Czy Kmicica można uznać za bohatera romantycznego?
Typowym bohaterem romantycznym Kmicic oczywiście nie jest. Sporo jest jednak rysów tej postaci, które ów „gatunek” osobliwie przypominają.
- Na swoim „młodzieńczym” etapie przypomina Kmicic Jacka Soplicę. Jest to ta odmiana szlachcica, która musi się wyszumieć, wszczyna kłótnie, nie stroni „od bitki ani od wypitki” i psuje sobie reputację.
- Kmicic jest nieszczęśliwym, odrzuconym kochankiem, „po uszy” pogrążonym w uczuciu do Oleńki, która jako prawa obywatelka i patriotka odmawia swojego uznania hulace i zdrajcy. Wprawdzie Kmicic sam sobie jest winien, bo na taką ocenę chwilowo zasłużył.
- Na uczcie w Kiejdanach przeżywa Kmicic konflikt tragiczny. Złożył przysięgę Radziwiłłowi nieświadom zamiarów magnata, a ten okazał się zdrajcą ojczyzny. Kmicic może: albo złamać przysięgę, a tym samym honor rycerski – albo być wiernym przysiędze, lecz zarazem zdrajcą ojczyzny. Przypomnijmy, że wewnętrzne rozdarcie i konflikt tragiczny charakteryzowały bohaterów romantycznych.
- Metamorfoza. Kmicic przeistacza się w Babinicza. Zmiana nazwiska rozdziela dwa etapy życia: z hulaszczego, pechowego i nieszczęśliwego prywatnie Kmicica – bohater przemienia się w prawego, wiernego królowi i ojczyźnie bojownika o wolność. To już cecha typowo romantyczna, podobnie jak bohaterskie, samotne, pełne poświęcenia czyny, które podejmuje.
Możemy więc stwierdzić, że Sienkiewicz w pewnym stopniu wykorzystuje schemat bohatera romantycznego.
- Nie w pełni, choćby z tego względu, że Kmicic jest postacią zupełnie realistyczną, jego czyny są prawdopodobne, nie mają nic wspólnego z mesjanizmem ani mistycyzmem.
- Jego czyny są przyczyną perypetii miłosnych, a młodzieńczy bunt zupełnie niepodobny jest do samotnych zrywów bohaterów romantycznych.
- I wreszcie koniec: pełen optymizmu, zwycięskie uwieńczenie patriotycznych czynów, odkupienie grzechów młodości i nagroda – ręka ukochanej kobiety. Taki finał nie przytrafił się żadnemu z bohaterów romantycznych.
Uwaga!
Na schemat bohatera romantycznego nakłada Henryk Sienkiewicz zupełnie inny, bardzo popularny model z romansu.
Jest to tzw. bieg z przeszkodami do ołtarza. Zawsze zaczyna się miłością od pierwszego wejrzenia, następnie następuje rozłąka kochanków, potem sprawy poważnie się komplikują – przeszkody wydają się nie do pokonania, ale następuje punkt kulminacyjny, szczęśliwe rozwiązanie – i happy end.
Dlatego Potop kończy się szczęśliwie – rehabilitacją Kmicica i ślubem młodych. Już na początku Pana Wołodyjowskiego spotykamy ich szczęśliwych w pięknym gospodarstwie, a Oleńkę w błogosławionym stanie.
Zauważ, że…
Kmicic przechodzi metamorfozę. Przeistacza się z awanturnika w patriotę i bohatera narodowego. Przemianie charakteru towarzyszy: zmiana nazwiska z Kmicica na Babinicza.
Zobacz: