Tag "gatunek literacki"

Romantyzm, gatunki literackie

Gatunki literackie romantyzmu Typowo romantyczne Dramat romantyczny Cechy: zerwanie z klasyczną regułą trzech jedności (przestrzeń, czas o szerokim zakresie, wiele wątków); synkretyzm rodzajowy; niesceniczność; zakłócenia chronologii zdarzeń; kompozycja otwarta (luki, zagadkowość, otwarte zakończenie); obecność bohatera romantycznego. Przykład: Dziady – Adama Mickiewicza Kordian – Juliusza Słowackiego Nie-Boska komedia – Zygmunta Krasińskiego   Poemat dygresyjny Cechy: główna linia akcji jest pretekstem do wtrącania licznych dygresji autora – dotyczących problematyki współczesnej: polemik, programów literackich, definicji

TEST z wiedzy o oświeceniu z komentarzem cz. 1

1. Epoka oświecenia to: a) cały wiek XVII b) przełom XVII i XVIII wieku c) cały wiek XVIII Komentarz: Epoka oświecenia trwała w Europie przez cały wiek XVIII, choć jej korzenie tkwią jeszcze w wieku XVII. Wtedy to w Anglii pojawiły się nowe tendencje, które doprowadziły do rozkwitu nauk eksperymentalnych i przyrodniczych, co zaowocowało licznymi odkryciami w tych dziedzinach. Na bazie tych dokonań zaczęto myśleć o świecie jako o wielkim

Mendel Gdański Marii Konopnickiej

Gatunek – werystyczny obrazek Obrazek jako gatunek doskonale nadawał się do realizacji założeń pozytywizmu, za jego pomocą z łatwością można było szerzyć hasła pozytywistyczne – pokazywać niedole ludu i naświetlać problemy, z którymi trzeba sobie radzić. Choć od razu widać, że obrazek ten powstał pod wpływem konkretnych wydarzeń i ma charakter tendencyjny, to nie wpływa to na jego wymowę i strukturę artystyczną. Zaskakiwać może nietypowe jak dla tekstu tendencyjnego zakończenie – jest

Określ różne postawy wobec Żydów na podstawie podanego fragmentu i znajomości całego utworu.

Określ różne postawy wobec Żydów na podstawie podanego fragmentu (Mendel Gdański) i znajomości całego utworu. Stary Mendel jedną rękę oparł na ramieniu chłopca, a drugą odsunął kobiety. Oprzytomniał już zupełnie przez tę jedną chwilę. – Dajta spokój, Janowa! – mówił twardym, brzmiącym jak dzwon głosem. – Dajta spokój! Ja wam dziękuję, bo wy mnie swoją świętość chcieli dać, mnie ratować, ale ja do moje okno krzyż nie chcę stawić! Ja się

Co charakteryzuje esej, reportaż, felieton? Omów na przykładach z literatury współczesnej.

Co charakteryzuje esej, reportaż, felieton? Omów na przykładach z literatury współczesnej. W literaturze współczesnej obserwuje się odchodzenie od fikcji literackiej oraz od gatunków „czystych”. Zaciera się granica między literaturą a piśmiennictwem nieliterackim (np. tekstami naukowymi czy publicystyką), zaczynają dominować formy dokumentalne. Esej to gatunek łączący literaturę i naukę. Jest szkicem filozoficznym, naukowym, krytycznym czy moralistycznym, zazwyczaj pisanym prozą, przy czym autor nie ukrywa subiektywnego punktu widzenia. Esej ma swobodną kompozycję: nie kończy

Scharakteryzuj powieść jako gatunek literacki. Jak rozwijała się na przestrzeni epok i jakie znasz rodzaje powieści?

Scharakteryzuj powieść jako gatunek literacki. Jak rozwijała się na przestrzeni epok i jakie znasz rodzaje powieści? Sam termin: powieść ustalono w latach 40-tych XIX w., a jest to najważniejszy gatunek epiki. Powieść jest utworem obszernym, pisanym prozą, jej konieczne elementy to: narrator i narracja, akcja, czas, przestrzeń, bohaterowie. W każdej powieści coś, gdzieś się dzieje – jest to świat przedstawiony, narrator może do niego należeć lub nie – może opisywać

Określ powieść poetycką jako gatunek literacki

To gatunek łączący dwa rodzaje literackie: epikę (powieść) i lirykę (poetycka). Powieść poetycka zwana jest również poematem epickim i jest formą przejściową pomiędzy klasyczną poezją a powieścią realistyczną. Twórcą gatunku był George Byron, a jego utwory (Giaur, Korsarz) są sztandarowymi przykładami tego gatunku. Powieść poetycką rozpoznajemy poprzez: •    luźną, fragmentaryczną kompozycję •    inwersję czasową •    obecność bohatera bajronicznego •    regularny wiersz •    narratora ujawniającego swe uczucia •    liryczne dygresje •    scenerię egzotyczną bądź historyczną

Uwielbienie Stwórcy na kartach Biblii i w wybranych późniejszych utworach

Uwielbienie Stwórcy na kartach Biblii i w wybranych późniejszych utworach. Komentarz Temat wymaga przekartkowania Księgi Psalmów i niezłej orientacji w poezji. Prawdziwe wyzwanie. Podstawowe pytania, które trzeba sobie zadać: za co biblijni autorzy i późniejsi twórcy chwalą Boga? W jaki sposób oddają Mu chwałę? Za co Mu dziękują? Elementy pochwały Stwórcy mogą zawierać także psalmy dziękczynne i błagalne. Skup się jednak na Księdze Psalmów i kilku wybranych jej fragmentach. Powołaj się na autorytety Psalmy to niepowtarzalne zjawisko kulturowe;

Oświecenie wiekiem narodzin powieści – ustosunkuj się do tej tezy, podaj przykłady najważniejszych dzieł.

Oświecenie wiekiem narodzin powieści – ustosunkuj się do tej tezy, podaj przykłady najważniejszych dzieł. Tak powszechnie mówi się o oświeceniu; z twierdzeniem zawartym w temacie nie można się nie zgodzić. Temat nie jest trudny – wystarczy przypomnieć sobie najważniejsze oświeceniowe powieści, np. Podróże Guliwera Jonathana Swifta, Kubusia Fatalistę i jego pana Denisa Diderota, Julię czyli Nową Heloizę Jeana Jacques’a Rousseau oraz dwa przykłady powieści polskich: Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki Ignacego Krasickiego i Rękopis znaleziony w Saragossie

Krzywe zwierciadło satyry jako jedna z metod naprawy „świata zepsutego” w literaturze XVIII w.

Krzywe zwierciadło satyry jako jedna z metod naprawy „świata zepsutego” w literaturze XVIII w. W tym poleceniu słowa „satyra” nie należy traktować wyłącznie jako nazwy gatunku literackiego. W szerszym znaczeniu oznacza ono wszelkie tendencje prześmiewcze i satyryczne. A że twórcy oświecenia nade wszystko pragnęli „bawiąc, uczyć”, temat należy do takich, które trzeba koniecznie powtórzyć przed pracą klasową z tej epoki. Polecenie pozornie łatwe – bez trudu można wyszukać dobre przykłady. Cała trudność w powiązaniu ich ze

NOWELA

NOWELA – gatunek literacki, prozatorski, o ściśle skondensowanej akcji, należący do epiki. Nowele są krótkie, pozbawione komentarzy, refleksji autorskich, wielkiej ilości bohaterów czy panoramicznego ujęcia świata. Na plan pierwszy noweli wysuwa się akcja, punkt kulminacyjny i pointa, często także ośrodek kompozycyjny (porównaj → „teoria sokoła”). Od powieści różni się przejrzystą, prostą kompozycją, zaś od opowiadania bardziej spójną formą. Nowela nie ma wątków pobocznych ani epizodów niezwiązanych z akcją. Najbardziej znane nowele

Powieść TABELA

Sam termin powieść ustalono w latach 40. XIX w. To najważniejszy gatunek epiki. Powieść jest utworem obszernym, pisanym prozą. Jej konieczne elementy to: narrator i narracja, akcja, czas fabularny, przestrzeń, bohaterowie. W każdej powieści coś gdzieś się dzieje – jest to świat przedstawiony, narrator może do niego należeć lub nie – może opisywać wszystko jako postronny obserwator. Z elementami powieści można wyczyniać rozmaite eksperymenty – na nowościach w ustalaniu owych wewnętrznych układów polegał rozwój gatunku.  

Tabela gatunków antyku

Tabela gatunków antyku Gatunek Cechy gatunku Przykład Późniejsze kontynuacje i ewolucje Epos Najstarszy gatunek epicki – utwór o charakterze fabularnym, opisujący dzieje legendarnych lub mitologicznych bohaterów. Rozpoczyna się inwokacją (wezwaniem do muz lub bóstwa o opiekę nad procesem twórczym), pisany heksametrem. Pojawiają się w nim elementy mitologiczne, fantastyczne. Homer Iliada, Odyseja Kontynuacją gatunku jest cały rodzaj literacki – epika. W szczególności – eposy rycerskie (Pieśń o Rolandzie), epopeje (Pan Tadeusz Adama Mickiewicza), epos biblijny (Raj

Test wiedzy o romantyzmie z komentarzem cz. 2

TEST 1. Jedną z najważniejszych cech literatury romantycznej jest: a) synkretyzm b) polifoniczność c) liryzm 1. Odpowiedź: a) Komentarz: Chyba najważniejszą cechą romantycznej literatury jest jej synkretyzm. Synkretyzm to inaczej zerwanie z tradycyjnie pojmowanym podziałem na rodzaje i gatunki literackie, jako konstrukcje zamknięte i sztywno skodyfikowane. Utwory synkretyczne to dzieła o niejednolitej strukturze – zawierające cechy charakterystyczne dla różnych gatunków (synkretyzm gatunkowy), bądź rodzajów (synkretyzm rodzajowy) literackich. 2. Ballada to

Renesans – TEST 1

I. Które z podanych poniżej wydarzeń historycznych znacząco wpłynęły na ukształtowanie się epoki renesansu? a) wielkie odkrycia geograficzne b) powołanie Świętej Inkwizycji c) upadek Bizancjum d) jednoczenie się państw po okresie roz­bicia feudalnego e) noc św. Bartłomieja we Francji 2. Które z wymienionych niżej cech przypisałbyś kulturze renesansu? a) świeckość b) uniwersalizm c) anonimowość d) nawiązania do antyku 3. Autorem maksymy „Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi

Psalmy – pieśni przypisywane Dawidowi

Co to jest psalm? Psalm jest to utwór biblijny, poetycki, o charakterze modlitewno-hymnicznym. Ośrodkiem wypowiedzi w psalmach jest Bóg – odbiorca próśb, podziękowań, pochwał. Psalmy zbudowane są z wersetów. „Werset” – to całość treściowa, zbudowana z dwóch lub trzech członów. Te człony to powtórzenia, przeciwstawienia lub uzupełnienia. Wyróżniamy psalmy: błagalne, dziękczynne, pochwalne, królewskie, patriotyczno-religijne, mądrościowe Jaka jest wymowa psalmów? Psalm 1 – Dwie drogi życia Jest pouczeniem – zestawia dwie skontrastowane propozycje wyboru życiowej

TEST z wiedzy o pozytywizmie z komentarzem cz. 1

1. Epokę realizmu w Polsce nazywa się: a) realizmem polskim, b) pozytywizmem, c) pozytywizmem polskim. 1. Odpowiedź: c) Komentarz: Epokę realizmu w Polsce nazywamy pozytywizmem polskim (sama nazwa pozytywizm oznacza kierunek w filozofii francuskiej zapoczątkowany przez Comte’a). Pozytywizm polski jest swoistym odpowiednikiem realizmu w Europie, jednak przesuniętym w czasie i wzbogaconym o pewne wątki ideologiczne. A to dlatego, że polski romantyzm trwał o wiele dłużej niż w innych krajach europejskich

Czym charakteryzuje się tren jako gatunek literacki?

Po tren jako gatunek literacki sięgnął Jan Kochanowski do epoki antyku, jest to bowiem gatunek poezji żałobnej, ukształtowany w starożytnej Grecji. Jest to pieśń lamentacyjna, wyrażająca żal z powodu czyjejś śmierci, napisana na cześć zmarłego, rozpamiętująca jego chwalebne czyny, zalety, zasługi. Tren miał ścisły układ wewnętrzny: pochwała cnót i zalet zmarłego, rozpamiętywanie wielkości poniesionej straty, demonstracja żalu, pocieszenie, napomnienie – pouczenie. Taki tradycyjny tren stał się punktem wyjścia, podstawą twórczą Trenów Kochanowskiego. Widać

Skąd się wzięła nazwa liryka? Przedstaw najważniejsze jej gatunki.

Liryka to nazwa jednego z trzech rodzajów literackich (obok epiki i dramatu). Zawiera zasób utworów lirycznych, czyli liryków i innych gatunków, które w formie wierszowanej wyrażają uczucia, a nie opis. W starożytnej Grecji epoka liryki przypada na VII i VI w p.n.e. Wówczas liryka była zaliczana do muzyki i z muzyką była związana. Nazwa pochodzi od liry – instrumentu strunowego, popularnego w Grecji. Poezja liryczna wywodzi się bowiem z muzyki wykonywanej na lirze. Liryka w Grecji Strofy safickie Imię Safony kojarzy się

Scharakteryzuj balladę jako gatunek literacki

Ballada jest gatunkiem spokrewnionym z sielanką, wywodzi się z literatury ludowej – z podań, opowieści i wierzeń ludu. Ballada zawsze zawiera dramatyczną fabułę, opowiada o wydarzeniach niezwykłych, tajemniczych i o fantastycznych postaciach. Charakteryzują zatem ten gatunek: uczuciowość, tajemniczość, fantastyka. O przynależności ballady do rodzaju literackiego możemy powiedzieć, że jest to utwór epicko-liryczny. Owszem: wersowo-rymowy układ, obrazowanie poetyckie, nastrojowość, liryzm, czasem subiektywizm narracji sugerują przynależność tego gatunku do liryki. Lecz fabuła, postacie, tło akcji, opis – to elementy