Krzysztof Kamil Baczyński
Lasem
Chodzę lasem, zostawiam nie ślady, lecz tropy (1)
I sapię w wąskiej norze oddechem włochatym.
Czy to prawda, że żyłem rybą przed potopem
I że jestem dziś wilkiem kochającym kwiaty?
Jakże płyną te sosny? śmierć ma zapach ostry. (2)
Patrzę wam prosto w oczy, a krok mój jest wiekiem.
Gdzie las się kończy nagle fioletowym ostem –
– myśliwy z psem, który też był kiedyś człowiekiem. (3)
Listopad 1940
(1) Mamy do czynienia ze zwierzęciem. A że mówi – jest to antropomorfizacja.
(2) Metafora. Typowy dla Baczyńskiego motyw wody, rzeki.
(3) Reinkarnacja. Myśl o przechodzeniu dusz w inne ciała. Wilk zdaje się być wyznawcą tej teorii.
Odpowiedź
Świat widziany jest z perspektywy zaszczutego zwierzęcia (wilka), na którego już czeka myśliwy z psem. Sytuacja obrazuje dramat wojny.
Komentarz
Pytanie o podmiot liryczny jest pierwszym, jakie zadajemy sobie, interpretując utwór. Pamiętaj, że podmiotu lirycznego nie należy utożsamiać z autorem, chociaż może być on maską poety, najczęściej jest jednocześnie bohaterem lirycznym. „Ja” liryczne stanowi zawsze główny czynnik konstrukcyjny utworu.
Jeśli piszesz o wierszu, zapamiętaj te rodzaje metafor!
- animizacja – ożywienie, przypisanie przedmiotom martwym lub abstraktom właściwości istot żywych (w olbrzymim mieście szczuta psami sunie nędza zaułkami);
- personifikacja – uosobienie, przenośnia ukazująca pojęcie abstrakcyjne, zjawisko itp. w postaci osoby;
- hiperbola – zamierzona przesada, np. umieram z głodu;
- oksymoron – czyli zestawienie sprzeczności, np. żywy trup, sucha woda;
- metonimia – zamiennia, np. zamiast lubię obrazy Matejki – lubię pędzel Matejki; czytam Sienkiewicza zamiast czytam dzieła Sienkiewicza (tu swoisty skrót myślowy).
