Część pierwsza

Tym razem – jest podzielona na trzy etapy.

I. Twoje pierwsze zadanie brzmi następująco: ułóż w odpowiedniej kolejności zdania z fragmentu (A), by utworzyły logiczną, spójną całość. A oto zdania: (5p.)

1. Planowali przecież tę wyprawę od dawna, a dzień dzisiejszy wydawał się do tego celu wyjątkowo odpowiedni.
2. Pomyślałem, że Rysiek i Maciek pewnie wyruszyli już na łyżwy.
3. Po nocnej wichurze nie pozostało już ani śladu.
4. Był piękny zimowy poranek.
5. Nagle przypomniałem sobie, że mama ostrzegała mnie, bym nie jeŹdził po naszym stawie, ponieważ woda w nim nigdy do końca nie zamarza.
6. Gdy wyjrzałem przez okno, zobaczyłem duże śniegowe gwiazdki, spadające nieustannie na zamarznięty ogród.
7. Mówiła też, że łatwo można znaleŹć się w lodowatej wodzie, a w pobliżu nie ma nikogo, kto mógłby nam przyjść z pomocą.
8. Pewnie poszli nad staw, bo tam było im najbliżej.
9. Tym razem nawet miotła mogła się przydać.
10. Przestraszyłem się. Trzeba ich ostrzec!
11. Ruszyłem w stronę stawu najkrótszą ścieżką, przedzierając się przez mały brzozowy lasek.
12. Szybko zacząłem się ubierać.
13. Założyłem buty i grubą kurtkę.
14. Wychodząc – zabrałem jeszcze dużą miotłę, która od lat stała niepotrzebna w przedpokoju.
15. To byli oni!
16. Wtem w oddali zamajaczyły mi przed oczami jakieś, idące szybko postacie.
17. Zacząłem biec w tym kierunku jak najszybciej, krzycząc najgłośniej, jak tylko potrafiłem:
18. Zaskoczeni moimi krzykami zwolnili tempo.
19. Po chwili wszyscy staliśmy już na leśnej polanie.
20. Chłopaki! Stójcie! Zatrzymajcie się!
21. „Cześć Jacek! Czemu tak wrzeszczysz?”

II. A teraz – ułóż krótki dialog Jacka z chłopcami ( w mowie niezależnej). Nasz bohater ma w nim starać się ich przekonać do rezygnacji z planowanej wyprawy nad staw. W końcu chłopcu nie uda się odwieść Maćka i Ryśka od jazdy na łyżwach. (5p.)

III. Przeczytaj teraz dalszą część opowiadania, uzupełniając ją brakującymi fragmentami (B) – opisem przeżyć Jacka i (C) – opisem sytuacji (postaraj się te dwa opisy dopasować do zakończenia). (5p + 5p.)

  • Tak bardzo chciałem wyperswadować im tę głupią wycieczkę! Nie udało się, więc postanowiłem pójść z Ryśkiem i Maćkiem nad jezioro i zobaczyć, co będzie dalej. Wkrótce znaleźliśmy się w pobliżu dużego, pokrytego śniegiem stawu. Otaczały go suche kępy tataraku, gdzieniegdzie widać było jeszcze resztki letniej, rdzawo-zielonej trawy, tkwiące w zmarzniętej ziemi. Było tu cicho, spokojnie. Podziwiałem jeszcze krajobraz, gdy chłopcy zaczęli przypinać łyżwy do butów. W chwilę póŹniej – ślizgali się już po błyszczącej tafli, wesoło pokrzykując. – Czego się boisz, ślamazaro? Chodź! Wrzeszczeli, patrząc na mnie ironicznie. Stałem bezradnie przed taflą lodu i było mi głupio. A może rację mieli właśnie oni, nie ja? Czułem się ….. (B)- opis przeżyć wewnętrznych chłopca …………………………………………………………………
  • Nagle pod Maćkiem załamał się lód. Chłopak z przeraźliwym krzykiem wpadł do lodowatej wody. Zauważyłem, że przez dłuższą chwilę nie wynurza się na powierzchnię, widocznie ciężkie ubranie skutecznie blokowało jego ruchy. Wreszcie wyłonił się, sapiąc, ale nie miał sił walczyć. …..(C) – opis sytuacji, co się dalej stało?……………………………………………………………
    Zakończenie:
    Byłem tak szczęśliwy, że wtedy znalazłem się w pobliżu, wreszcie – że zabrałem wtedy ze sobą miotłę! Nie przesadzam, czułem się naprawdę dumny, gdy sołtys wręczał mi ten medal – za odwagę. Wszyscy wokół patrzyli na mnie jakoś tak szczególnie. W ich oczach urastałem do rangi prawdziwego bohatera. Zerknąłem na Maćka, który stał wraz z innymi w szeregu i – miał bardzo głupią minę. Przez krótką chwilę było mi go naprawdę żal, ale zaraz pomyślałem o tym, jak mi docinał nad stawem. Wtedy ja czułem się zawstydzony. Niech teraz on zapamięta tę nauczkę – na całe życie.

 

Część druga

1. W jakich krajach przyznawane są te nagrody? (3p.)
FRYDERYKI OSCARY NOBLE
(1) (2) (3)

A. Polska
B. Stany Zjednoczone
C. Szwecja i Norwegia
D. Kanada
E. Włochy
F. Rosja

2. Przyporządkuj postacie, określenia i pojęcia państwom, oznaczonym literami: A, B, C. (3p.)
HISZPANIA A GRECJA B POLSKA C

Olimp, Peloponez, Biskupin, Wars i Sawa, corrida, taniec bolero, Wawel, Salvador Dali, Grunwald, Akropol, Miguel de Cervantes

3. Dokończ poniższe zdania, podkreślając w każdym przypadku jedną odpowiedź. (4p.)

A. Jeżeli t jest spółgłoską, to o jest………………….
– znakiem graficznym
– głoską
– samogłoską
– spółgłoską

B. Jeżeli Krzysztof Kieślowski był reżyserem, to Wit Stwosz był……………
– rzeźbiarzem
– artystą
– człowiekiem teatru
– aktorem

C. Jeżeli ktoś jest „pracowity jak mrówka”, to „głupi jak………..”
– lis
– sowa
– osioł
– kruk

D. Jeżeli czasowniki podlegają koniugacji, to rzeczowniki podlegają………..
– inwersji
– deklinacji
– przerzutni
– inwokacji

4. Z podanych określeń podkreśl tylko te, które odnoszą się do utworów: (5 + 5p.)

A. Jan Kochanowski: „Czego chcesz od nas, Panie”

  • dramat rozpacz po stracie Urszulki
  • ludowy kodeks moralny pochwała Boga – Stwórcy
  • wiek XVI troska o zdrowie
  • hymn dziękczynienie za „hojne dary”
  • wiek XVII liryka

B. Ignacy Krasicki: „Malarze”

  • XVIII wiek silniejszy ma zawsze rację
  • ukazanie kontrastowych postaw XX wiek
  • wśród przyjaciół psy zająca zjadły ludzie wolą fałsz i upiększanie od prawdy o sobie
  • bajka baśń
  • cel dydaktyczny niewola narodowa to największe nieszczęście

5. Kto jest twórcą obrazu, pt. „Mona Lisa” („Gioconda”)? Podkreśl prawidłową odpowiedź. (1p.)
A. Wojciech Kossak
B. Jan Matejko
C. Leonardo da Vinci
D. Tycjan

6. Uzupełnij zdanie wymyślonymi wyrazami. (5p.)

Krzysztof ← poszedł

. ↑ ↑ ↑ ↑
—– jaki? czyj?—gdzie?—- —po co?—-

. ↑ ↑
—–jakiego?—- —jakie?—–

7. Kto to napisał? Obok każdego tytułu wstaw odpowiednią literę. (6p.)
„W 80 dni dookoła świata”
„Zbrodnia i kara”
„Trzej muszkieterowie”
„Przeminęło z wiatrem”
„W pustyni i w puszczy”
„Nocny lot”

A. Margaret Mitchel
B. Juliusz Verne
C. Fiodor Dostojewski
D. Aleksander Dumas
E. Antoine de Saint-Exupery
F. Henryk Sienkiewicz

8. Wskaż szereg, w którym we wszystkich wyrazach występuje „ę”, a pozostałe szeregi uzupełnij: (2p.)
A. rec…zent, t…d..cyjny, abstyn…t, konsekw…tny
B. wewn…trzna, zam…żna, ci…żka, pogł…biona
C. fundam….t, temperam…t, korespond…cja, instrum…t
D. dyryg…t, akompaniam…t, kompet…tna, postum…t

9. Znajdź dla poniższych wyrazów wspólny: (2p.)
A. przedrostek
– …………… bywać
– …………… pis
– …………… lot

B. przyrostek
kodow – ……………
programow – ……………
projektow – ……………

10. Od rzeczownika głupota utwórz wyrazy pochodne: (3p.)
A. rzeczownik ……………………………
B. czasownik ……………………………
C. przymiotnik …………………………..

11. Wyrazy określające jabłko podziel na przymiotniki i imiesłowy przymiotnikowe: (11p.)
czerwone, niedojrzałe, okrągłe, smaczne, dobre, podniesione, pachnące, soczyste, zerwane, duże

12. Powiedzenie: siedzieć jak na tureckim kazaniu, to przykład: (1p.)
A. anafory
B. przerzutni
C. parafrazy
D. porównania

13. Przeczytaj poniższy tekst: (5p.)
Basia ostatni raz zajrzała do torebki. Właściwie wszystko było na swoim miejscu, ale… Na fotografii w paszporcie nr 427659436, wydanym 18.01.1990 roku w Poznaniu wyglądała zupełnie inaczej. Jej małe czarne oczy uważnie przyglądały się dużej bliŹnie po oparzeniu, widocznej na prawym policzku. Boże! Jak to wyglądało! Miała ją co prawda od dnia urodzenia, (13 czerwca 1980 roku w maleńkiej wsi Pobieda), ale nie mogła o tym zapomnieć. A zresztą, trudno! Teraz ona – Marta Janina Kostrzewska, piętnastolatka z ulicy Zielonej 5 z Poznania jechała na wakacje do dalekiej Kanady, do koleżanki matki – pani Florentyny May. Jej podróż miała się rozpocząć 25 lipca. Miała nadzieję, że wszystko się uda. Z ulgą zamknęła torebkę.
Basia dostała na lotnisku formularz. Wypełnij go za nią.

wypełnić drukowanymi literami

1. NAZWISKO…
2. IMIONA…
3. MIEJSCE URODZENIA…
4. DATA URODZENIA…
5. ADRES ZAMIESZKANIA…
6. OBYWATELSTWO…
7. CEL PODRÓŻY (wybrany podkreślić) służbowy wakacyjny zdrowotny inne
8. NUMER PASZPORTU…
9. KIEDY WYDANO…
10. IMIĘ I NAZWISKO OSOBY ZAPRASZAJ¥CEJ…
11. UWAGI SŁUŻBOWE (pozostawić puste)…

14. Instrumenty muzyczne możemy podzielić na kilka grup. Do każdej grupy dobierz poszczególne instrumenty. (4p.)
A. dęte B. perkusyjne C. strunowe D. klawiszowe
Instrumenty: harfa, flet, akordeon, bęben, organy, dzwonki, skrzypce, trąbka, gitara, fortepian, werbel, tamburyn, saksofon, mandolina, puzon, klarnet, keyboard.

15. Do grania na którym z wymienionych wyżej instrumentów jest potrzebny smyczek? (1p.)

16. Podkreślone wyrazy zastąp bliskoznacznymi związkami (A, B, C, D, E). W razie potrzeby zmień formy gramatyczne wyrazów. (5p.)

1) O! Jak ten Mariusz ostatnio schudł!
2) Zmieniłam grono przyjaciół, ale wpadłam w jeszcze większe tarapaty.
3) Czy wiesz, że Monika została pozbawiona pracy?
4) Mój brat przestał się łudzić.
5) Moi rodzice wreszcie przestali się martwić.
A. zasłona spadła z oczu
B. ciężar spadł z serca
C. spadł na wadze
D. spadła z deszczu pod rynnę
E. spadła z etatu

17. Podkreśl tylko te utwory, których autorem jest Adam Mickiewicz: (2p.)
A. „Pani Twardowska”
B. „Urszula Kochanowska”
C. „Beniowski”
D. „Grażyna”

18. Objaśnienie: „kler, kleryk, dawniej kleryka, jak muzyka, musicus, pochodzi z łacińskiego clerus od greckiego kleros (los, stan wybrany) odnajdziesz w : (1p.)
A. „Słowniku poprawnej polszczyzny”
B. „Słowniku etymologicznym”
C. „Słowniku ortograficznym”
D. „Słowniku synonimów”

19. Uzupełnij brakujące litery z, s, ś w podanych wyrazach: (3p.)
A. …blednąć
B. …ciskać
C. …chować

20. Podaj po jednym antonimie do każdego wyrazu: (4p.)
– pusty
– dużo
– chaos
– mówić

21. Wyjaśnij, jakie zjawisko fonetyczne występuje przy wymawianiu wyrazu „bóg”. (1p.)

22. Jakie dźwięki wydają te zwierzęta? Określ wyrażone nimi czynności. (5p.)
Wzór: bzzzzz – bzyczenie
1. hau, hau, hau
2. sssssssss
3. i ha ha
4. miau, miau, miau
5. kukuryku

23. Zbuduj dwa zdania, wykorzystując do tego celu wszystkie poniższe informacje. (2p.)

A. Wprowadziłem do garażu motorower. Motorower kupiłem od kolegi. Mój kolega jest bardzo uczynny. Motorower jest duży i szybki. Wprowadziłem go do garażu wczoraj.

B. Ludzie odpoczywają nad brzegiem morza. Jest piękny, słoneczny dzień. Ziarna piasku lśnią. Ludzi ogarnia radość życia.

 

Odpowiedzi

Część pierwsza

I. W kolejności zdania: 4, 6, 3, 2, 1, 8, 5, 7, 10, 12, 13, 14, 9, 11, 16, 15, 17, 20, 18, 19 21

II. Dialog
– Cześć Jacek! Czemu tak wrzeszczysz? – spytał Maciek.
– Cześć – odpowiedziałem. Słuchajcie – dodałem niepewnie – nie możecie iść nad staw. Maciek uniósł brwi ze zdziwienia. – Dlaczego? – Wiesz – zacząłem, moja mama mówiła ostatnio, że tam woda nigdy do końca nie zamarza i… No i co, maminsynku?! – zaśmiał się pogardliwie Rysiek – mamunia boi się wypuścić synka spod opiekuńczych skrzydeł, prawda? Stary, daj spokój – dodał ugodowo, widząc mój zacięty wyraz twarzy. – Powiedziałeś swoje, ale nie masz racji. Tam jest lodu po uszy! Starczyłoby jeszcze dla tysiąca takich, jak my. Mróz trzyma od niedzieli – dorzucił Maciek – musiał porządnie zamrozić całą taflę. A co będzie, jak wpadniemy? spytałem. O! Znowu się boi, tchórz jeden – zdenerwował się Maciek. ChodŹ, to sam się przekonasz- zakończył i ruszył w kierunku stawu.

III.
B – opis przeżyć Jacka
A może rację mieli właśnie oni, nie ja? Czułem się bardzo głupio stojąc tak przed lodowiskiem, niczym staruszek, który przygląda się wyczynom młodych, ale sam jeŹdzić nie daje rady. Serce biło mi jak oszalałe, a na policzki powoli wypełzał rumieniec wstydu. Chciałem zapaść się pod ziemię, zniknąć im z oczu. Tak, zaczynałem się wstydzić, że boję się wyruszyć na lód, że mam tak wielki lęk przed tym, co by się stało, gdyby… Wolałem o tym nie myśleć. A jeżeli mam rację i oni zaraz wpadną do wody? Na tę myśl nagły strach ścisnął mi gardło. Przecież nie dam rady ich obu wyciągnąć! Zimny pot spływał mi po plecach. Dygotałem z przerażenia…

C – opis sytuacji, co wydarzyło się dalej?
On za chwilę zginie – nim ta myśl przyszła mi do głowy – już chwyciłem do ręki miotłę, którą niosłem aż nad staw. Bardzo powoli położyłem się na krawędzi lodowiska i centymetr po centymetrze zacząłem posuwać się w kierunku Maćka. Rysiek, widząc, co się dzieje, wydostał się na brzeg, ale strach sparaliżował go całkowicie. Stał nieruchomo z twarzą skamieniałą, zamarłą. Mnie tymczasem udało się przybliżyć do Maćka na tyle, że mogłem delikatnie podać mu jeden koniec miotły. Lód niebezpiecznie zatrzeszczał. Ratunku! – wrzasnął Maciek. Znieruchomiałem. Chłopiec chwycił kij i kurczowo zacisnął w rękach. Zacząłem wycofywać się tyłem, leżąc na lodzie. Wtem poczułem pod nogą twardy grunt. – Trzymaj się – szepnąłem do kolegi, który teraz już wydostał się z wody. Ciągnąłem go z całej siły, aż wreszcie obaj znaleŹliśmy się na brzegu. – Dziękuję – wydyszał przez zaciśnięte zęby Maciek. Popatrzyłem na niego, a potem odwróciłem się i ciężkim krokiem ruszyłem w kierunku domu.
Tym razem – sprawdzamy Wasze kompetencje redakcyjne, umiejętność posługiwania się różnymi formami wypowiedzi (np. dialog, opis sytuacji), a także – określamy stopień indywidualnych predyspozycji twórczych, poziom humanistycznej dojrzałości. Jak zwykle przypominam, że odpowiedzi (prawidłowych) jest wiele. Tyle – ile Waszych prac, bo przecież to samo polecenie można wykonać w różny sposób, ułożyć inny dialog. Jednak prace, które stanowczo odbiegają od szczęśliwego zakończenia – musimy stanowczo zdyskwalifikować. Zadanie wymaga bowiem odniesienia się do realnej sytuacji, a więc uwzględnienia logicznego ciągu zdarzeń (nie można więc napisać, że chłopców nie udało się uratować).

Część druga

1. (1) – Polska; (2) – Stany Zjednoczone; (3) – Szwecja i Norwegia
Pytanie na orientację (i inteligencję), bowiem nikt, kto uczestniczy w życiu kulturalnym, ogląda telewizję, chodzi do kina – nie powinien mieć kłopotu z odpowiedzią. Nagroda szwedzkiego naukowca Alfreda Bernharda Nobla jest znana chyba najlepiej. Przyznawana corocznie (5 równej wielkości nagród) za wybitne osiągnięcia naukowe, a także działalność na rzecz pokoju. Z Polaków, oprócz nagród naukowych, (np. Marii Skłodowskiej – Curie) czy pokojowych (Lecha Wałęsy) otrzymały ją (z dziedziny literatury) takie osobistości, jak: H. Sienkiewicz (za „Quo vadis” 1905), W. S. Reymont („Chłopi” 1924), Cz. Miłosz (1980), a ostatnio – poetka Wisława Szymborska. Z kolei Oscary – to doroczna nagroda przyznawana przez Academy of Motion Picture Arts and Science w Los Angeles. Symbolizuje ją pozłacana statuetka mężczyzny, a przyznaje się ją filmom m.in. za najlepsze role aktorskie, scenografię, muzykę, kolor, najlepszy film krótkometrażowy. Natomiast Fryderyki to przyznawane w Polsce nagrody muzyczne.

2. A – Salvador Dali, corrida, Miguel de Cervantes, taniec bolero; B – Akropol, Olimp, Peloponez; C – Wars i Sawa, Wawel, Grunwald, Biskupin.
Polecenie wymaga ogólnej wiedzy … geograficznej, ale także rozeznania w szeroko pojętej kulturze. Trzeba wiedzieć, że Salvador Dali (bardzo znany w świecie!) był Hiszpanem i malarzem (przedstawicielem kierunku, który zwiemy surrealizmem), a Cervantes – pisarzem (to on stworzył postać zabawnego rycerza Don Kichota, któremu zachciało się walczyć z … wiatrakami). Wszyscy pamiętamy legendę warszawską (o Warsie i Sawie), powinniśmy też wiedzieć, że Wawel znajduje się w Krakowie, a Biskupin to dawny gród (jedna z najstarszych polskich osad).

3. A. samogłoską, B. rzeźbiarzem, C. osioł, D. deklinacji.
Tu – niezbędna jest umiejętność kojarzenia faktów z fonetyki, frazeologii, fleksji, a nawet szczypta wiedzy o sztuce. Na egzaminach mogą zdarzyć się polecenia łączące różne dziedziny wiedzy, więc Wasza intelektualna , nazwijmy to, elastyczność – jest w tym przypadku niezwykle ważna.

4. A. wiek XVI, hymn, dziękczynienie za „hojne dary”, pochwała Boga – Stwórcy, liryka; B. wiek XVIII, ukazanie kontrastowych postaw, ludzie wolą fałsz i upiększanie od prawdy o sobie, bajka, cel dydaktyczny.
Zadanie wymagające wiedzy teoretycznej, ale dosyć łatwe, bowiem utwory Kochanowskiego i Krasickiego znane z lekcji polskiego już od klasy piątej. Przypominam, że warto poznać – (przed egzaminem!) wybrane treny, pieśni i fraszki Jana z Czarnolasu, a także – bajki, satyrę „¯ona modna” Ignacego Krasickiego.

5. C. Leonardo da Vinci

6. Mój Krzysztof poszedł do małego sklepiku po dojrzałe gruszki.
Prawidłowych odpowiedzi będzie oczywiście wiele, tyle, ile ciekawych pomysłowych skojarzeń. Pamiętaj jednak, że odpowiedzi na nasze pytania kryją się pod kolejnymi częściami zdania (jaki? czyj? – przydawki; gdzie? – okolicznik miejsca; po co? – okolicznik celu) – i każdy wyraz, który odpowiada na pytanie – powinien spełniać te wymagania, tzn. być przydawką (a więc na przykład przymiotnikiem), okolicznikiem (na przykład wyrażeniem przyimkowym).

7.
W 80 dni dookoła świata B
Zbrodnia i kara C
Trzej muszkieterowie D
Przeminęło z wiatrem A
W pustyni i w puszczy F
Nocny lot E

8. B
A. recenzent, tendencyjny, abstynent, konsekwentny
B. wewnętrzna, zamężna, ciężka, pogłębiona
C. fundament, temperament, korespondencja, instrument
D. dyrygent, akompaniament, kompetentna, postument

Zadanie nieskomplikowane, prawda? Trzeba jedynie wiedzieć, że połączenia om, on, em, en piszemy zasadniczo w wyrazach zapożyczonych, ale jeszcze niecałkowicie przyswojonych (np. emblemat, kompozycja, temperatura). Ponadto zgodnie z wymową piszemy on, en przed t, d, c oraz k, g (np. kontrola, remanent, konkurencja). Wiem, że te wszystkie reguły, zasady pisowni, wyjątki są dla Was trudne do zapamiętania, więc krótko: zawsze piszcie -em w formach 1. osoby lp. czasowników: jem, rozumiem, śmiem, umiem, wiem.

9.
A. przedrostek: prze- (przepis, przebywać, przelot)
B. przyrostek: –anie (kodowanie, programowanie, projektowanie)
Jak widać, by tworzyć wyrazy pochodne – najłatwiej po prostu dodawać odpowiednie przedrostki i przyrostki (do podstaw słowotwórczych). Później – można zaliczać je do przeróżnych kategorii słowotwórczych i typów, tworzyć zbiory (takie jak np. kategoria rzeczowników odczasownikowych – nazw miejsc wykonywania czynności: spalarnia, jadalnia, piekarnia, szwalnia).

10. A. głupiec, B. głupieć, C. głupi
Oczywiście od: mądrość utworzylibyśmy mędrca, mądrego, można też zmądrzeć, ale… Nie wszystkie wyrazy poddają się takiej gimnastyce. Większość można jednak przekształcać, przeobrażać, zmieniać, a, dzięki temu nasz język staje się bogatszy, lepszy, piękniejszy.

11. przymiotniki: czerwone, niedojrzałe, okrągłe, smaczne, dobre, soczyste, duże; imiesłowy przymiotnikowe: podniesione, pachnące, zerwane.
Fleksja, a właściwie części mowy. Przymiotniki niekiedy trudno odróżnić od imiesłowów przymiotnikowych, bowiem jedne i drugie odpowiadają na te same pytania: jaki? czyj? który? Dlatego zapamiętajmy: imiesłowy pochodzą od czasowników, np. podniesiony – od podnieść, pachnący – od pachnieć (pachnąć), zerwany – od zerwać.

12. D. porównania
Siedzieć jak na tureckim kazaniu może ten, kto nie potrafi się porozumieć z kimś, zrozumieć sytuacji. Na temat niemożności porozumiewania się ułożono wiele przysłów, wyrażeń, zwrotów. Czy znasz na przykład: Gadał dziad do obrazu? A obraz do niego ani razu albo: Plecie trzy po trzy. Nasz zwrot jest porównaniem, a nie przerzutnią (zabiegiem, polegającym na przerzuceniu części zdania do kolejnego wersu), parafrazą (przeróbką tekstu) czy anaforą (rozpoczynaniem każdego wersu, strofy od tych samych wyrazów).

13. Wypełnić drukowanymi literami:
1. NAZWISKO: KOSTRZEWSKA
2. IMIONA: MARTA JANINA
3. MIEJSCE URODZENIA: POBIEDA
4. DATA URODZENIA: 13. 06. 1980
5. ADRES ZAMIESZKANIA: UL. ZIELONA 5, POZNAŃ
6. OBYWATELSTWO: POLSKIE
7. CEL PODRÓ¯Y (wybrany podkreślić)
służbowy wakacyjny zdrowotny inne
8. NUMER PASZPORTU: 427659436
9. KIEDY WYDANO: 18. 01. 1990
10. IMIĘ I NAZWISKO OSOBY ZAPRASZAJ¥CEJ: FLORENTYNA MAY
11. UWAGI S£U¯BOWE (pozostawić puste)

14.
A. dęte – flet, klarnet, trąbka, puzon, saksofon
B. perkusyjne – bęben, werbel, tamburyn, dzwonki
C. strunowe – skrzypce, gitara, mandolina, harfa
D. klawiszowe – fortepian, akordeon, organy, keyboard

15. na skrzypcach
Skojarzenie smyczka ze skrzypcami było bardzo łatwe. Takie podchwytliwe, niemniej oczywiste pytanka mogą niekiedy zbić z tropu. Warto więc od czasu do czasu zdać sobie sprawę z tego, że nawet oczywiste odpowiedzi wymagają… myślenia.

16.
1. O! Jak ten Mariusz ostatnio spadł na wadze! (C)
2. Zmieniłam grono przyjaciół, ale spadłam z deszczu pod rynnę. (D)
3. Czy wiesz, że Monika spadła z etatu? (E)
4. Mojemu bratu zasłona spadła z oczu. (A)
5. Moim rodzicom wreszcie ciężar spadł z serca. (B)
Tu – trudność polegała na umiejętnym doborze związków, które zawierały czasownik spadać, spaść, a możliwości są ogromne. Pamiętajcie, że związki te mają charakter przenośny.

