• Pareneza dosłownie oznacza pouczenie.
  • Literatura parenetyczna to literatura propagująca wzory postępowania, ideały modne i uznawane w danej epoce.
  • Wzorce parenetyczne to wzory osobowe, postacie godne naśladowania, skupiające cechy wzorowe, pożądane, idealne.

Literatura średniowieczna zarysowuje portrety: idealnego władcy, rycerza i ascety. To utwory parenetyczne decydują o dydaktycznym charakterze epoki, lecz nie są charakterystyczne tylko dla epoki średniowiecza. W renesansie spotkamy następne wzorce: dworzanina, ziemianina, patrioty, późniejsze epoki także obfitują w dzieła pouczające odbiorcę, jak ma postępować. Późniejsze epoki także obfitują w dzieła pouczające odbiorcę.

Warto wspomnieć także o postawie św. Franciszka z Asyżu. To także wzór parenetyczny – model wiary radosnej, pełnej miłości do bliźnich, do natury, do świata. Można zaryzykować twierdzenie, że jest to swoisty wariant wzoru świętego, uniwersalny, wciąż aktualny – kontynuowany np. przez współczesnego nam ks. Jana Twardowskiego w jego poezji.

Jakie ideały propagował św. Franciszek z Asyżu?

Wzorce parenetyczne (godne naśladowania postacie literatury)

Wzór władcy

Przykłady:

  • król Karol Wielki;
  • król Artur;
  • Bolesław Chrobry;
  • Bolesław Krzywousty.

Jest mądry, pobożny, odważny, waleczny, dumny, przebiegły, ale i miłosierny dla poddanych.

Wzór świętego

Przykłady:

  • święty Aleksy;
  • święty Jerzy walczący ze smokiem;
  • święty Szymon Słupnik;
  • święta Kinga.

Charakteryzują ich: pobożność, dążność do ubóstwa, umartwiania ciała, poświęcenie myśli Bogu, pragnienie rezygnacji z dóbr doczesnych i medytacji.

Wzór rycerza

Przykłady:

Jest pobożny, honorowy, wierny kodeksowi rycerskiemu: Bogu, władcy i damie swego serca; szlachetny, odważny, waleczny; dąży do mistrzostwa w rycerskim rzemiośle.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

Jakie wzorce parenetyczne propaguje literatura średniowiecza?

Pieśń o Rolandzie – Scharakteryzuj postać Karola Wielkiego jako wzór doskonałego władcy

Scharakteryzuj postacie Karola Wielkiego i króla Marka – dwa wzory doskonałego władcy.

Święty Aleksy – bohater literacki

Roland – bohater Pieśni o Rolandzie

Pieśń o Rolandzie – Scharakteryzuj postać Karola Wielkiego jako wzór doskonałego władcy

14. Parenetyczny charakter utworów średniowiecznych

Średniowieczne wzorce parenetyczne