Polscy futuryści nawiązywali w swojej twórczości do założeń futuryzmu europejskiego.
Marinetti (główny ideolog futuryzmu) głosił, iż
„ryczący automobil jest piękniejszy od Nike z Samotraki”,
a futuryści polscy słynne GGA – czyli
„Gga gąsiora jest piękniejsze od śpiewu słowika”.
Futuryści byli pierwszym awangardowym ugrupowaniem w polskiej poezji, główna ich działalność przypada na lata 1918-1921.
- W II Rzeczypospolitej istniały dwa ośrodki futuryzmu:
- Warszawa – tu działali Anatol Stern i Aleksander Wat
- Kraków – Stanisław Młodożeniec i Bruno Jasieński.
- Wśród wielu szokujących założeń futurystów można wymienić:
-
- postulat dowolności form ortograficznych i gramatycznych,
- próby świadomej prowokacji wobec tradycyjnych gustów i ustalonych autorytetów (mumie mickiewiczów i słowackich, wyprzedaż świętości narodowych),
- wzorem dzieła sztuki jest dobra maszyna.
Wiersz-manifest futurystów to But w butonierce Brunona Jasieńskiego. „Idę młody, genialny – niosę but w butonierce” – oznajmia poeta, pewny siebie, nonszalancki geniusz. Bo właściwie czemu w butonierce miałby siedzieć kwiat, jeśli but dużo bardziej pasuje do tego wyrazu? Za jednym zamachem „grzebie” autor uznanych polskich poetów:
One jeszcze nie wiedzą, że gdy nastał Jasieński,
Bezpowrotnie umarli i Tetmajer, i Staff.
Więcej tu, oczywiście, prowokacji, prezentacji nowych pomysłów niż szczerych poglądów. Taki był jednak futuryzm – proponował zabawę poetycką słowem i dźwiękiem, spojrzenie w przyszłość, a nie w „strupieszałą historię”.
Zobacz:
Literatura eksperymentu językowego (od futurystów do lingwistów)
Wymień najważniejsze ugrupowania poetyckie XX-lecia międzywojennego.