Królowie elekcyjni Polski Henryk Walezy 1573-1574 Stefan Batory 1576-1586 Zygmunt III 1587-1632 Władysław IV 1632-1648 Jan II Kazimierz 1648-1668 Michał Korybut Wiśniowiecki 1669-1672 Jan III Sobieski 1673-1696 August II 1697-1733 Stanisław Leszczyński 1704 (elekcja) August III 1733-1763 Stanisław August Poniatowski 1764-1795
Od śmierci Zygmunta Augusta, ostatniego Jagiellona, do końca XVIII w. na tronie Rzeczypospolitej zasiadali władcy elekcyjni. W tym czasie Polska traciła stopniowo swoje znaczenie, by w 1795 r. zniknąć całkowicie z mapy Europy. Kto decydował o losach kraju? Decydującą rolę w rządzeniu państwem miała szlachta. To jej przedstawiciele zasiadali w sejmie i senacie, ona piastowała wszystkie urzędy. Od połowy XVII w. o najważniejszych sprawach państwowych decydowali już jednak magnaci. Rodziny Ossolińskich, Sapiehów, Radziwiłłów czy Czartoryskich uzależniały od siebie
Czym jest elekcja? Elekcja – z łaciny: electio = wybór – powoływanie króla w drodze obioru. Elekcja viritim – z łaciny: pojedynczo, osobno – cała szlachta uczestniczy w obiorze króla. Interreks – z łaciny: osoba sprawująca najwyższą władzę w państwie w czasie bezkrólewia – w Polsce te obowiązki pełnił prymas, czyli arcybiskup gnieźnieński. Skojarz daty: 1572-1795 W 1572 r. (śmierć króla Zygmunta Augusta) dynastia Jagiellonów przestaje rządzić Polską. Odtąd, do 1795 r., na tronie polskim będą zasiadać królowie wybierani przez szlachtę. Uwaga!
To jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci w dziejach Polski, oceniana tak zarówno przez współczesnych, jak i potomnych. Analizując postawę króla Stanisława, nie można pominąć historycznego tła i okoliczności, w których przyszło mu panować. Polska, kraj wówczas poważnie osłabiony, odgrywający marginalną rolę w polityce międzynarodowej, nie była państwem zupełnie suwerennym, w ciągu XVIII stulecia coraz bardziej podlegała pod protektorat rosyjski. Poniatowski musiał się z tym liczyć, tym bardziej że tron zawdzięczał w dużej mierze carycy Katarzynie