Achilles jako wzór rycerza starożytnego. Scharakteryzuj go.
Przypomnij sobie schemat charakterystyki:
- zaprezentuj bohatera – napisz, kim był, co o nim wiemy;
- co wiadomo o jego wyglądzie;
- przedstaw cechy charakteru, stosunek do ludzi, system wartości;
- zaopiniuj.
Ułóż konspekt pracy:
- teza – bohater jest wzorcowym przykładem rycerza starożytnego – ma cechy wzorcowe dla tego typu – ale i indywidualne;
- prezentacja cech i komentarz potwierdzający tezę wstępną;
- wniosek na koniec pracy.
Charakterystyka Achillesa
Achilles
Masz do czynienia ze szczególnym bohaterem literackim – jednym z pierwszych typów, wzorców parenetycznych w europejskiej literaturze. Achilles to typowy rycerz antyczny – reprezentant cech, jakie wojownikowi przypisywano i uznawano za wzorcowe. Jego cechy będą nosić późniejsi bohaterowie – rycerze – także polscy, jak choćby ulubieńcy polskich czytelników – rycerze szlacheccy z Trylogii.
Rycerzy antycznych takich jak Achilles czy Hektor porównuje się też często z wojownikami średniowiecznymi, takimi jak hrabia Roland czy rycerze Okrągłego Stołu.
Kim był?
Herosem – czyli pół bogiem, pół człowiekiem. Mówi się o nim „boski Achilles”, jest nadludzko piękny i silny, ale też śmiertelny tak jak ludzie.
Słowo „heroiczny” znaczy dziś raczej bohaterski, zdolny do najwyższych poświęceń. Właśnie dzięki herosom takim jak Achilles.
Wygląd
Achilles jest piękny. Przebrany za dziewczynę – nie rozpoznany wśród córek Likomedesa. Może to świadczyć o delikatnej jak na mężczyznę urodzie – choć jego czyny rycerskie potwierdzają biegłość w walce i posiadanie cech męskiego wojownika. Wyjątkową cechą Achillesa jest ciało odporne na strzały – za sprawą kąpieli w wodach Styksu – w tej rzece wykąpała go matka, gdy był maleńki. Trzymała go za piętę – oto następna szczególna cecha – pięta Achillesa, jedyny słaby punkt rycerza. Znak szczególny – złota zbroja wykuta przez Hefajstosa – w tym słynna tarcza.
Cechy charakteru
– odwaga, duma, waleczność, mściwość. Ambicja i pycha, poczucie swojej wyjątkowości. Ale przy tym – wierność w przyjaźni, zrozumienie dla bólu Priama, w końcu – umiejętność pogodzenia się z nim. Homer przedstawia czyny Achillesa wobec zdarzeń, takich jak: utrata kochanki, utrata przyjaciela, zemsta na wrogu, wspomnienie ojca. Bohater mści się, walczy, bywa wybuchowy, okrutny. Cecha, którą eksponuje sam autor, to gniew. „Gniew Achilla” opiewa w swoim pierwszym eposie Homer. A jednak rycerz jest też zdolny do współczucia – po rozmowie z Priamem zgodzi się na pogrzeb Hektora, czule wspomni swojego ojca. Te fakty pozwalają na dwa wnioski – ważne miejsce w skali wartości rycerza ma rodzina, pamięć ojca. Ważni dla Achillesa są ludzie – potrafi wznieść się ponad ból i nienawiść – to dowód głębokiego humanizmu bohatera.
Wniosek końcowy
Achilles to wzór rycerza starożytnego. Dyktuje cechy potomnym – rycerz to ktoś niezłomny, odważny, biegły w walce, honorowy, wierny. Ale to także sam Achilles – dumny, porywczy człowiek, kocha, rozpacza, tęskni. Odmienna osobowość niż na przykład Odyseusz czy Hektor
Dodaj:
To od Achillesa rozpoczyna się kariera postawy rycerskiej i kanonu rycerskiego w kulturze. Będzie należeć do największych skarbów i wzorców etycznych. Dowodem miejsce w Przesłaniu Pana Cogito Herberta:
Idź dokąd poszli tamci (…)
do grona twoich przodków: Gilgamesza, Hektora, Rolanda.
Bohater Iliady znalazł się pośród posągów kultury europejskiej.
Charakterystyka porównawcza Hektora i Achillesa
Uwaga – groźba błędu! Bardzo popularny błąd to pomysł: opiszę Hektora, potem Achillesa. To ma być charakterystyka porównawcza! Bohaterów należy porównać na tych wszystkich płaszczyznach, które podlegają opisowi i ocenie w charakterystyce. Dopiero wtedy praca będzie zasługiwała na nazwę charakterystyki porównawczej.
- Obie postacie należy przedstawić. Obydwaj to królewscy synowie, z wysokich rodów, ale wrogowie. Obaj waleczni i dumni rycerze. Ich relacja – to konflikt i nienawiść. Hektor zabił ukochanego przyjaciela Achillesa – za to wódz wyzwie go na pojedynek. Pod wieloma względami sobie równi, z małym szczegółem – Hektor jest człowiekiem, Achilles – herosem, chronionym przez czar kąpieli w Styksie.
- Należy porównać wygląd obu bohaterów, cechy umysłu, charakteru. Uwaga – kulminacyjne wydarzenie – to chwila ich pojedynku. Obaj młodzi i piękni – Homer podkreśla w opisie pojedynku wspaniały hełm Hektora ozdobiony czterema złotymi kitami. Warto pamiętać, że Hektor walczy w zbroi Patroklosa – przyjaciela Achillesa. Autor podkreśla wspaniałość rycerza, nazywając go boskim Hektorem i świetnym jeźdźcem. Stały epitet: Hektor wiejący kitami. Heroizm Hektora wdaje się większy – pozastawia żonę i synka, jest prawym rycerzem, który spełnia obowiązek. Szanuje wroga. Z ust Achillesa płynie pogarda i nienawiść. Sympatia współczesnego czytelnika jest zdecydowanie po stronie Hektora. W walce Hektor dzielnie stawia czoło Achillesowi – choć nie ma szans. Umierając, prosi o pogrzeb – co sytuuje wartości religijne i obrzędy wysoko w jego skali wartości. Umiera ze słynnymi słowami na ustach:
Jednak nie padnę bez walki, w śmierć nie odejdę bez sławy,
Dzieła wielkiego dokonam, zostanę w pamięci potomnych.
Na koniec:
jaki wniosek można wysnuć, porównując Achillesa i Hektora? Być może gdyby los nie kazał im walczyć po przeciwnych stronach, mogliby być wspaniałymi przyjaciółmi, prawdziwymi bratnimi duszami, ponieważ mieli podobne cechy, wyznawali podobne wartości…
Zobacz:
Charakterystyka porównawcza Hektora i Achillesa – przykład pracy
Charakterystyka wybranego rycerza starożytnego (Hektor, Achilles, Odyseusz)