Hektor Kamieniecki, pierwszy żołnierz Rzeczypospolitej, Mały Rycerz – to pan Wołodyjowski – literacka legenda. Scharakteryzuj tę postać.
Jaka forma?
Charakterystyka – podano to w temacie. Proszony jesteś zatem o opisanie postaci Michała Wołodyjowskiego. Temat sugeruje, abyś skupił się na określeniach stosowanych wobec bohatera – Hektor Kamieniecki, pierwszy żołnierz Rzeczypospolitej, Mały Rycerz. Ale nie możesz jedynie wyjaśnić, dlaczego takie właśnie przydomki zyskał Sienkiewiczowski bohater.
Charakterystyka musi się składać ze ściśle określonych elementów.
- Przedstawienie postaci (jak się nazywa, kim jest, skąd pochodzi, czym się zajmuje, itp.).
- Wygląd zewnętrzny (wzrost, postura, kolor włosów, oczu).
- Sposób bycia, zachowanie, usposobienie (sposób mówienia, poruszanie się, mimika, gesty).
- Zainteresowania, uzdolnienia (czy osoba sprawia wrażenie błyskotliwej, czym się interesuje, o czym marzy, co chciałaby osiągnąć).
- Cechy osobowości, charakteru, poglądy (stosunek tej osoby do samego siebie oraz do innych osób, jak jest ta postać odbierana przez otoczenie).
- Ocena postaci (twoja opinia na temat postaci, jak ją odbierasz, jak ją zapamiętasz).
Uwaga!
Na podstawie fragmentu zamieszczonego w podręczniku możesz mieć problem z rozwinięciem niektórych punktów, np. niewiele wiadomo o wyglądzie zewnętrznym bohatera i o jego zainteresowaniach, uzdolnieniach (wiemy jedynie, że to wyjątkowo zdolny żołnierz i przywódca).
Czego nie może zabraknąć w Twojej pracy?
Wyjaśnień określeń zawartych w temacie:
Hektor Kamieniecki – to odwołanie do Hektora, bohatera Iliady Homera. Fragment dotyczący pojedynku Hektora z Achillesem i śmierci Hektora znajdziesz w podręczniku. Dlaczego Wołodyjowski został nazwany Hektorem? Bo to symbol odwagi, niezłomnego obrońcy ojczyzny, poświecenia w imię dobra kraju. Hektor stanął do pojedynku z Achillesem, mimo iż miał świadomość, że prawdopodobnie zginie w tej walce. I tak też się stało. Nazwanie kogoś Hektorem to podkreślenie jego odwagi, rycerskości. Dlaczego Hektor Kamieniecki? Bo Wołodyjowski zginął w obronie Kamieńca Podolskiego.
Pierwszy rycerz Rzeczypospolitej – ze względu na swoje niezwykłe umiejętności szermiercze oraz odwagę udowodnioną w wielu bitwach Wołodyjowski został nazwany pierwszym rycerzem. Określano go też mianem pierwszej szabli Rzeczypospolitej.
Mały Rycerz – to określenie związane było z niewielkim wzrostem Wołodyjowskiego. Był bardzo drobnej budowy, a mimo to w pojedynkach nikt nie mógł się z nim równać.
Oceny postaci
To bardzo ważny element każdej charakterystyki. W swojej ocenie postaci możesz zdecydować, które z zaproponowanych w temacie określeń najlepiej, twoim zdaniem, odzwierciedla charakter Wołodyjowskiego. Proponujemy: Hektor Kamieniecki.
Jak zacząć?
Typowo
Michał Wołodyjowski to bohater ostatniej części Trylogii Henryka Sienkiewicza. Zasłynął niezwykłą odwagą, zdolnościami przywódczymi oraz spektakularną śmiercią – zginął pod gruzami wysadzonej przez siebie twierdzy w Kamieńcu Podolskim.
Oryginalnie
Kiedy ludzie zebrani wokół Kamieńca ochłonęli po straszliwej eksplozji, jaka targnęła powietrzem, w głowach wszystkich pojawiła się jedna myśl: „Wołodyjowski!” Nikt nie miał wątpliwości, że sprawcą tego wybuchu jest Mały Rycerz, który właśnie postanowił oddać życie za ojczyznę. Zginął pod gruzami, gdyż ślubował, że prędzej umrze, niż odda twierdzę w ręce wroga. Poświęcił siebie i twierdzę. Wraz z nim zginął drugi równie odważny żołnierz, a zarazem przyjaciel – Ketling.
Jak rozwinąć?
Typowo
Wołodyjowski był bardzo spokojnym człowiekiem – nie lubił wielkich słów, niepotrzebnych dyskusji i rozważań. Właśnie dlatego wzbudzał zaufanie wśród podległych mu żołnierzy i szacunek wśród rycerzy i dostojników. Powierzono mu obronę twierdzy w Kamieńcu, a on ślubował, że twierdzy tej nie odda w ręce wroga, choćby przyszło mu to przypłacić życiem. Kiedy magnaci podjęli decyzję o poddaniu się i zaprzestaniu walk, Wołodyjowski wraz z Ketlingiem wysadził twierdzę, aby Kamieniec nie dostał się w ręce wroga. Wołodyjowski podejmując decyzję o wysadzeniu twierdzy nie myślał o sobie – martwił się jedynie o swoją żonę, wiedział, jak straszną krzywdę wyrządza ukochanej Basi. Modlił się więc do Boga, aby pomógł Basi uporać się z cierpieniem, rozpaczą. To zachowanie świadczy o charakterze Wołodyjowskiego – nawet w chwili śmierci nie myślał o sobie, wszystkie uczucia skierował ku ukochanej kobiecie. Ani na moment też nie poczuł strachu – był żołnierzem z krwi i kości, prawdziwym rycerzem, który nie rzuca słów na wiatr i zawsze jest gotowy oddać życie za ojczyznę. Jemu przyszło umrzeć pod gruzami Kamieńca – przyjął to z godnością.
Oryginalnie
Nazywany był Małym Rycerzem, bo natura poskąpiła mu wzrostu. Z pewnością jednak nie poskąpiła mu odwagi i wielkiego serca. Mimo iż był drobniejszy niż większość rycerzy, wzbudzał respekt wśród przyjaciół i wrogów – doskonały przywódca, niezwykły szermierz, a jednocześnie bardzo skromny i spokojny człowiek.
Był jednak rycerzem na miarę Zawiszy Czarnego czy legendarnego Rolanda – tak jak oni stał się symbolem bohaterstwa i patriotyzmu. Określany był też mianem pierwszego rycerza Rzeczypospolitej – tak chlubny przydomek mógł nosić jedynie ktoś, kto latami wytrwałej służby przyczynił się do ratowania ojczyzny.
A w siedemnastym wieku Rzeczypospolita takiej pomocy potrzebowała. Wołodyjowski walczył na wielu frontach – przeciwko zbuntowanym Kozakom, Szwedom, Turkom. W każdej bitwie, w każdej potyczce udowadniał swoją odwagę i miłość do ojczyzny. Dlatego przypisane mu miano pierwszego rycerza Rzeczypospolitej nikogo nie dziwiło. Zaskakiwało może jedynie tych, którzy mieli okazję pierwszy raz widzieć Wołodyjowskiego – ten kruchy, drobny i cichy żołnierz nie pasował do wyobrażeń o legendarnych wielkich rycerzach i herosach.
Jak zakończyć?
Typowo:
Wysadzając twierdzę w Kamieńcu, Wołodyjowski udowodnił, że dobro ojczyzny jest dla niego wartością najwyższą. Ci, którzy go znali, nie byli zaskoczeni – przecież ślubował przed ołtarzem bronić twierdzy nawet za cenę własnego życia. Tak powinien ginąć bohater – prawdziwy Hektor Kamieniecki.
Oryginalnie:
„Nic to!” – takimi słowami Wołodyjowski za pośrednictwem przyjaciela pożegnał ukochaną żonę. Nie zapewniał o swej miłości, nie tłumaczył podjętej decyzji, nie żalił na swój żołnierski los. Chciał, aby Basia zapamiętała go jako pogodnego, spokojnego i oddanego ojczyźnie żołnierza. Wiedział, że żona – najdroższa mu osoba a zarazem najbliższy przyjaciel zrozumie jego wybór. I mimo iż będzie rozpaczać, to w głębi ducha poprze jego decyzję. Śmierć Wołodyjowskiego pod gruzami Kamieńca z pewnością nie była „niczym”. Była wielkim czynem, dowodem najwyższej odwagi.
Co musisz wiedzieć o charakteryzowanym przez siebie bohaterze?
Wypracowanie piszesz na podstawie fragmentu zamieszczonego w podręczniku, ale możesz przecież odwołać się także do swojej wiedzy z książek i filmów.
Michał Jerzy Wołodyjowski to jeden z głównych bohaterów Trylogii Henryka Sienkiewicza (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski). W dwóch pierwszych częściach cyklu Wołodyjowski jest postacią drugoplanową, nie jego losy są najważniejsze dla fabuły. Ale już na podstawie tych powieści (lub filmów w reżyserii Jerzego Hoffmana) można wyrobić sobie zdanie na temat tego żołnierza: Zawsze jest opanowany, nie ulega emocjom, nigdy też nie ma wątpliwości, że dla niego na pierwszym miejscu jest dobro ojczyzny. Jedynym słabym punktem pana Michała jest jego nieśmiałość w stosunku do kobiet – to mężczyzna bardzo kochliwy, który jednak nie potrafi zbytnio zawalczyć o kobietę i na ogół w miłosnych podbojach zostaje uprzedzony przez bardziej obrotnych przyjaciół. Zawody miłosne pana Michała i jego nieustanne starania o zdobycie serca i ręki którejś z pięknych dam to często źródło komizmu w Trylogii. Podsumowując: postać Wołodyjowskiego została tak nakreślona przez Sienkiewiecza, aby zawsze wzbudzać sympatię, podziw, szacunek czytelników. W ostatnim tomie Trylogii Wołodyjowski ginie – tak jak przystało na prawdziwego bohatera. Decyduje się oddać życie za ojczyznę.
Z kim Ci się kojarzy postawa Wołodyjowskiego?
- Z Rolandem – bohaterem średniowiecznej Pieśni o Rolandzie (fragment opisujący śmierć rycerza jest w podręczniku). Roland to podobnie jak Michał Wołodyjowski wzór odwagi, poświęcenia. Jednak Roland to także brawurowe decyzje i chęć sławy. Wołodyjowski taki nie jest – myśli wyłącznie o ojczyźnie, nie o sobie.
- Z rycerzami króla Artura – ślubowali wierność królowi i religii, bronili słabszych, poszukiwali świętego Graala.
- Z Hektorem – bohaterem Iliady Homera, obrońcą Troi, który zginął w pojedynku z Achillesem.
- Z Zawiszą Czarnym – najsłynniejszym polskim rycerzem, nazywanym „zwierciadłem cnót rycerskich”.
- Z Aragornem, Boromirem (Władca pierścieni Tolkiena) – książka fantastyczna, ale odwołująca się do rycerskich ideałów. Aragorn staje do walki z siłami ciemności, Boromir w obronie swych przyjaciół ginie w walce.
Te cytaty wykorzystaj w pracy:
„Wołodyjowski (…) chwilę spoglądał jeszcze na tę ruinę, na to pole chwały swojej, na gruzy, trupy, odłamy murów, na wał i na działa, następnie podniósłszy oczy w górę począł się modlić…”
„Daj jej, Panie, moc, by zaś cierpliwe to zniosła, daj jej spokój!”
„Tak zginął Wołodyjowski, Hektor Kamieniecki, pierwszy żołnierz Rzeczypospolitej.”
Zobacz:
Jakich wydarzeń dotyczy akcja Pana Wołodyjowskiego Henryka Sienkiewicza