Najlepiej na to pytanie odpowiedział w jednym z listów Zygmunt Krasiński, pisząc, że Mickiewicz „wydrukował po włosku, czego chce dla Polski”. I tak właśnie było. Mickiewicz, będąc we Włoszech w roku 1848 (Wiosna Ludów), usiłował zorganizować polski legion i jako program legionu opublikował Skład zasad. Zawarł w nim postulaty, jakie powinny obowiązywać we wzorowym państwie, przedstawił także wizję Polski jako Mesjasza narodów, kraju spełniającego wyjątkową rolę w dziejach ludzkości. Używał języka religijnego, Kościół, Słowo Boże i wiarę chrześcijańską uznał za wartości najważniejsze.
Postulaty, które najbardziej zbulwersowały opinię społeczną, to:
- równość wszystkich obywateli kraju wobec państwa i urzędów;
- równouprawnienie kobiet;
- uwłaszczenie chłopów;
- równouprawnienie Żydów („starszych braci” jako także narodu wybranego) i Słowian zamieszkałych w Polsce.
Projekt ten nie znalazł zrozumienia u współczesnych. Zygmunt Krasiński także uważał, że, być może, będą to reformy realne w przyszłości, lecz nie pora mówić o nich teraz, gdy istnieje możliwość walki zbrojnej.
Zobacz:
Jakie programy walki o wolność przedstawili romantycy w swojej twórczości?