Skąd wziął się tak trwały w kulturze ludzkiej mit Arkadii? Kto go propagował?
Arkadia jest mityczną krainą szczęśliwości – wiecznej wiosny, prostoty i miłosnych wzruszeń. Obraz takiej Arkadii stworzył Wergiliusz w swojej bukolicznej poezji – w Eklogach. Pierwowzorem krainy była Arkadia na środkowym Peloponezie – obszar biedny, zamieszkały przez pasterzy. W strofach Wergiliusza stała się jednak symbolem odwiecznych marzeń człowieka o mlekiem i miodem płynącej krainie spokoju, w której żyją ludzie w zgodzie z prawami natury.
Myśl o Arkadii nie opuściła późniejszych twórców: widział ją Jan Kochanowski w urokach wsi (Pieśń świętojańska o Sobótce), tworzyli ,,sztuczne” kraje szczęśliwe inni myśliciele:
- Tomasz Morus – Utopię,
- Ignacy Krasicki – Nipu,
- Wolter – Eldorado,
- Jonathan Swift – krainę Houyhnhumów (koni).
Dla polskich twórców niejednokrotnie Arkadią dzieciństwa stawała się Litwa.
Adam Mickiewicz odmalowuje ją w Panu Tadeuszu, Czesław Miłosz w Dolinie Issy, w wierszu W mojej ojczyźnie, do której nie wrócę, Tadeusz Konwicki w Rojstach, Senniku współczesnym.
,,Raz już należy odczuć, jakiego świata jesteś cząstką” – to cytat z Marka Aureliusza. Co znaczy?
Marek Aureliusz był rzymskim cesarzem-filozofem. Żył w drugim stuleciu naszej ery, był człowiekiem bardzo wykształconym, szlachetnym, ale przyszło mu rządzić w czasach niezbyt szczęśliwych dla Rzymu, pełnych wojen i fatalnych w skutki decyzji. Cesarz Marek Aureliusz pisał dziennik (Rozmyślania), w którym zawarł swoje poglądy filozoficzne, a należał do młodszej szkoły stoików. Właśnie z Rozmyślań pochodzą powyższe słowa. Także w Rozmyślaniach zawarł cesarz inne swoje poglądy: o tym, że powinno się żyć w zgodzie z naturą, z zadowoleniem i jak najlepiej powinien człowiek wypełniać rolę, jaka w życiu mu przypadła, że cnotą jest umiar w każdej dziedzinie, a także sprawiedliwość wobec bliźnich. Oto maksymy, które przydać się mogą i ludziom starożytnym i współczesnym:
,,Rankiem, gdy się niechętnie budzisz, pomyśl sobie: budzę się do trudu człowieka. Czyż więc czuć się mam niezadowolony, że idę do pracy, dla której się zrodziłem i zesłany zostałem na świat?”
,,Zapewnisz zaś ją sobie (niezależność od innych myśli, spokój – przyp. aut.) jeżeli będziesz każdą pracę wykonywał jak gdyby ostatnią w życiu, tak by była wolna od wszelkiej nierozwagi i rażącej niezgody z nakazami rozumu, i od obłudy, i samolubstwa, i niezadowolenia z losu”.
Zobacz:
Jak rozumiesz określenie: Bogowie jak ludzie – ludzie jak bogowie?
Sposoby kreowania arkadii w literaturze – omów na wybranych przykładach.