Turpizm – była to orientacja poetycka, która rozwinęła się po 1956 r. Poeci-turpiści programowo, „z założenia” włączyli w obręb poezji: brzydotę, kalectwo, choroby i śmierć. Twierdzili, że są to równie uprawnione tematy poezji jak inne, gdyż uzupełniają prawdę o człowieku. Szczególnie lubiany był temat zniszczenia, śmierci i rozkładu. Dotąd motywy takie nie miały oficjalnego miejsca w poezji. Wprawdzie można powiedzieć, że turpiści odwoływali się do tradycji Baudelaire’a, poetów baroku i średniowiecza, lecz dwudziestowieczni kontynuatorzy kultu brzydoty stworzyli rzetelny „program antyestetyczny”.
Skąd się wzięła nazwa: „turpizm?”
Nazwał tak (od łacińskiego turpis = brzydki) nową orientację Julian Przyboś. Poeta nastawiony wrogo i krytycznie do „poezji brzydoty” napisał Odę do turpistów, w której jednoznacznie określił swoje negujące stanowisko. Atak został odparty (Grochowiak w odpowiedzi napisał wiersz pt. Ikar) a nazwa „turpizm” przyjęła się ogólnie jako nazwa orientacji. Naczelnym reprezentantem turpizmu był Stanisław Grochowiak, lecz podobne tendencje wykazywali także: Miron Białoszewski i Tadeusz Różewicz. Reprezentowali odbiorcy własną wizję świata, często skonstruowaną z odrażających konkretów, rzeczowo i szczegółowo przedstawionych, twierdząc, że w ten sposób bliżsi są prawdy.
Zobacz:
Scharakteryzuj lingwizm, turpizm i neoklasycyzm w poezji powojennej
Scharakteryzuj lingwizm, turpizm i neoklasycyzm w poezji powojennej