Andrzej Kmicic jako bohater romantyczny – co zbliża postać Sienkiewiczowską do tego typu, a co ją od niego oddala?
Jego biografia przypomina życiorysy bohaterów romantycznych: Gustawa-Konrada z Dziadów, Konrada Wallenroda, przemiana Andrzeja przywodzi na myśl metamorfozę Jacka Soplicy; można w niej odnaleźć rysy bohaterów bajronicznych.
Andrzeja poznajemy jako hulakę, zawadiakę, człowieka nieodpowiedzialnego, mordercę i podpalacza.
Jacek Soplica w młodości także uczestniczył w różnych burdach, awanturował się w trakcie sejmików.
Andrzej zostaje uznany za zdrajcę ojczyzny. Składa szczególnie zobowiązującą przysięgę, na krzyż, księciu Radziwiłłowi, nie wiedząc, że ten działa na zgubę ojczyzny. Gdy poznaje prawdę, jest już za późno – nie może złamać przysięgi. Odwracają się od niego dawni towarzysze broni, nie chce go widzieć patriotka Oleńka. Jacek Soplica oskarżony był o współpracę z wrogiem – z Moskalami, ciążył na nim zarzut zabójstwa Stolnika Horeszki.
Z zabijaki Andrzej przeistacza się w bojownika o wolność ojczyzny.
To jego zasługą jest wysadzenie w powietrze wielkiej armaty podczas obrony Jasnej Góry. Jacek także najpierw budzi zgorszenie swoim postępowaniem, a potem walczy o sprawę polską i jest odpowiedzialnym emisariuszem.
Stając się bohaterem, Andrzej odkupuje swoje winy – ostatecznie rehabilituje go odczytany w kościele w Upicie list królewski. Umierający Jacek Soplica zostaje zrehabilitowany w oczach Klucznika.
Andrzeja Kmicica oraz Jacka Soplicę, Gustawa, Konrada Wallenroda łączy także to, że każdy z nich darzył wielką miłością kobietę. Motorem działania Andrzeja jest uczucie do Oleńki – chce odzyskać jej zaufanie i zdobyć serce.
Andrzej walczy pod fałszywym nazwiskiem Babinicz i zupełnie sam, bez niczyjej pomocy, podobnie jak Jacek Soplica – Ksiądz Robak i Alf – Konrad Wallenrod.
Jego udziałem jest konflikt tragiczny – sprzeczność między własnymi pragnieniami i przekonaniami a przysięgą złożoną Radziwiłłowi. Podobne rozterki przeżywa Konrad Wallenrod.
.
Co odróżnia Kmicica od bohaterów romantycznych?
- Przygody Andrzeja kończą się szczęśliwie – zdobywa sławę, oddanych przyjaciół i rękę ukochanej. Tragicznie kończy Konrad Wallenrod, smutny jest koniec Jacka Soplicy.
- Jego czyny nie mają najmniejszego związku z mistycyzmem czy metafizyką – Andrzej jest człowiekiem dosyć twardo stąpającym po ziemi, interesują go wymierne korzyści, niewiele uwagi poświęca swej duchowości.
- Przemiana Andrzeja nie dokonuje się gwałtownie czy w sposób niezwykły – jest ona raczej częścią jego planu.
Zobacz: