LEKTURY
Lektura w epoce Stop! To już oświecenie. Ogólnie oświeceniem nazywamy osiągnięcia kultury i nauki wieku XVIII. Dokładniej datuje się tę epokę od 1680 do 1780 roku w Europie. W Polsce: 1740-1764 – faza wczesna (przed elekcją Stanisława Augusta) 1764-1795 – faza dojrzała (czasy stanisławowskie) 1795-1822 – faza schyłkowa (od I rozbioru po wydanie Ballad i romansów Adama Mickiewicza). Oświecenie jest to: epoka, w której uwierzono w rozum; epoka krytycyzmu wobec zjawisk i instytucji; epoka, która zaowocowała Wielką encyklopedią
Epoka Zbrodnia i kara to jedna z wielkich powieści realizmu. Na uwagę zasługuje fakt, że Dostojewski zwrócił powieść realistyczną w kierunku pogłębionej analizy psychologicznej postaci (penetracji ich psychiki). Dużą rolę w jego powieściach odgrywają monologi wewnętrzne bohaterów. Forma utworu Zbrodnia i kara to powieść polifoniczna, czyli wielogłosowa. Obraz świata przedstawionego nie wyłania się z opowieści wszechwiedzącego narratora, lecz prezentowany jest z punktu widzenia bohaterów, których głos jest tak samo ważny jak głos narratora. Narrator powstrzymuje się od
Autor Homer – pierwszy epik naszej kultury. Żył na przełomie IX i VIII w. p.n.e. Pochodzenie i biografia twórcy owiane są tajemnicą, pewne jest tylko imię. Najprawdopodobniej pochodził z greckiej wyspy Chios. Imię Homer oznacza ślepca, co dało podstawę do podań, że był niewidomy. Kwestionowano jego istnienie, lecz badania potwierdzają fakt, iż oba wielkie eposy, Iliada i Odyseja, są dziełem jednego człowieka. Pozostał uosobieniem wieszcza, stał się wielkim autorytetem dla współczesnych sobie i potomnych.
Epoka Współczesność Tragiczne doświadczenia II wojny światowej (holokaust). Dzieło Tom opowiadań Pożegnanie z Marią (1948) Ważne utwory: Pożegnanie z Marią, Dzień na Harmenzach, U nas w Auschwitzu…, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli. Forma utworu Narrator: człowiek obeznany z realiami obozu – vorarbeiter Tadek; zamierzona kreacja autorska, choć imię sugerowałoby autobiograficzność tekstu. Narracja: behawiorystyczna – więźniowie przedstawiani od strony gestów i zachowań (redukcja psychiki). Opis: bardzo szczegółowy, niekiedy brutalny. Język: pozbawiony emocjonalności, liczne idiomy nazywające
Autor Sofokles – jeden z trzech wielkich twórców tragedii greckiej. Żył w V w. p.n.e. (496-406), wtedy tworzył i przyczynił się do ukształtowania klasycznego typu tragedii. Jego najważniejsze dzieła to Król Edyp i Antygona – te są wciąż obecne w repertuarach teatrów, bo stanowią wyzwanie dla najambitniejszych reżyserów. W ciągu 90-letniego żywota napisał Sofokles ponad 120 sztuk! Do naszych czasów przetrwało osiem. Do osiągnięć Sofoklesa zalicza się wprowadzenie na scenę trzeciego aktora. Tło epoki Antyk. V
Zdążyć przed Panem Bogiem Autor Hanna Krall Dziennikarka i pisarka, która straciła w czasie II wojny światowej wszystkich bliskich. Szczególnie często porusza problem zagłady Żydów, przedstawia losy zwykłych, prostych ludzi. Ważniejsze utwory: zbiory reportaży; Na wschód od Arbatu, Sześć odcieni bieli, powieść Hipnoza, Zdążyć przed Panem Bogiem, zbiór opowiadań Tam już nie ma żadnej rzeki (nominowany w 1999 do Nagrody Literackiej Nike). Dzieło Zdążyć przed Panem Bogiem – powieść (1977) Epoka Współczesność Tragiczne
Należy do najbardziej znanych utworów sławnego dramaturga norweskiego przełomu wieku XIX i XX. Ibsen był człowiekiem teatru, jego typ twórczości nazywa się ibsenizmem. Pokazywał swoją współczesność, ludzi w obliczu trudnych, życiowych dylematów i wyborów. Bohaterowie dramatu Werle – właściciel fabryki, ojciec Gregersa. Postać niejednoznaczna. W pewnym sensie jest odpowiedzialny za nieszczęście starego Ekdala, w młodości bowiem brali wspólnie udział w finansowej aferze, za którą tylko Ekdal dostał wyrok sądowy. Dręczony poczuciem winy,
Autor Albert Camus (1913-1960) francuski pisarz i filozof, urodzony w Algierii, laureat Nagrody Nobla w 1957, początkowo dziennikarz, w czasie II wojny światowej działacz ruchu oporu. Inne ważne utwory: powieści: Obcy (1942), Upadek (1958), eseje filozoficzne: Mit Syzyfa (1942), Człowiek zbuntowany (1951), dramaty: Kaligula, Pomyłka (1944), Stan oblężenia (1947). Epoka Współczesność Na powieść mają wpływ: tragiczne doświadczenia II wojny światowej, egzystencjalizm – popularna w tym czasie filozofia, głosząca absurdalność istnienia; człowiek samotny, zmuszony do dokonywania
