiąże. Jest to osobiste wyznanie, monolog liryczny. Odbiorcą jest obiekt miłości podmiotu mówiącego – kobieta, która nie odwzajemnia uczuć wzdychającego mężczyzny.
2. Wiersz ten to sonet, gatunek poetycki, którego koniecznym i zarazem wystarczającym wyznacznikiem jest układ stroficzny wypowiedzi: składa się z 14 wersów ułożonych najczęściej w dwóch tetrastychach (strofa licząca 4 wersy) i dwóch tercynach (3 wersy). Pierwsza część (8 wersów) ma zazwyczaj charakter narracyjny lub opisowy, druga część (6 wersów) jest z reguły refleksyjna, przy czym ostatnia tercyna przynosi zazwyczaj uogólniające wysłowienie sensu całego utworu.
3. Podmiot liryczny wiąże miłość z nieopisanym cierpieniem. Przez to drążące go uczucie nie jest w stanie nic robić, cały czas ucieka mu na płakaniu. Nie może zaznać spokoju ducha, czuje zbliżający się kres. Wreszcie nazywa życie śmiercią.
4. Podmiot liryczny porównuje miłość ze śmiercią, gdyż bez spełnienia miłości, życie nie ma sensu, jest tylko pustym cierpieniem i spalaniem się. Jedynym lekarstwem może być odwzajemnienie miłości przez oblubienicę, ale ta, widząc katusze, jakie znosi podmiot liryczny, nic reaguje.
5. Słowa-klucze: płacz, ból, cierpienie, łzy, strzały miłosne, śmierć, ogień. Są to słowa związane z odczuciem rozpaczy i smutku spowodowanego niezaspokojoną miłością, która tak potęguje cierpienia, że może doprowadzić podmiot liryczny do zguby.
Zobacz: