Napisz artykuł do popularnego czasopisma o parze literackiej lub historycznej, którą uważasz za niezwykłą.

Przykładowy artykuł 1.

A śmierć ich nie rozłączy…

Miłość, jaka zdarza się tylko raz w życiu. Para, jakich dziś już się nie spotyka – gotowa poświęcić dla siebie wszystko. Ona – Julia. On – Romeo.

Ileż w literaturze – nie tylko polskiej, ale i światowej – par literackich. Niektóre z nich nie różnią się wiele od nas czy naszych rodziców – ot, pary i małżeństwa jakich wiele, niczym niewyróżniające się z tłumu. Nie brakuje jednak wśród nich par wyjątkowych – takich, których połączyły niecodzienne losy, które o swoją miłość musiały walczyć, które połączyło uczucie niezwykłe.

Julia i Romeo… Romeo i Julia… Czy dziś taka miłość jest jeszcze możliwa? Czy dzisiejsi zakochani są zdolni do największych poświęceń, rezygnacji ze wszystkiego, byle tylko być blisko ukochanej osoby? Nie wiem… ale mam nadzieję, że tak! Bo czym byłoby życie bez miłości, która by je napędzała? Bez tej jednej jedynej osoby, o której można by marzyć całymi dniami i nocami? Romeo i Julia wiedzieli, że takie życie byłoby szare i niewiele warte.

Niezwykła to para! Młodzi ludzie, a o ile wydają się doroślejsi i dojrzalsi od dzisiejszej młodzieży!
Co tak ich wyróżnia? Na pozór nic. Julia Kapuleti to czternastoletnia dziewczyna – cicha, posłuszna, nieśmiała. Takich Julii i dziś są tysiące! Kiedy jednak dziewczyna poznaje na balu młodego Romea, przechodzi prawdziwą przemianę. Co tak ją odmienia? Miłość – tak, jedna jedyna, pierwsza i najprawdziwsza, taka, o której piszą poeci. To, oczywiście, miłość nieszczęśliwa – młodzi pokochali się wbrew woli swoich rodzin, które od dawna są skłócone. Zakochani potrafią jednak walczyć o swoją miłość! Odrzucają uprzedzenia swoich rodzin – ba, młodziutka Julia, do tej pory tak posłuszna rodzicom, po raz pierwszy im się sprzeciwia i potajemnie bierze ślub z ukochanym. To niezwykłe, ile potrafią dla siebie poświęcić – to nie kolejne zakochanie, chwilowy kaprys, ale dojrzałe, świadome uczucie.

O tym, że to naprawdę wyjątkowa para, decyduje ich upór i odwaga, aby zawsze, nawet wbrew wszystkiemu i wszystkim, być razem. Kiedy podstęp, który Julia obmyśliła wspólnie z ojcem Laurentym, nie udaje się, ani ona, ani Romeo nie mają najmniejszych wątpliwości – życie bez swojej drugiej połówki nie miałoby najmniejszego sensu. Dlatego, choć to rozwiązanie bardzo drastyczne i ostateczne, młodzi postanawiają odebrać sobie życie w myśl zasady – albo razem, albo wcale.

Ich miłość była bliska szaleństwu – to najprawdziwsza miłość – od pierwszego wejrzenia aż po grób. Taka, której nikt z ludzi nie jest w stanie zniszczyć, która oprze się tylko śmierci. Taka, która nie boi się przeciwności czy nakazów starszych. Zdolna do wielkich poświęceń, czasami nawet wbrew rozumowi. Czy dziś istnieje gdzieś taka Julia i taki Romeo, takie wyjątkowe pary? Romeo i Julio XXI wieku, gdzie jesteście?!

 

Co jeszcze zakładał temat?

W temacie zawarte były jeszcze dwie bardzo ważne informacje, które ominęliśmy.

  • Po pierwsze – temat
    Wybór pary nie był do końca dowolny – nie mogliście wybrać par ukazanych w tekstach I, II, III. Cóż to za pary? Królowa Jadwiga i król Jagiełło, pan Wołodyjowski i Basia oraz Maria Skłodowska i Piotr Curie.
  • Po drugie – objętość pracy.
    Praca nie może być krótsza niż połowa wyznaczonego miejsca. Dlaczego? Ponieważ Twoja praca nie zostanie w ogóle sprawdzona!

Jak to napisać

  • Pomyśl, jakie postacie literackie i historyczne dobrze znasz. Czy przypomina Ci się jakaś historyczna lub literacka para?
  • Czy para ta może być z jakiegoś powodu intrygująca? O czym możesz napisać? Na co zwrócić szczególną uwagę?
  • Zastanów się nad formą: jak się pisze artykuł?
  • Wymyśl główny wątek i wokół niego osnuj swój tekst.
  • Po napisaniu tekstu przeczytaj go kilka razy.
  • Nadaj mu tytuł lub kilka tytułów i wybierz najlepszy z nich.
  • Możesz wymyślić też lid, czyli intrygujące zdanie streszczające treść artykułu lub zwracające uwagę na jakiś jego interesujący aspekt. Może być to zdanie wyjęte z tekstu lub w jakiś inny sposób odwołujące się do jego treści.

Forma wypracowania

To artykuł prasowy. Warto zwrócić uwagę, że to artykuł do popularnego, a nie typowo literackiego czy historycznego czasopisma. Możesz więc posługiwać się swobodnym językiem, nie musisz używać terminologii naukowej, a możesz bazować na budzących zainteresowanie czytelnika, nawet lekko sensacyjnych, ale zawsze sprawdzonych informacjach.

Co jest ważne przy pisaniu artykułu do popularnego pisma?

  • Znalezienie intrygującego tematu.
  • Wyszukanie odpowiednich informacji, weryfikacja ich prawdziwości i ich selekcja (wybór) pod kątem tego, czy są ciekawe dla czytelnika.
  • Interesujący przekaz – barwna opowieść, anegdoty, przykłady, obrazowy język, unikanie nadmiernie długich zdań i przesadnego nagromadzenia terminów.
  • Przyciąganie uwagi czytelnika szokującymi szczegółami, skrótami myślowymi.
  • Intrygujący tytuł i lid (wyróżnienie) na początku tekstu; jeśli artykuł jest długi, podzielenie tekstu śródtytułami.

Jaką inną parę mogłeś wybrać?

  • Intrygującą parę literacką: Tristana i Izoldę. Z jakiego powodu intrygującą? Choć nie byli małżonkami, czuli, że łączą ich więzy silniejsze niż przysięga małżeńska: przeznaczenia i miłości. Złączyły ich magiczne moce. I choć przeżyli wiele cierpień związanych z miłością i poślubili kogo innego, do końca swych dni kochali się nawzajem ponad życie i byli sobie wierni. Pod koniec życia mieszkali z dala od siebie, nie osłabiło to jednak ich miłości. Intrygująca jest próba pogodzenia wzorców osobowych średniowiecza (luźno potraktowanych w opowieści o Tristanie i Izoldzie z przyzwoleniem dla wielkiej miłości).
  • Intrygującą parę historyczną, choć także w pewnym sensie literacką: krytyka i tłumacza Tadeusza Boya-Żeleńskiego, autora Słówek, prywatnie także lekarza, i jego przyjaciółkę skandalistkę, pisarkę, dziennikarkę, krytyka – Irenę Krzywicką (o tajemnicach ich intrygującego związku można przeczytać np. w Wyznaniach gorszycielki Ireny Krzywickiej).
  • Intrygującą parę historyczną: króla Jana III Sobieskiego i królową Marysieńkę, ciekawą zarówno ze względu na znaczenie zwycięstwa polskiego króla pod Wiedniem, jak i romantyczne uczucie tej pary, utrwalone w będących zabytkami literackimi listach.

Pary literackie

  • Adam i Ewa
  • Tristan i Izolda
  • Parys i Helena
  • Orfeusz i Eurydyka
  • Odys i Penelopa
  • Don Kichot i Dulcynea
  • Tadeusz i Zosia
  • Wacław i Klara

Pary historyczne

  • Napoleon Bonaparte i pani Walewska
  • Jan III Sobieski i Marysieńka (Maria Kazimiera)
  • Adam Mickiewicz i Maryla Wereszczakówna
  • Stanisław August Poniatowski i caryca Katarzyna II

Uwaga! Forma – artykuł

Pojęcie artykuł jest bardzo ogólne. Artykułem jest bowiem każdy tekst zamieszczony w gazecie – czy to w popularnym miesięczniku, gazecie codziennej, czy gazetce szkolnej.

Czy to oznacza, że mogliście napisać krótką notatkę prasową, wywiad czy sprawozdanie – bo te formy pojawiają się przecież w gazetach? Zdecydowanie nie! Czemu? Bo choć temat bardzo ogólnie zakładał napisanie artykułu, to po jego uważnej lekturze niektóre formy zostały absolutnie wykluczone. Notatka jest króciutkim tekstem o charakterze informacyjnym, a sprawozdanie to przedstawiona w porządku chronologicznym relacja pewnych wydarzeń. Wywiad też odpadał – bo to zapis rozmowy z jakąś osobą, a Wy mieliście przedstawiać swoje zdanie w danej sprawie.

Tak sformułowany temat tak naprawdę jest formą bardzo zbliżoną do rozprawki. Macie przecież wybrać jakąś niezwykłą parę. Musicie więc wykazać się umiejętnością poprawnego i skutecznego argumentowania.

Wszystkie artykuły mają jednak kilka cech wspólnych. Przede wszystkim – nie zapominajcie, że artykuł to wypowiedź publicystyczna – czyli przeznaczona do druku w prasie. Celem każdego artykułu jest dostarczenie informacji na opisywany temat – oczywiście, w sposób, który zainteresuje czytelnika.

Bardzo ważne jest, aby tekst był pisany poprawną polszczyzną, w jasny, zrozumiały dla każdego sposób. Ponieważ temat wypracowania wyraźnie zakładał, że artykuł ma być pisany do popularnego czasopisma, błędem byłoby stosowanie naukowych terminów, nieznanych wszystkim zapożyczeń czy skrótowców. Wykluczone są także wulgaryzmy.

I jeszcze jedno – przy pisaniu artykuły zwróćcie uwagę, w jakiej gazecie ma być zamieszczony. Zupełnie inaczej będzie wyglądał tekst pisany do szkolnej gazetki, którą czytają Wasi rówieśnicy, a inaczej do popularnego czasopisma.

 

Przykładowy artykuł 2.

Cioteczka i młodzik

Mickiewicz w Panu Tadeuszu pokazał związek, który jeszcze i dziś mógłby bulwersować: eleganckiej dojrzałej kobiety i młodziutkiego mężczyzny.
Dziś bierzemy głęboki oddech, gdy czytamy o ślubie Demi Moore z Ashtonem Kutcherem. I reportaże o pięknych szefowych czterdziestolatkach, które uwiodły o kilkanaście lat młodszych pracowników. Aż trudno uwierzyć, że w naszej narodowej epopei, napisanej prawie dwieście lat temu, mamy parę równie niezwykłą – dojrzałą, elegancką, świadomą swego wdzięku, ekscytującą kobietę i niedoświadczonego młodzika. Telimenę i Tadeusza.

