Na czym polega oksymoron?
Na zestawieniu sprzecznych ze sobą słów. Na przykład:
- Zimny ogień – wiemy, że ogień jest tak gorący, że aż można się sparzyć. Nigdy nie jest zimny.
- Gorący śnieg – tu na odwrót. Nawet Eskimosi nie znają takiego rodzaju śniegu.
- Strasznie się cieszę – ten używany przez nas często związek wyrazowy jest niepoprawny. Można się cieszyć ogromnie, bardzo, ale nie strasznie czy potwornie.
- Spiesz się powoli – a to już przysłowie zbudowane na zasadzie oksymoronu, oznaczające: nie spiesz się.
- Wymowne milczenie – milczenie jako rodzaj mowy.
- Biała ciemność – czy ciemność może być biała?
Inne paradoksalne zestawienia:
- Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny
zjadłe smakują trucizny
(trucizny nie mogą smakować);
- Adam Mickiewicz, Stepy akermańskie
suchego przestwór oceanu
(ocean nie może być suchy);
- Leopold Staff, Lato
Ziemia brzemienna ciążą bezlitosną
Płodzi i tworzy w rozkoszy cierpiącej.
(rozkosz nie może być cierpieniem);
- Julian Tuwim, Grande Valse Brillante
wylękniony bluźnierca
(bluźnierca jest odważny, butny, pewny siebie, a nie wylękniony);
- Zbigniew Herbert, Do Ateny
niech nas dobije twoja dobroć
niech zgubi nas okrutna litość
(dobroć nie może dobijać, litość nie może nikogo zgubić)
- Zbigniew Herbert, Przesłanie Pana Cogito
Idź dokąd poszli tamci do ciemnego kresu
po złote runo nicości twoją ostatnią nagrodę
(złote runo to wielki skarb, bogactwo, a nie nicość)
Zobacz: