Czy Kamizelka Prusa zawiera typowe cechy noweli?
Zacznij od przypomnienia cech gatunkowych noweli.
- Nowela jest to krótki utwór fabularno-narracyjny.
- Występuje zwykle narrator trzecioosobowy, obiektywny.
- Treść noweli osnuta jest wokół jakiegoś dominującego motywu, może nim być rekwizyt.
- Nowela ma jeden wątek, brak w niej epizodów, liczba bohaterów noweli jest ograniczona od jednego do najwyżej trzech.
- Nowela zawiera w swoim zakończeniu przesłanie, czyli morał.
Teraz zastanówmy się, które z tych cech ma Kamizelka.
- Akcja noweli jest rzeczywiście zwarta i jednowątkowa. Obserwujemy wycinek z życia przeciętnej pary niezamożnych mieszczan aż do chwili śmierci chorego na gruźlicę męża. Brakuje epizodów, choć mamy wydarzenia poboczne, jak na przykład rozmowę pani z lekarzem, nawiązuje ona jednak do głównego wątku.
- Fabuła występuje, ale nie jest ona bogata w wydarzenia, narrator opisuje raczej emocje małżonków.
- Natomiast narracja jednak nie jest zbyt typowa dla konwencji noweli. Narrator bowiem rozpoczyna od wspomnienia sytuacji kupna kamizelki, później daje czytelnikowi obszerną retrospekcję wydarzeń dotyczących pani i pana, a na koniec powraca do kamizelki jako symbolu i kończy nowelę niezupełnie pozytywistycznym, a raczej symbolicznym obrazem nieba.
- Zgodnie z konwencją noweli akcja jest skondensowana wokół tytułowego przedmiotu – kamizelki. Staje się ona symbolem małżeńskiej miłości, dbania o umierającego, dodawania nadziei i otuchy.
- Narrator jest rzeczywiście wszechwiedzący, rekonstruuje nie tylko wydarzenia, ale i odczucia, myśli, wahania bohaterów. Nie jest jednak w pełni obiektywny, gdyż do swoich bohaterów odnosi się z wyraźną sympatią. Jako przesłanie noweli możemy przyjąć wniosek, iż dla dobra i spokoju kochanej osoby dopuszczalne jest nawet drobne oszustwo.
A teraz czas na wnioski
Można powiedzieć, że ogólnie Kamizelka zawiera podstawowe wyznaczniki noweli jako gatunku, ale są one przez Prusa traktowane dość swobodnie.
Zobacz:
Na czym polega nowatorstwo narracji w nowelistyce pozytywistycznej?