Udowodnij, że Konrad Wallenrod jest powieścią poetycką.
POWIEŚĆ POETYCKA – gatunek ten stworzył angielski poeta George Byron. Sam Mickiewicz przetłumaczył na język polski najbardziej znany utwór tego gatunku, czyli Giaura Byrona.
Cechy powieści poetyckiej to:
- Luźna, fragmentaryczna kompozycja, pełna tajemnic i niedomówień. Elementy fabuły są ze sobą luźno powiązane lub wręcz niespójne.
- Inwersja czasowa – akcja nie jest chronologiczna, mogą pojawiać się retrospekcje, akcja miesza się z przedakcją. Zostaje też zerwana więź przyczynowo-skutkowa między następującymi po sobie scenami. Nawet ważne sceny mogą być całkowicie pominięte.
- Typowy bohater powieści poetyckiej to bohater byroniczny, postać tragiczna, samotna, zbuntowana i skłócona ze światem. Rozdarty wewnętrznie, przeżywa tragiczny konflikt, jest nadwrażliwy i ma wysokie normy etyczne, ale okoliczności sprawiają, że jego zachowanie jest często przeciwieństwem tych norm. Kieruje się skrajnymi namiętnościami, na przykład miłością, nienawiścią, pragnieniem zemsty.
- Synkretyzm rodzajowy – połączenie fragmentów epickich z lirycznymi, rzadziej z dramatycznymi.
- Synkretyzm gatunkowy – w utworze współistnieją elementy różnych gatunków literackich, na przykład hymn, pieśń, ballada, powieść.
- Historyzm – powieści poetyckie najczęściej nawiązują do epoki średniowiecza, choć nie trzymają się prawdy historycznej, niekiedy też miejsce akcji może być przeniesione do egzotycznego kraju (orientalnego).
- Nastrój tajemniczości, grozy i niesamowitości oraz zagadkowość. Dotyczą one kreacji bohatera i jego losów, ale także wydarzeń, wiele scen rozgrywa się pod osłoną nocy.
Konrad Wallenrod spełnia wszystkie podstawowe reguły gatunku powieści poetyckiej.
- W utworze brak jest przyczynowo-skutkowego powiązania ze sobą poszczególnych scen, kolejna scena nie musi być następstwem poprzedniej. Na przykład scena VI Pożegnanie przynosi obraz klęski Krzyżaków i śmierci bohatera, natomiast nie ma przed nią sceny opisującej przegraną bitwę.
- Niechronologiczność akcji – na przykład w scenie I dowiadujemy się o wyborze Konrada na wielkiego mistrza, a dopiero później, w scenie IV Uczta Halban rekonstruuje wcześniejsze dzieje bohatera. Następuje tu tak zwana inwersja czasowa fabuły.
- Synkretyzm rodzajowy i gatunkowy – mamy tu fragmenty liryczne, jak na przykład Pieśń o Wilii, hymn do ducha Świętego, czy Pieśń wajdeloty; fragmenty epickie, jak Przemowa, Powieść wajdeloty; balladę Alpuhara czy fragment dramatyczny – rozmowę Konrada z Aldoną w scenie VI Pożegnanie.
- Historyzm utworu – autor traktuje prawdę historyczną dość swobodnie, jedynie jako tło opisywanych wydarzeń, aby ukryć tematykę współczesną, przenosi czas akcji utworu w głębokie średniowiecze.
- Kreacja głównego bohatera – jest to typowy bohater bajroniczny, wzbogacony jednak o dylematy narodowe; już sam tytuł wskazuje, że najważniejszy będzie dramat rozgrywający się we wnętrzu romantycznego bohatera.
- Nastrojowość i tajemniczość – autor za pomocą scenerii (noc, szarość świtu) buduje atmosferę grozy, poprzez niedomówienia stwarza aurę tajemniczości i piętna klątwy ciążącej nad głównym bohaterem.
Zobacz:
Konrad Wallenrod – Adam Mickiewicz
Przedstaw cechy powieści poetyckiej na przykładzie Konrada Wallenroda
Konrad Wallenrod – narodowy bohater czy zdrajca? Twoja ocena postaci.
Scharakteryzuj funkcje poezji w życiu narodu. Twoje refleksje po lekturze Konrada Wallenroda.