Analiza i interpretacja Lamentu świętokrzyskiego
Wiersze średniowieczne podlegają takim samym regułom analizy i interpretacji jak inne utwory liryczne. Musisz więc określić sytuację liryczną, podmiot liryczny i adresata, gatunek (zajrzyj do odpowiedniej ramki) oraz środki stylistyczne wykorzystane w utworze.
- Wiersz pochodzi z XV wieku i najprawdopodobniej stanowi fragment większej całości (być może misterium).
- Zgodnie z nadanym przez badaczy tytułem, wiersz jest lamentem, przedstawia więc obraz rozpaczy i skargi matki cierpiącej po stracie syna. Inny funkcjonujący w tradycji tytułu – Żale Matki Boskiej pod krzyżem sugerują sytuację liryczną – oto Maryja stoi pod krzyżem, na którym wisi jej ukochany Syn, umęczony i powieszony za ludzkie grzechy. Podmiotem lirycznym jest Maryja, a adresatów mamy kilku: wspólnotę słuchaczy, Syna, wszystkie matki oraz Archanioła Gabriela. Z powyższych informacji wynika, że mamy do czynienia z liryką bezpośrednią.
- Utwór składa się z ośmiu strof, ale na podstawie adresatów lirycznych można wyróżnić w nim trzy części kompozycyjne. Wiersz kończy się dwuwersowym wyznaniem:
Nie mam ani będę mieć jinego,
Jedno Ciebie, Synu, na krzyżu rozbitego.
- Koniecznie zwróć uwagę na słowa, które dowodzą wielkiej miłości Matki do Syna: apostrofy, zdrobnienia. Zauważ, że wiersz pełen jest emocji – żalu, cierpienia, bólu, rozpaczy, smutku i żałoby. Zwróć uwagę na sugestywność wyznania.
Zobacz:
Na czym polega szczególna wartość Lamentu świętokrzyskiego?
Portret Matki Boskiej w Lamencie świętokrzyskim. Na czym polega niezwykłość tego wizerunku?