TEST
1. Jedną z najważniejszych cech literatury romantycznej jest:
a) synkretyzm
b) polifoniczność
c) liryzm
1. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Chyba najważniejszą cechą romantycznej literatury jest jej synkretyzm. Synkretyzm to inaczej zerwanie z tradycyjnie pojmowanym podziałem na rodzaje i gatunki literackie, jako konstrukcje zamknięte i sztywno skodyfikowane. Utwory synkretyczne to dzieła o niejednolitej strukturze – zawierające cechy charakterystyczne dla różnych gatunków (synkretyzm gatunkowy), bądź rodzajów (synkretyzm rodzajowy) literackich.
2. Ballada to gatunek synkretyczny łączący elementy:
a) epiki i dramatu
b) epiki i liryki
c) liryki i dramatu
2. Odpowiedź: b)
Komentarz:
Ballada jest gatunkiem synkretycznym łączącym elementy epiki i liryki. Oparta jest na epickiej fabule, która staje się punktem wyjścia do części lirycznych i refleksyjnych. W kulturze dawnej wsi ballada pełniła funkcje mitu. Śpiewano ją w długie zimowe wieczory przez wiejskich dziadów i starych gospodarzy. Wraz z romantyczną fascynacją folklorem ballada przeniknęła do literatury.
3. Sonet o ściśle skodyfikowanej budowie nazywamy sonetem:
a) Petrarki
b) włoskim
c) mickiewiczowskim
3. Odpowiedź: b)
Komentarz:
Sonet o ściśle skodyfikowanej budowie to sonet włoski. Jego autorem jest renesansowy poeta Petrarka. Sonet włoski wiąże ściśle określona budowa: dwie pierwsze czterowersowe strofy tworzą opis jakiejś sytuacji, a kolejne dwie – tym razem trzywersowe – wywodzą z tego opisu liryczną refleksję. Sonet podporządkowany jest ścisłemu układowi rymów: abba abba cdc dcd. Oczywiście, prócz tego, istnieje również parę innych odmian sonetu, ale to właśnie sonet włoski jest najbardziej powszechny w literaturze, w tym również polskiej. Najbardziej znane są Sonety odeskie i Sonety krymskie Adama Mickiewicza.
4. Powieść poetycka to gatunek, który ukształtował się w epoce:
a) renesansu
b) średniowiecza
c) romantyzmu
4. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Powieść poetycka to gatunek, który powstał w romantyzmie. Do jego powstania przyczynili się George Byron i Walter Scott. Powstał na bazie poematu epickiego, jest jednak dużo bardziej udramatyzowany niż pierwowzór, tak by wytworzyć atmosferę tajemniczości i grozy. Tłem wydarzeń dla powieści poetyckiej jest najczęściej Orient bądź epoka historyczna odległa w czasie (średniowiecze). W Polsce twórcami powieści poetyckiej byli Adam Mickiewicz i Antoni Malczewski.
5. Dramat romantyczny to gatunek synkretyczny pod względem:
a) rodzajowym i gatunkowym
b) tylko rodzajowym
c) tylko gatunkowym
5. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Dramat romantyczny to gatunek synkretyczny zarówno pod względem gatunkowym, jak i rodzajowym. Charakteryzuje go niezwykły rozmach i monumentalizm ukazywanych wydarzeń. Ma on budowę skomplikowaną do tego stopnia, że przez długi czas dramat romantyczny uważano za gatunek niesceniczny. Dramat romantyczny jest w zasadzie gatunkiem typowo polskim. Charakteryzuje go, obok synkretyzmu, kompozycja otwarta i obecność głównego bohatera (bohatera romantycznego), który w polskiej literaturze zawsze przechodzi przemianę. Z romantycznego kochanka staje się bohaterem narodowym, wojownikiem o Wielką Sprawę.
6. Poemat dygresyjny to odmiana:
a) eposu homeryckiego
b) poematu epickiego
c) pastiszu
6. Odpowiedź: b)
Komentarz:
Poemat dygresyjny to druga, obok powieści poetyckiej, odmiana poematu epickiego. Tu również osią utworu jest epicka opowieść, wokół której, jak wskazuje nazwa gatunku, nadbudowane są liczne dygresje, które przejmują tok akcji poematu. Są to przeważnie luźne refleksje filozoficzne, partie liryczne, ale również złośliwości i wtręty polityczne pod adresem działaczy epoki.
7. Pan Tadeusz nawiązuje do tradycji:
a) poematu epickiego
b) powieści poetyckiej
c) eposu homeryckiego
7. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Pan Tadeusz nawiązuje do tradycji antycznego eposu. Świadczą o tym: inwokacja, stylizowany na trzynastozgłoskowiec heksametr, zbiorowy bohater oraz rozbudowane opisy i porównania. Pana Tadeusza nazywa się również epopeją narodową, ponieważ poświęcony jest zbiorowemu portretowi Polski i Polaków czasów napoleońskich.
8. Podstawowym pojęciem romantycznej filozofii jest:
a) historiozofia
b) prowidencjalizm
c) mistycyzm
8. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Podstawowym pojęciem romantycznej filozofii jest historiozofia. Jest to pojęcie dość ogólne, jednak niezbędne do wgłębienia się w romantyczny sposób myślenia. Historiozofia to ta gałąź filozofii, która filozoficznymi metodami i pojęciami stara się wyjaśnić zasady rządzące dziejami świata, inaczej filozofia dziejów. U podstawy historiozofii leży przekonanie, iż światem rządzi jakaś nadrzędna zasada, która jest kluczem do zrozumienia następstw historycznych wydarzeń. Idee historiozoficzne odegrały ogromną rolę w kształtowaniu się romantycznej filozofii, miały też spory wpływ na romantyczną literaturę (porównaj: Mickiewicz, Krasiński, Słowacki).
9. Winkelriedyzm to idea historiozoficzna przeciwstawiona:
a) prowidencjalizmowi Krasińskiego
b) heglizmowi
c) mickiewiczowskiemu mesjanizmowi
9. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Winkelriedyzm to idea historiozoficzna sformułowana w Kordianie Juliusza Słowackiego. Jest ona z założenia przeciwstawiona mickiewiczowskiemu mesjanizmowi. Słowacki porównał dzieje Polski do losów szwajcarskiego bohatera narodowego Winklerieda, który stawiając wszystko na jedną kartę, poderwał Szwajcarów do walki o wolność. Podobną rolę do odegrania w dziejach świata wieszczy Polakom Słowacki. Mesjanistycznej pokorze winni oni przeciwstawić radykalny aktywizm.
10. Z Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego wyłania się idea:
a) mesjanizmu
b) winkelriedyzmu
c) cykliczności dziejów
10. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Zygmunt Krasiński zbudował akcję Nie-Boskiej komedii na idei cykliczności dziejów. Akcja utworu odkrywa całą złożoność Boskiego planu dziejów: Po rewolucji następuje zburzenie starego porządku świata i chwilowy powrót do “naturalnego” stanu równości między ludźmi. Trwa to jednak do momentu wyłonienia się klasy arystokratycznej, która na nowo zaczyna degenerować społeczność, aż do momentu totalnego jej zepsucia, kiedy to czas na kolejną rewolucję i tak dalej…
11. Tematem przewodnim ballady Romantyczność Adama Mickiewicza jest:
a) spór ideowy romantyków z klasykami
b) romantyczne szaleństwo
c) bajroniczna miłość
11. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Balladę Romantyczność, która znalazła się w tomie Ballad i romansów Adama Mickiewicza wydanych w 1822 roku, uważa się za programowy manifest polskiego romantyzmu. Głównym tematem utworu jest spór pomiędzy starcem a ludem. Starzec, przedstawiciel oświeceniowego racjonalizmu, przeciwstawia swoje pojmowanie świata sensualistycznej wierze wieśniaków. Ten właśnie spór stał się kością niezgody pomiędzy romantykami a klasykami.
12. Istotnym problemem liryku Polały się łzy… jest:
a) ból istnienia, samotność
b) ocena własnego losu
c) indywidualizm romantyczny
12. Odpowiedź: b)
Komentarz:
Adam Mickiewicz w liryku Polały się łzy… dokonuje oceny własnego życia. Jest to jeden z najbardziej znanych liryków poety, a zarazem jego poetycka biografia, w której poeta dokonuje podziału swego życia na trzy okresy (dzieciństwo, młodość i wiek męski). Utwór ma budowę klamrową, rozpoczyna się i kończy tym samym zwrotem: Polały się łzy me czyste, rzęsiste.
13. Tematem wiersza Grób Agamemnona Juliusza Słowackiego jest:
a) tęsknota za krajem
b) powstanie styczniowe
c) moralna ocena szlachty
13. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Głównym tematem wiersza Słowackiego jest negatywna ocena polskiej szlachty. Poeta dokonuje zestawienia sytuacji starożytnej Grecji i XIX-wiecznej Polski. Porównując klęskę powstania listopadowego do klęski Greków pod Cheroneą, analizuje przyczyny upadku Rzeczpospolitej. Poeta oskarża polską szlachtę o zagubienie tożsamości narodowej, zaniechanie związków z tradycją oraz zapatrzenie w obce wzorce i ideały, które stały się przyczyna wyjałowienia ideowego kraju.
14. W wierszu Fortepian Szopena Cyprian Kamil Norwid nawiązuje do wydarzeń z:
a) powstania listopadowego
b) powstania styczniowego
c) Wielkiej Emigracji
14. Odpowiedź: b)
Komentarz:
Wiersz Fortepian Szopena to utwór, w którym Norwid nawiązuje do wydarzeń z 1863 roku w Warszawie, kiedy to w odwecie za próbę zamachu na hrabiego Berga Rosjanie zdemolowali pałac Zamoyskich, wyrzucając z jego okna fortepian Fryderyka Szopena. Od tego wydarzenia rozpoczyna poeta wypowiedź adresowaną do wielkiego muzyka. Jest to wiersz – parabola. Norwid odczytał w tych dwóch wydarzeniach – śmierci Szopena i akcie zniszczenia jego fortepianu – głębokie sensy, które pozwoliły mu nadać wspomnieniu o artyście cechy symboliczne i mityczne. Losy fortepianu są symbolem jego sztuki, które paradoksalnie, nie oznaczają śmierci sztuki muzyka, lecz odrodzenie się do nowego życia, niezależnego od życia swego twórcy.
15.
15. Kordian Juliusza Słowackiego to utwór, który powstał jako polemika ideowo-artystyczna z:
a) Adamem Mickiewiczem
b) Zygmuntem Krasińskim
c) Cyprianem Kamilem Norwidem
15. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Kordian Słowackiego powstał jako polemika ideowo-artystyczna z Adamem Mickiewiczem, a konkretnie z wyłożonym przez niego systemem mitów narodowych zawartych w III części Dziadów oraz Księgach narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego. Słowacki pisał Kordiana w 1833 roku podczas swojego pobytu w Genewie. Wydany został dopiero rok później w 1834 roku. Kordian to swoisty rozrachunek z romantyzmem, z wykreowanymi przez epokę schematami i konwencjami. Jest on również uważany za próbę rozrachunku Słowackiego z moralnymi i politycznymi problemami pokolenia.
16. Akcja Kordiana rozgrywa się w latach:
a) 1833-1828
b) 1831-1864
c) 1799-1829
16. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Akcja dramatu rozgrywa się w latach 1799-1829. Jej początek to Noc Sylwestrowa 1799 w tajemniczej chacie Twardowskiego w Górach Karpackich, koniec zaś wyznaczają uroczystości koronacji cara Mikołaja I, która odbyła się w 1829 roku przed Zamkiem Królewskim w Warszawie. Nie jest to jednak jedyne miejsce, w którym rozgrywa się akt III dramatu. Poeta wędruje po całej Warszawie. Ukazuje m.in.: wnętrze kościoła katedralnego, podziemia katedry św. Jana, sale Zamku Królewskiego, szpital wariatów, plac Saski, więzienie i plac Marsowy.
