O miłości szlachcica Federigo degli Alberighi do Monny Giovanny.
To nieco dziwna historia: młodzieniec kocha damę, która go nie chce. Mimo to urządza na jej cześć przyjęcie, popisuje się na turniejach tak, że traci wszystko oprócz ukochanego sokoła. Zubożały, wraca na wieś – tam żyje samotnie, polując z sokołem. W tym czasie Monna Giovanna zostaje wdową i z małym synkiem przenosi się na wieś – oczywiście w sąsiedztwo Federiga. Spotyka ją kolejne nieszczęście – dziecko zapada na ciężką chorobę, podczas której jego marzeniem nade wszystko jest zobaczenie… sokoła Federiga. Dama przełamuje opory i daje się zaprosić na obiad do wielbiciela. Federigo wszakże nie ma jej czym przyjąć – w desperacji poświęca więc ukochanego sokoła i każe go upiec… Kiedy uwielbiana Monna w końcu zdobywa się na wyznanie prawdziwego celu swej wizyty, okazuje się, że jej prośba, oczywiście, nie może być spełniona. Federigo popada w rozpacz – wreszcie umiłowana Monna jest w jego domu, a on nie może uczynić zadość jej życzeniu. Co za złośliwość losu! Synek Giovanny umrze, ale Federigowi udaje się zdobyć serce ukochanej, i historia kończy się ślubem.
Dekameron prześmiewa się z rogaczy!
Dekameron, choć porusza wiele spraw, choć przedstawia światopogląd renesansowego człowieka, doskonale nadaje się do omawiania tematu miłości w kontekście literatury. Dzieje się tak dlatego, że bohaterowie Dekameronu rozprawiają głównie o miłości – i to wcale nie platonicznej. Miłość jest potęgą, najwyższą wartością, ważniejszą nawet (!) niż składane przysięgi małżeńskie. Tak! Dekameron wybacza kochankom przyprawiającym rogi mężowi (czasem wręcz na wieku skrzyni, w której nieszczęsny małżonek jest zamknięty), wybacza niecne fortele rywalom w miłości, rozumie zakochanych gotowych na wszystko i nie widzi w tym grzechu. Wyśmiewa rogaczy, gani damy odrzucające miłość, krytykuje też celibat, twierdząc, że instynkt miłości pokona wszelkie zakazy.
Sokół noweli
to inaczej motyw, który stanowi oś kompozycyjną utworu. Często nadaje noweli tytuł. Tak jest we wzorcowej noweli (Sokół Boccaccia), od której pochodzi pojęcie teoria sokoła. Podobną rolę jak sokół mogą odgrywać:
- przedmioty:
kamizelka i katarynka w nowelach Bolesława Prusa;
- zjawiska:
dym w noweli Marii Konopnickiej;
- zwierzęta:
szkapa w noweli Marii Konopnickiej;
- osoby:
- Siłaczka w noweli Stefana Żeromskiego;
- Antek w noweli Bolesława Prusa;
- Tadeusz w noweli Elizy Orzeszkowej.
Zobacz:
Jaki gatunek literacki rozpowszechnił i ukształtował Boccaccio?
Jakim gatunkiem jest nowela? Wskaż cechy gatunku na wybranym przykładzie