Piękna i uwodzicielska Telimena, w dodatku opiekunka prawna przyszłej narzeczonej Tadeusza Soplicy, nazywana nawet jego ciocią (w związku z przyjaźnią, a nie, jak tłumaczy sama Telimena, pokrewieństwem ze stryjem młodzieńca) uwodzi chłopaka, który tuż po ukończeniu szkół przybył do Soplicowa. Ją w Tadeuszu fascynuje młodość i chłopięca świeżość, wie dokładnie, kim jest, i zastawia na niego sidła kobiecego wdzięku. On zakochuje się w Telimenie niejako przez pomyłkę, myląc ją z widzianą w przelocie jej śliczną, nieletnią podopieczną. Telimena akceptuje w pełni dzielącą ich różnicę wieku, w przypływie uczucia i zazdrości chce zostać nie tylko kochanką Tadeusza, ale i wybranką jego serca, a nawet żoną. Tadeusz nie ma wobec Telimeny tak daleko idących planów, po prostu miło spędza czas, olśniony jej urodą, elegancją, wdziękiem, początkowo nie zdając sobie sprawy z wieku kochanki.

A więc jednak nie Demi i Ashton XIX wieku. On dokonał swego wyboru nieświadomie, ona z pełnym rozmysłem.
Tak czy inaczej wybór bohaterów romansu, dokonany przez narodowego wieszcza, może dawać do myślenia. Widać takie związki jak ten Telimeny i Tadeusza zdarzały się na dziewiętnastowiecznych dworach…

Widać już przed stu i dwustu laty żyły polskie i litewskie Demi Moore. Z tą małą różnicą, że ich wieku nie można
było wyczytać w kolorowych pismach…

 

W naszym artykule zauważ:

  • zgodność jego tematu z tematem wypracowania – wyszukano rzeczywiście parę literacką: Tadeusza i Telimenę;
  • wyeksponowanie głównego problemu: różnicy wieku między bohaterami – Tadeuszem i Telimeną;
  • efektowne znalezienie i wyeksponowanie analogii pomiędzy dziewiętnastowieczną parą literacką a bohaterami na wskroś współczesnymi i zwracającymi uwagę mediów: aktorką Demi Moore i jej mężem Ashtonem Kutcherem;
  • odwołanie do wiedzy i wyobraźni czytelników (na pewno czytali w brukowcach o związku Demi i szesnaście lat młodszego Ashtona);
  • przemycenie wartościowych informacji (o narodowej epopei);
  • krótki i celny, zwracający uwagę, nieco ironicznie zabarwiony tytuł;
  • lid;
  • trójdzielną budowę (wstęp, rozwinięcie, zakończenie).

Za co otrzymasz punkty?

Temat

  • Nadanie tytułu.
  • Przedstawienie wybranej pary.
  • Rozwinięcie informacji o parze.
  • Argumentacja (tu para intrygująca ze względu na różnicę wieku).
  • Podsumowanie (ostatni akapit).
  • Zachowanie poprawności merytorycznej.

Kompozycja

  • Zachowanie podziału na wstęp, rozwinięcie, zakończenie (odpowiednie proporcje).
  • Spójność tekstu (części się łączą).
  • Logiczne uporządkowanie (nie ma powtórzeń i chaosu).

Język i styl

  • Poprawne słownictwo i prawidłowa frazeologia.
  • Poprawna odmiana wyrazów.
  • Trafnie dobrane środki językowe.
  • Funkcjonalność stylu.

Zapis

  • Poprawną interpunkcję i ortografię.

Uwaga! Tytuł powinien:

  • być krótki
  • zwracać uwagę – wieloznacznością, szokującą treś­cią, dowcipem bądź skrótem myślowym, ironią lub choć celnym uogólnieniem

 

Przedstaw kilku bohaterów lektur, w których zachowaniu zachodzi wyraźna zmiana.

Jacek Soplica (Pan Tadeusz)

Momentem przełomowym jest zabicie stolnika Horeszki i tym samym mimowolne wsparcie atakujących zamek stolnika Rosjan. Osobista zemsta (magnat odmówił mu ręki swojej córki) łączy się ze zdradą wobec narodu. Aby odpokutować winy, Jacek Soplica staje się skromnym zakonnikiem, rezygnuje z własnego szczęścia i poświęca się dla ojczyzny. Charakter tej postaci zmienia się zupełnie. Butny i pewny siebie szlachcic Jacek Soplica a pokorny emisariusz Ksiądz Robak to jakby dwie całkowicie różne postacie.

