Biblia powstawała przez co najmniej 1400 lat. Jest z pewnością dziełem znacznie większej liczby autorów, niż wynikałoby z ilości ksiąg, na które się dzieli. To i jej wielorakie funkcje w kulturze starożytnego Izraela znalazło odbicie w różnorodności form, jakie się na nią składają.
- Obok zapisu pierwotnych mitów znajdujemy w niej wyrafinowane traktaty filozoficzne.
- Obok proroctw spisy inwentarza.
- Delikatna poezja sąsiaduje w niej ze zbiorami surowych praw.
- Znajdujemy w Biblii szczegółowe opracowania historyczne i zapisy tajemniczych i wieloznacznych wizji.
- Trzeba pamiętać, że oprócz funkcji sakralnych i kulturowych Biblia spełniała i inne – była kroniką i kodeksem prawnym, zarówno karnym, jak i cywilnym.
Oto wykaz niektórych gatunków biblijnych:
- Psalmy: błagalne, dziękczynne, pochwalne, królewskie, patriotyczne, religijne, mądrościowe. Najpopularniejsze przypisuje się królowi Dawidowi
- Przypowieść (parabola) – proste obrazki, historyjki, które za pomocą krótkich fabułek ilustrują życiowe prawdy (np. Przypowieść o synu marnotrawnym, Przypowieść o siewcy).
- Apokalipsa – proroctwo, szczególne proroctwo, bo obrazujące losy świata i ludzkości, koniec istnienia i Sąd Ostateczny. Nigdy nie jest wyłożona wprost, przeciwnie – naszpikowana symbolami, tajemniczymi znakami i szyframi. Najsłynniejsza: Apokalipsa św. Jana.
- Saga rodu – epicka opowieść o dziejach rodziny (np. historia rodu Abrahama – Izaak – Jakub – Józef).
- Kazanie – kaznodziejskie pouczenie skierowane do wiernych, oparte na słowach Boga (np. kazania Chrystusa).
- Modlitwa – osobista, dziękczynna lub błagalna apostrofa do bóstwa (modlitwy Mojżesza, Dawida, Salomona).
Inne: podanie, legenda, historia, pieśń, dialog, aforyzmy, nowela, poemat, dramat, listy, kroniki, hymny, treny itp.
Zapamiętaj według rodzajów literackich:
- epika
- biografia – np. Ewangelie,
- saga rodu – dzieje patriarchów,
- powieść obyczajowa – Księga Ruth,
- poemat opisowy – Księga Rodzaju,
- kroniki, epistolografie (listy),
- zbiór praw.
- liryka
- hymny (Hymn o miłości),
- psalmy (Księga psalmów),
- pieśń miłosna (Pieśń nad Pieśniami),
- tren (Lamentacje Jeremiasza).
Zobacz:
Udowodnij, że Biblia jest uniwersalną księgą naszej kultury.