POWIEŚĆ POETYCKA – jest to gatunek charakterystyczny dla epoki romantyzmu. łączy on w sobie pierwiastki epickie (powieść) i liryczne (poetycka). Jest to utwór wierszowany, zawiera pełną tajemnic, dramatyczną akcję, przedstawioną przez narratora w sposób subiektywny, ukazujący własne uczucia. W powieści poetyckiej zachodzi zjawisko inwersji czasowej, wydarzenia nie są podane po kolei, związek pomiędzy nimi jest niejasny. Wybitnym twórcą powieści poetyckiej był George Byron, który ustanowił charakterystyczny dla gatunku typ bohatera byronicznego. Uprawiali powieść poetycką liczni twórcy romantyczni, w Polsce znane są utwory Adama Mickiewicza, takie jak np. Konrad Wallenrod.
Cechy powieści poetyckiej to:
- Luźna, fragmentaryczna kompozycja, pełna tajemnic i niedomówień. Elementy fabuły są ze sobą luźno powiązane lub wręcz niespójne.
- Inwersja czasowa – akcja nie jest chronologiczna, mogą pojawiać się retrospekcje, akcja miesza się z przedakcją. Zostaje też zerwana więź przyczynowo-skutkowa między następującymi po sobie scenami. Nawet ważne sceny mogą być całkowicie pominięte.
- Typowy bohater powieści poetyckiej to bohater byroniczny, postać tragiczna, samotna, zbuntowana i skłócona ze światem. Rozdarty wewnętrznie, przeżywa tragiczny konflikt, jest nadwrażliwy i ma wysokie normy etyczne, ale okoliczności sprawiają, że jego zachowanie jest często przeciwieństwem tych norm. Kieruje się skrajnymi namiętnościami, na przykład miłością, nienawiścią, pragnieniem zemsty.
- Synkretyzm rodzajowy – połączenie fragmentów epickich z lirycznymi, rzadziej z dramatycznymi.
- Synkretyzm gatunkowy – w utworze współistnieją elementy różnych gatunków literackich, na przykład hymn, pieśń, ballada, powieść.
- Historyzm – powieści poetyckie najczęściej nawiązują do epoki średniowiecza, choć nie trzymają się prawdy historycznej, niekiedy też miejsce akcji może być przeniesione do egzotycznego kraju (orientalnego).
- Nastrój tajemniczości, grozy i niesamowitości oraz zagadkowość. Dotyczą one kreacji bohatera i jego losów, ale także wydarzeń, wiele scen rozgrywa się pod osłoną nocy.
Zobacz:
44. Wymień cechy powieści poetyckiej
Przedstaw cechy powieści poetyckiej na przykładzie Konrada Wallenroda