Józef Skawiński (Latarnik)

Polski emigrant, uczestnik wielu walk. Wieczny tułacz, który nie potrafił znaleźć swojego miejsca na ziemi. Lektura Pana Tadeusza całkowicie zmienia jego życie. Wprawdzie wskutek zaniedbania obowiązków traci wygodną posadę latarnika (zaczytany zapomniał o zapaleniu latarni), ale zyskuje sens dalszego życia i wiarę w niepodległość ojczyzny.

Marcin Borowicz (Syzyfowe prace)

W życiu rozpieszczonego Marcina następuje zmiana, gdy poznaje Radka – chłopca samodzielnego, upartego, który konsekwentnie dąży do zdobycia wykształcenia. Drugim ważnym czynnikiem, który przyczynił się do zmiany zachowania Marcina, było wystąpienie na lekcji polskiego Bernarda Zygiera – jego odważna recytacja zakazanej przez rusyfikatorów Reduty Ordona Adama Mickiewicza. Recytacja Zygiera uświadomiła Marcinowi, w jakiej niewiedzy żył, zapierając się polskiego pochodzenia. Od tej chwili Marcin stał się dojrzałym, pełnym patriotyzmu Polakiem.

Ebenezer Scrooge (Opowieść wigilijna)

Scrooge to skąpiec, egoista, zrzęda. Choć był bogaty, nigdy nikomu nie pomógł. Nie miał żadnych przyjaciół. W wigilijną noc odwiedzają go duchy i ukazują mu, jak smutne i puste jest jego życie. Pod wpływem tego spotkania Scrooge całkowicie się zmienia – staje się dobry i przyjacielski, pomaga biednym, nawiązuje kontakt z rodziną.

 

Bohaterowie bajek często są dobrani kontrastowo. Podaj przykłady.

Bajki są utworami dydaktycznymi, które mają nas o czymś pouczyć, wskazać zły lub dobry przykład postępowania, przedstawić jakiś morał. Aby zrealizować ten cel, autorzy bajek wybierają na bohaterów pary kontrastowe. Jeśli jeden bohater jest mądry, drugi musi być głupi. Jeśli jeden jest sprytny, drugi będzie naiwny. Oto dwa przykłady bajek autorstwa Ignacego Krasickiego.

  • Kruk i lis
    To znana bajka o kruku, który nie chciał podzielić się z lisem kawałkiem sera. Trzymał serek w dziobie i za nic nie chciał go oddać. Lis postanowił podejść kruka za pomocą fortelu. Zaczął chwalić jego piękny głos i namówił do zaśpiewania krótkiej partii solowej. Kruk nie mógł się oprzeć pochlebstwom lisa, więc „zaśpiewał”. Serek wypadł z kruczego dzioba wprost w lisie łapy. Jakie cechy mają zwierzęcy bohaterowie? Lis jest sprytny, inteligentny, a kruk – naiwny, łatwowierny i próżny.
  • Mysz i kot
    Inne zwierzęta, ale cechy bohaterów są także zestawione kontrastowo. Mysz schrupała jakąś mądrą księgę i wydawało jej się, że „zjadła wszystkie rozumy”. Postanowiła wcielić w życie nową metodę walki z odwiecznym mysim wrogiem, czyli kotem. Chciała pochwalić się przed koleżankami swoją mądrością i sprytem, i wezwała kota na uczoną dysputę. Kot spokojnie wysłuchał mowy, nawet kilka razy okazał wzruszenie. Ale jak tylko myszka wychyliła się z norki, od razu ją złapał i zjadł.
    Kot wydaje się okrutny w naszej ocenie, ale to on, podobnie jak lis, jest sprytny i inteligentny. A mysz okazała się przemądrzała, głupiutka i naiwna.

 

Zobacz:

Literackie pary kochanków

Literackie pary kochanków. Omów na wybranych przykładach.

https://aleklasa.pl/liceum/c250-motywy-do-prac-pisemnych/jak-pisac-o-milosci-2