Na początku XVII w. Rzesza Niemiecka była podzielona na dwa zwalczające się obozy protestancką Unię Ewangelicką i Ligę Katolicką popierającą centralistyczną politykę Habsburgów. Ligę Katolicką wspierała Hiszpania, Unię zaś Szwecja, Francja i Dania.

  • W 1618 r. w Czechach wybuchło powstanie antyhabsburskie. Dało to początek wojnie trzydziestoletniej (1618-1648), która przekształciła się szybko w wojnę ogólnoniemiecką, następnie w europejską.
  • W 1620 r. Czesi ponieśli druzgocącą klęskę pod Białą Górą. Dało to początek serii sukcesów strony katolickiej.
  • Sytuacja zmieniła się po przystąpieniu do wojny Szwecji w 1630 r. W 1632 r. Szwedzi odnieśli zwycięstwo pod Lutzen.
  • W 1635 r. do wojny włączyła się Francja.
  • W 1648 r. wyniszczone działaniami zbrojnymi państwa zawarły pokój westfalski.
    – Hiszpania uznała niepodległość Holandii,
    – Francja otrzymała część Alzacji,
    – Szwecja – Pomorze z Rugią i ujścia Odry, Wezery i Łaby,
    – Brandenburgia – Pomorze Kołobrzeskie.
    – W Rzeszy wprowadzono swobodę wyznania.

Wojna utrwaliła rozbicie polityczne Niemiec. Wprawdzie cesarz zachował władzę zwierzchnią i moc wykonywania uchwał sejmu Rzeszy, ale książęta uzyskali poza tym pełną suwerenność. Posiadali własne armie, mogli zawierać traktaty między sobą i mocarstwami postronnymi.

Datownik

1618 – powstanie w Czechach
1620 – bitwa pod Białą Górą
1630 – przystąpienie Szwecji do wojny 1632 — bitwa pod Lutzen
1648 – pokój westfalski