Jakie cechy eposu homeryckiego kontynuuje Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu, a co różni oba eposy?
Podobieństwa eposów
- Pan Tadeusz – podobnie jak Iliada rozpoczyna się inwokacją – do Litwy i Matki Boskiej, a pamiętamy, że Homer zwracał się do Apollina. W obu przypadkach pada prośba o pomoc i natchnienie w tworzeniu dzieła.
- Mickiewicz zachowuje stałą liczbę sylab w wersach przez cały utwór (pisany trzynastozgłoskowcem), Homer pisał heksametrem.
- Polski wieszcz dba o realizm szczegółu – np. w opisie Soplicowa, stołu i siedzących przy nim biesiadników, serwisu z porcelany, grzybów, roślinności litewskiej itd. Przykładem pamiętnym z Iliady jest opis tarczy Achillesa.
- Sceną batalistyczną wzorowaną na Homerze jest Mickiewiczowski opis ostatniego zajazdu szlacheckiego (z tym że posiada cechy komiczne), również retrospekcja najazdu Moskali i śmierć Stolnika. Z Iliady można przywołać pojedynek Hektora z Achillesem.
- Porównanie homeryckie (przykład – początek pojedynku Hektora z Achillesem) często występuje też w Panu Tadeuszu.
- Narrator w obu eposach jest zdystansowany, wszechwiedzący, trzecioosobowy – sam ujawnia swoje uczucia tylko w inwokacji.
- Zgodnie z definicją gatunku oba utwory ukazują dzieje bohaterów na tle wielkiego wydarzenia lub przełomu historycznego. Homer tłem takim uczynił wojnę trojańską, Mickiewicz – marsz Napoleona przez Europę na wschód.
Różnice kompozycyjne
- Ważna w eposie homeryckim dwoista struktura świata przedstawionego: nakładanie się na siebie równolegle świata bogów i ludzi.
- W naszym eposie narodowym nie ma tego – moce nadprzyrodzone nie wkraczają w świat ludzki. Natomiast w swoją opowieść wprowadza Mickiewicz dużą dawkę humoru: nawet miłosne perypetie Tadeusza opowiedziane są z przymrużeniem oka.
- Homer nie czyni tego nigdy – epos, utwór bohaterski wymaga stylu odpowiedniego do powagi osób i zdarzeń – jest zatem pełen heroicznego patosu.
Zobacz:
Odwołując się do lektury, wskaż podobieństwa i różnice eposu polskiego Pana Tadeusza i Iliady
Udowodnij, że Pan Tadeusz Mickiewicza spełnia wymagania gatunku, jakim jest epos