17. W Przygotowaniu o losach Polski decydują:
a) wiedźmy
b) szatani
c) przywódcy narodowi
17. Odpowiedź: b)
Komentarz:
W Przygotowaniu rozgrywającym się w noc sylwestrową 1799 roku o losach Polski decydują szatani i czarownice. Fragment ten bezpośrednio nawiązuje do sceny z wiedźmami z Makbeta Williama Szekspira. Z kotła wyłaniają się kolejni przywódcy powstania listopadowego: generałowie Chłopicki i Skrzynecki, którym autor zarzuca brak zdolności i umiejętności strategicznych, a także odwagi, energii i zdecydowania; książę Adam Czartoryski, oskarżony o przesadną ostrożność; Julian Ursyn Niemcewicz oraz generał Krukowiecki, nazwany przez Słowackiego zdrajcą.
18. Akt I dramatu, który kończy się samobójstwem Kordiana rozgrywa się w:
a) latach dwudziestych XIX wieku
b) roku 1828
c) pierwszej dekadzie XIX wieku
18. Odpowiedź: a)
Komentarz:
Pierwszy akt dramatu rozgrywa się w latach dwudziestych XIX wieku w wiejskiej posiadłości Kordiana. Jest to okres dorastania młodego bohatera. To wiecznie przerażony otaczającym go światem melancholik i marzyciel, który nie wierzy w sens żadnego działania. Jego myśli ciągle krążą wokół wielkich czynów, których miałby być autorem i które miałyby mu pomóc w określeniu siebie, ale nie znajduje idei, która mogłaby go poprowadzić. Właśnie dlatego próbuje popełnić, nieudane zresztą, samobójstwo.
19. W akcie II Kordian podróżuje po:
a) Polsce
b) Szwajcarii
c) Europie
19. Odpowiedź: c)
Komentarz:
W akcie II Kordian odbywa podróż po całej Europie. Odwiedza m.in.: Anglię, Włochy oraz Watykan, gdzie składa wizytę papieżowi. Wędrówka Kordiana to wieczne pasmo rozczarowań: nachalnym kultem pieniądza, za który można kupić wszystko, miłością, jako grą konwenansu i złudzeń, a wreszcie samą religią chrześcijańską (w Watykanie miast duchowego wsparcia Kordian otrzymuje z ust patriarchy jedynie stek pustych słów). Epizod wędrówki Kordiana to swoista szkoła życia. Pozbawia go ona złudzeń co do mechanizmów, jakie kierują światem i sprawia, że z przerażonego młodzieńca Kordian staje się gotowym do działania mężczyzną.
20. Najważniejszym momentem dramatu jest:
a) nieudane zabójstwo cara
b) pobyt Kordiana w szpitalu psychiatrycznym
c) monolog na Mont Blanc
20. Odpowiedź: c)
Komentarz:
Zdecydowanie najważniejszym momentem dramatu jest monolog Kordiana na Mont Blanc. Monolog ten jest zarazem manifestem ideologiczno-artystycznym samego Słowackiego. Kordian stojąc na górze, wykrzykuje hasło: “Polska Winkelriedem narodów”. Nawiązuje tym samym do postaci legendarnego bohatera Szwajcarów, który w czasie bitwy z Austriakami skierował na siebie wrogie włócznie, zapewniając sobie jednocześnie zwycięstwo w bitwie. Tutaj też dokona się ostateczna przemiana bohatera. Odtąd będzie się on starał wcielić w życie ten ideał, jednak jego starania pozostaną bezskuteczne. Monolog Kordiana nie jest jednak do końca manifestem. Jest on raczej parodią wzorowaną na postaci Konrada i Wielkiej Improwizacji.
Zobacz:
https://aleklasa.pl/liceum/c334-testy-w-liceum/test-wiedzy-z-romantyzmu
https://aleklasa.pl/gimnazjum/c214-lekcje-z-epok-literackich/c221-romantyzm/romantyzm-charakterystyka-epoki-2