Wysokie drzewa
O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa,
W brązie zachodu kute wieczornym promieniem,
Nad wodą, co się pawich barw blaskiem rozlewa,
Pogłębiona odbitych konarów sklepieniem.
Zapach wody, zielony w cieniu, złoty w słońcu,
W bezwietrzu sennym ledwo miesza się, kołysze,
Gdy z łąk koniki polne w sierpniowym gorącu
Tysiącem srebrnych nożyc szybko strzygą ciszę.
Z wolna wszystko umilka, zapada w krąg głusza,
I zmierzch ciemnością smukłe korony odziewa,
Z których widmami rośnie wyzwolona dusza…
O, cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa!
Tematyka utworu
Opis przyrody – wysokie drzewa nad wodą o zachodzie słońca
Jaką porę dnia i roku przedstawiono w wierszu?
Wieczór, lato – sierpień
Na jakie zmysły oddziałuje tekst?
Wzroku (brąz zachodu, blask, zmierzch)
Słuchu (z wolna wszystko umilka; głusza)
Węchu (zapach wody)
Odnajdujemy synestezję!
Synestezja to mieszanie wrażeń różnych zmysłów, np. wzrokowych ze słuchowymi.
W wierszu Staffa odnajdziemy ją w sformułowaniu: zapach wody, zielony w cieniu, złoty w słońcu (wrażenia zapachowe pomieszano ze wzrokowymi)
Za pomocą jakich środków stylistycznych budowane
są obrazy poetyckie?
Epitety
- wysokie drzewa
- brąz zachodu
- wieczornym promieniem
- pawich barw blaskiem
- konarów sklepieniem
- bezwietrzu sennym
- sierpniowym gorącu
- srebrnych nożyc
- smukłe korony
Metafory
- Drzewa (…) kute wieczornym promieniem
- Nad wodą, co się pawich barw blaskiem rozlewa,
Pogłębiona odbitych konarów sklepieniem
- Koniki polne w sierpniowym gorącu
Tysiącem srebrnych nożyc strzygą ciszę
- Zmierzch ciemnością smukłe korony odziewa,
Z których widmami rośnie wyzwolona dusza
Synestezja
Zapach wody, zielony w cieniu, złoty w słońcu
Neologizm
W bezwietrzu sennym
Omów kolejne obrazy poetyckie
- Obraz pierwszy: drzewa kute promieniem zachodu, jakby tworzone przez promienie słoneczne.
- Obraz drugi: woda, odbijająca różnobarwne blaski.
- Obraz trzeci: konary odbijające się w wodzie dają wrażenie jeszcze większej głębi, „pogłębiają” wodę.
- Obraz czwarty: różne zapachy wody, oddane rozmaitymi barwami (synestezja!), lekko się mieszają (lekko, bo jest bezwietrznie).
- Obraz piąty: koniki polne tysiącem srebrnych nożyc strzygą ciszę.
- Obraz szósty: zmierzch odziewa korony drzew ciemnością (ubiera je w ciemność).
- Obraz siódmy: Z koron drzew rośnie „widmami” wyzwolona dusza (drzew?, człowieka?).
Jakie barwy dominują?
Złoto, brąz, pawie barwy (szeroka gama kolorów) – wszystkie odblaski zachodzącego słońca i ciemność
Opis – statyczny czy dynamiczny?
Dynamiczny, wszystko dzieje się w danej chwili, chwili zachodu, zmienia się oświetlenie, barwy – świadczą o tym czasowniki (blask rozlewa się, zmierzch odziewa korony).
Niejako walczą ze sobą kolory: jasność z nocą, blask zachodzącego słońca z ogarniającą konary ciemnością.
Także dźwięki się zmieniają – nawet cisza „staje się”, jest „strzyżona”.
Budowa i rytmika wiersza
3 strofy 4-wersowe
Układ rymów: abab (przeplatane)
- Rymy: żeńskie (rymują się całe ostatnie sylaby wersów i kawałki sylab przedostatnich):
promieniem – sklepieniem,
głusza – dusza - Dokładne: drzewa – rozlewa
- Nedokładne: słońcu – gorącu
Jakie wrażenie dają rymy?
Melodyjności, harmonii, spokoju.
Jak zinterpretujesz wers:
Z których widmami rośnie wyzwolona dusza…?
Drzewa, obserwowane przez człowieka wydają się mieć duszę, która w ciemności ulatuje z koron lub: dusza człowieka raduje się, wyzwala, gdy człowiek patrzy na drzewa.
Zobacz:
Krajobrazy w poezji Staffa – czy to tylko pejzaże, jak określisz ich rolę?