Charakterystyka wybranego rycerza starożytnego (Hektor, Achilles, Odyseusz).
Jak zacząć?
Standardowo – od krótkiej prezentacji bohatera lub od swoich refleksji. Zastanów się, czy podziwiasz wybranego wojownika, czy może jest Ci obojętny, co Ci w nim najbardziej imponuje, a co byś w nim „poprawił”.
Przykład I
Hektor to syn Priama, króla Troi i brat nierozsądnego Parysa. Poza tym jest także mężem i ojcem oraz najdzielniejszym trojańskim dowódcą. Patriota, obrońca ojczyzny, czuły mąż i ojciec, przykładny syn, kochający brat… W Hektorze trudno znaleźć jakąś rysę. Właściwie pięknymi cechami charakteru przewyższa bogów, a już na pewno Achillesa, syna boginki morskiej Tetydy i śmiertelnego księcia Peleusa.
Przykład II
Niektórzy ludzie, jak np. zmarły niedawno Jacek Kuroń, mają w sobie jakąś wrodzoną szlachetność, która natychmiast zjednuje im sympatię i szacunek otoczenia. Ci ludzie nie żyją dla siebie, lecz dla innych: na pierwszym miejscu stawiają zawsze obowiązek, ojczyznę, rodzinę. Wydają się prawie doskonali i niemal „nierzeczywiści”. Myślę, że takich ludzi nie ma wielu, a jednym z nich był na pewno ukazany przez Homera Hektor.
Co w rozwinięciu?
Rada
Aby Twoja praca była ciekawsza, nie zapomnij o różnych powiązaniach i zależnościach wybranego bohatera. I tak np. Hektor był nie tylko najdzielniejszym wojownikiem trojańskim, ale także:
- synem Priama i Hekabe, trojańskiej pary królewskiej (jakim był synem, jak układały się jego stosunki z rodzicami?);
- mężem Andromachy (czy było to udane małżeństwo, czy tę parę łączyło prawdziwe uczucie?);
- bratem Parysa (czy możemy coś powiedzieć o relacjach między braćmi?).
Charakteryzując Hektora, zwróć uwagę na wymienione niżej sceny.
Wyciągaj wnioski, analizuj, nie stroń od uwydatniania własnego zdania.
- Gdy synek Hektora przestraszył się groźnie wyglądającego hełmu z kitami, ten natychmiast zdjął go, by uspokoić dziecko.
- Hektor czule żegna się z żoną i rodzicami przed pojedynkiem z Achillesem: spróbuj odnaleźć tę scenę w tekście.
- Ważny jest także sam pojedynek; ucieczka Hektora, przyznanie się do strachu, obietnica złożona przeciwnikowi.
- Oraz scena jego pogrzebu, kończąca dzieło Homera, i wzruszająca mowa Heleny nad ciałem bohatera. Kobieta podkreśla, że Hektor zawsze traktował ją serdecznie i z szacunkiem, jak członka rodziny. Nigdy nie dał jej odczuć, że jest przyczyną wojny i nieszczęść
Achilles z kolei był:
- synem Peleusa i Tetydy, boginki morskiej
- prawie nieśmiertelnym człowiekiem (matka zanurzyła go w Styksie, chcąc zapewnić mu wieczne życie – pozbawić życia mógł go tylko strzał w piętę; to za tę część stopy Tetyda trzymała zanurzanego w rzece niemowlaka)
- przyjacielem Patroklosa (czy był dobrym i wiernym przyjacielem?)
- kochankiem i władcą Bryzeidy (ile znaczyła dla niego ta kobieta?)
Aby Twoja praca była jeszcze ciekawsza, zestawiaj i porównuj bohaterów.
Przykład takiego sformułowania:
W odróżnieniu od Achillesa, syna boginki i człowieka, Hektor był zwykłym śmiertelnikiem. Mimo to męstwem w walce dorównywał herosom. Odważny i nieznający granic poświęcenia dla ojczyzny, w jednej ze scen pokazuje jednak „ludzką” twarz. Boi się starcia z Achillesem i nim staną do walki, syn Priama ucieka przed przeciwnikiem; przed pojedynkiem bohaterowie trzy razy obiegają mury Troi. Czy znaczy to, że był tchórzem? Wcale tak nie uważam – ta ucieczka, paradoksalnie, czyni go w moich oczach jeszcze większym. Nie miała to przecież być zwykła walka; Hektor doskonale wiedział, że straci życie. Ten bohater był jeszcze młody, miał kochającą żonę, maleńkiego syna, starych rodziców, którymi chciał się opiekować – nic dziwnego, że nie chciał umierać. Miał dla kogo żyć. Dziwny i nienaturalny jest za to zupełny brak strachu u Achillesa, jego brawura i szaleńcze akcje.
O wielkości Hektora świadczy fakt, że sam przerwał tę gonitwę, zatrzymał się i powiedział, że jest już gotów do walki. Przyznał się także do swojego strachu: „Synu Peleusa, już dłużej nie będę przed tobą uciekał,/ Chociaż obiegłem gród wielki boskiego Pryjama trzykrotnie,/ Nie odważając się walczyć. Lecz teraz serce mi każe/ Stanąć i zetrzeć się z Tobą (…)”
Bardziej imponuje mi pokonanie strachu niż nadludzka odwaga greckiego bohatera.
A przecież Hektor wcale nie musiał walczyć! Mógł nie stanąć do pojedynku, lecz wtedy chyba zacząłby sobą gardzić. W jednej ze scen Iliady Priam i Hekabe błagają go, by nie dał się sprowokować Achillesowi – zachowa wtedy życie.
W odróżnieniu od syna Peleusa, syn Priama nie jest wcale mściwy i okrutny. Pokazuje, jak ważne są dla niego prawa boskie i szacunek dla wroga, gdy przed pojedynkiem obiecuje Achillesowi, że w razie zwycięstwa nie pohańbi jego ciała, lecz odda Grekom, którzy wyprawią mu godny pogrzeb. Pyszałkowaty Achilles niegrzecznie odpowiada, że on ze swej strony niczego takiego nie gwarantuje, nie chce wchodzić w żadne układy.
Jak zakończyć?
Refleksją lub wyznaniem. Dlaczego ten bohater stał się dla Ciebie ważny? Czy mógłbyś go naśladować? Czy teraz wiesz o nim więcej? Czy spośród bohaterów literackich któryś był do niego podobny?
Przykład:
Hektor na ogół uważany jest za rycerza bez skazy – idealnego, lecz nudnego i niemającego nic wspólnego z realnym życiem. W swojej pracy starałem się pokazać, że nic bardziej mylnego! Na pewno był postacią mniej widowiskową niż Achilles. Za to cechowała go szlachetność i szacunek do przeciwnika, o których to ideałach grecki wojownik często „zapominał”.
Myślę, że najbardziej (spośród znanych mi bohaterów literackich) podobny do Hektora jest Michał Wołodyjowski, bohater Trylogii Henryka Sienkiewicza. Tak jak Hektor jest zarazem boski (doskonale włada szablą, jest utalentowanym dowódcą) i ludzki (nie wstydzi się miłości do żony, jest dobrym przyjacielem, daruje życie pokonanemu w pojedynku Kmicicowi).
Uwaga!
Oczywiście, z Iliady nie dowiesz się, jaki kolor oczu miał Odyseusz i jaki nos miał Achilles. Opis wyglądu zewnętrznego bohatera to jednak ważny element charakterystyki i nie warto oddawać go walkowerem.
Z mitu trojańskiego dowiadujemy się jednak wiele o wyglądzie Achillesa ukrytego wśród córek Likomedesa. Bohatera trudno było odróżnić od delikatnych dziewcząt. Odnajduje go dopiero Odyseusz dzięki prostemu a zarazem genialnemu podstępowi. Łatwo możemy wywnioskować, że Achilles miał subtelne rysy twarzy i eteryczną urodę. Charakteryzując go, zwróć uwagę na kontrast między jego wyglądem i naturą wojownika.
Możesz pisać o tym, jak wyobrażasz sobie wybranego rycerza lub przypomnieć sobie dzieła malarskie czy film pt. Troja. Napisz, czy gdy myślisz o Achillesie, masz przed oczyma Brada Pitta, który wcielił się w postać tego właśnie bohatera.
Zauważ, że w Iliadzie na ogół nie spotykamy się z bezpośrednią charakterystyką bohaterów. Nie przeczytamy „łopatologicznych” zdań typu „Hektor był prawym, odpowiedzialnym, kochanym i szanowanym człowiekiem”. Poznajemy psychikę i osobowość bohatera, śledząc jego czyny i słowa. Przykład: Iliada kończy się pogrzebem Hektora i opłakiwaniem go. Mowę wygłaszają m.in. Helena i Priam. Przeczytaj uważnie, dlaczego tak wielki ból sprawiła im śmierć bohatera.
Podobnie postępuj w przypadku Achillesa: zastanawiaj się, czego można dowiedzieć się o najdzielniejszym z greckich wojowników na podstawie faktu, że odmówił dalszej walki po odebraniu mu Bryzejdy, jego rozpacz po śmierci Patroklosa, pohańbienie ciała Hektora, a w końcu oddanie jego ciała ojcu.
Homer, pisząc o bohaterach greckich i trojańskich, posługuje się stałymi określeniami, które pojawiają się wielokrotnie na kartach Iliady.
- Achilles zwany jest szybkonogim, boskim, walecznym, bogom podobnym. Nazywany jest także Pelidą: synem Peleusa.
- Hektor – co jeźdźcem był świetnym, o hełmie wiejącym kitami, boski. On z kolei zwany jest Priamidą – synem Priama.
- Odyseusz – w radzie doświadczony.
Zobacz:
Hektor czy Achilles – który z dwóch helleńskich wojowników wzbudza Twój podziw, szacunek, sympatię?
Charakterystyka porównawcza Hektora i Achillesa – przykład pracy