17. A, D
Minęło 200 lat, odkąd urodził się wieszcz Adam, ale jego dzieła pozostają wciąż aktualne, ponadczasowe. Przypomina się je w szkole, ale nie tylko. Ostatnio znakomity reżyser Andrzej Wajda pokusił się o ekranizację „Pana Tadeusza”, film ten będziemy mogli niedługo oglądać. Z okazji okrągłej rocznicy może Mickiewicz pojawić się jako temat…egzaminacyjny (!), dlatego warto powtarzać tytuły (i treść) utworów, elementy biografii. My – będziemy do nich wracali w kolejnych testach.

18. B
Dużo skorzysta ten, kto wie, gdzie zajrzeć, by odnaleŹć potrzebną mu informację, a pomocy (leksykonów, słowników) jest w Waszych szkolnych bibliotekach (i na rynku księgarskim) dość duża ilość. Trzeba tylko być cierpliwym i… chcieć czerpać z nich wiedzę.

19. A. zblednąć, B. ściskać, C. schować

20. pusty – pełny, dużo – mało, chaos – ład (porządek), mówić – milczeć
Dobrze odpowiedział każdy, kto znał hasło: antonim. Przypomnijmy więc, że antonimy – to wyrazy przeciwstawne typu: dobro / zło, słabość / siła…W tym przypadku należało jeszcze podać przykład tej samej części mowy, a więc: przymiotnika, przysłówka, rzeczownika, czasownika w bezokoliczniku.

21. Spółgłoska g (dźwięczna), znajdująca się na końcu wyrazu w trakcie wymawiania ulega ubezdŹwięcznieniu i słyszymy bók (bezdźwięczne k).
Moglibyśmy wymawiać poszczególne wyrazy niezwykle starannie i wtedy, być może, nie dochodziłoby do powstawania niektórych upodobnień, ale praktycznie – to chyba niemożliwe. Przypominam, że mamy udźwięcznienia i ubezdźwięcznienia, a także upodobnienia pod względem miejsca artykulacji, no i jeszcze uproszczenia – a o wszystkich tych procesach fonetycznych powiemy więcej w kolejnych odcinkach Gramatyki.

22. 1. szczekanie, 2. syczenie, 3. rżenie, 4. miauczenie, 5. pianie
Rzadko spotykacie tego rodzaju ćwiczenia, prawda? Fakt, że dotyczą one czynności powszechnie znanych i często przez nas słyszanych. Utworzone wyrazy są rzeczownikami, a więc podlegają deklinacji (np. czego? syczenia, z czym? z syczeniem itd.).

23.
A. Wczoraj wprowadziłem do garażu duży i szybki motorower, który kupiłem od bardzo uczynnego kolegi. Można też tak: Od bardzo uczynnego kolegi kupiłem duży i szybki motorower, który właśnie wczoraj wprowadziłem do garażu.

B. W piękny, słoneczny dzień ludzie, ogarnięci radością życia, odpoczywają nad brzegiem morza i patrzą na lśniące ziarenka piasku. Albo: Nad brzegiem morza ogarnięci radością życia ludzie odpoczywają, patrząc na lśniące ziarenka piasku.
Gramatyka stwarza nam różne możliwości budowania zdań złożonych. Trzeba jednak pamiętać o kilku zasadach. Pierwsza: wyraźnie oddzielaj grupę podmiotu od grupy orzeczenia. Druga – przydawki umieszczaj blisko podmiotu (może ich być kilka), a dopełnienia – w pobliżu orzeczeń. Trzecia – jeśli zdanie wydaje się długie, zastąp kolejne orzeczenie imiesłowowym równoważnikiem zdania.

Teraz – policzcie punkty:

Obliczamy:
102 – 104p. celujący
89 – 101p. bardzo dobry
77 – 88p. dobry
57 – 76p. dostateczny
38 – 56p. mierny
0 – 37p. niedostateczny

Zobacz:

Test 20

Test 22