Kim jest Odyseusz (Odys)?
- synem Laertesa, królem Itaki,
- jednym z najdzielniejszych i najsławniejszych wodzów walczących po stronie Greków, bohaterem wojny trojańskiej,
- mężem Penelopy i ojcem Telemacha.
W jakim innym utworze, poza Odyseją, występuje Odys?
- W Iliadzie Homera opowiadającej o wojnie trojańskiej.
Jakimi cechami odznacza się bohater w Odysei?
- Jest mężny, odważny i silny, ale także znany ze sprytu, przebiegłości i mądrości.
- Jest on uosobieniem sprytu, podstępu i przemyślności, które często okazują się bronią skuteczniejszą niż potęga wojskowa.
- Odys kocha bardzo swą żonę i syna i tęskni za ojczyzną, nie pozostaje jednak Penelopie wierny w tradycyjnym rozumieniu tego słowa, przeżywa na przykład romans z nimfą Kalipso, z którą miał syna. Nimfa więziła go na swej wyspie Ogygii przez siedem lat i kusiła nieśmiertelnością i wieczną młodością chcąc go uczynić swoim nieśmiertelnym mężem.Dopiero interwencja Ateny u Zeusa spowodowała uwolnienie Odysa. Jednak zawsze tęsknił za żoną i ojczyzną i wybrał powrót do ukochanej śmiertelnej kobiety, a nie nieśmiertelność u boku pięknej nimfy.
Najsłynniejsze fortele Odyseusza:
- Wymyślił konia trojańskiego, dzięki któremu możliwe było zdobycie miasta przez Greków. Ten podstęp polegał na tym, że pod bramami Troi zostawiono figurę konia, w którego brzuchu znajdowali się wojownicy. Trojanie wciągnęli go do miasta, mimo protestów Kasandry. Koń przyniósł mieszkańcom nieszczęście. Ukryci w jego wnętrzu Grecy nocą wyszli i otworzyli bramy wrogim Troi wojskom, które wpuścili do miasta. Był to początek końca wojny. Tak więc fortel Odysa w dużej mierze przyczynił się do zwycięstwa nad Trojanami.
- Ucieczka z jaskini cyklopa Polifema, którego spił winem, przedstawił się mu jako „Nikt” i oślepił, wbijając w jedyne oko potwora rozpalony pal. Przyczepiona do baranich podbrzuszy załoga Odyseusza wydostała się z trzodą Polifema na zewnątrz. Niestety, nie wszyscy, kilku bowiem potwór zdążył pożreć. A gdy cyklop poprosił swych strasznych braci o zemstę nad… Nikim – stwierdzili, że całkiem oszalał.
- Przepłynął obok Wysp Syrenich tak, by nie dać się zwabić ich mieszkankom, które przywoływały żeglarzy cudnym śpiewem, po czym zabijały, a białe kości rozrzucały wzdłuż wybrzeży. Odyseusz zatkał woskiem uszy swojej załogi, sam zaś przywiązał się do masztu, chciał bowiem ów śpiew usłyszeć, nakazał załodze, by nie wypełniała jego najsroższych rozkazów rozwiązania. Tak się stało – nie uwolniono go, choć szalał i żądał wypuszczenia go z więzów. Usłyszał śpiew syren i ocalał.
- Przepłynął między Scyllą a Charybdą – potworami, zamieszkującymi pobliskie skały.
- W przebraniu żebraka (z pomocą Ateny) pokonał zalotników ubiegających się o rękę wiernej Penelopy, oczekującej go w Itace.
Trasa Odyseusza
Do ważniejszych przystanków tułaczki Odyseusza należą niewątpliwie:
- Przylądek Libijski Lotofagów – ludzi jedzących lotos, czyli pyszny owoc, powodujący zapomnienie o ojczyźnie. Kilku towarzyszy Odysa skosztowało specjału, lecz wódz siłą zawlókł ich na okręty.
- Wizyta w jaskini cyklopa Polifema.
- Spotkanie z Eolem – bogiem wiatrów, który podarował mu wór wraz z tajemnicą ,,obsługi”, by szczęśliwie podróżować. Niestety, ciekawa załoga zajrzała do mieszka i uwolniła wiatry. Po raz drugi Eol nie chciał już rozmawiać z Odyseuszem i odgonił go od swych bram.
- Wizyta u czarodziejki Kirke, która zamieniała ludzi w zwierzęta, a załogę Odysa zmieniła w wieprze. Żeglarz poradził sobie z nią dzięki boskiemu kwiatu, a nawet pozostał u Kirke dłużej i miał z nią dorodnych synów.
- Zejście do Hadesu w poszukiwaniu Tejrezjasza, by wieszcz odkrył mu przyszłość. Tam spotyka matkę, duchy sławnych osób, towarzyszy: Agamemnona, Achillesa – i powraca na ziemię. Achilles twierdzi, że lepiej być nikczemnym, ale żywym sługą niźli władcą w martwych podziemiach!
- Podróż obok Wysp Syrenich oraz między Scyllą a Charybdą.
- Wizyta na Sycylii, gdzie wbrew zakazowi żeglarze Odyseusza ukradną Hyperionowi kilka krów. Zginą przez to wszyscy prócz Odyseusza.
- Siedem słodkich lat u nimfy Kalipso, która kusiła Odyseusza wieczną młodością i nieśmiertelnością – ale dzięki interwencji bogów pozostawił ją.
- Spotkanie z królewną Nauzykaą, w gościnnym kraju Feaków, którzy odesłali go na brzeg Itaki.
- Powrót do Itaki – zwycięstwo nad zalotnikami Penelopy, która za dnia tkała, a nocami pruła całun, obiecując, że gdy go skończy, zdecyduje się na któregoś z konkurentów. W końcu zażądała, by powtórzono łuczniczy wyczyn Odyseusza – a sprostał temu zadaniu tylko tajemniczy żebrak wmieszany w tłum zalotników… czyli sam bohater.
Zobacz: