Danse macabre i ars moriendi – przedstaw stosunek człowieka średniowiecza do śmierci.
Zacznij:
Ogromna rola śmierci i lęku przed nią w kulturze średniowiecza jest powszechnie znana i brzmi banalnie. Podejmij więc problem od strony formalnej – definiując przywołane w temacie pojęcia.
Rozwiń:
Przedstaw średniowieczne teksty realizujące motyw śmierci:
- Modelowy obraz ars moriendi w wykonaniu świętego znajdziemy w Legendzie o św. Aleksym. Po śmierci ascety pod schodami rodzinnego domu dochodzi do serii cudów.
- Równie modelowym – tyle że odnoszącym się do rycerza – przykładem jest scena śmierci Rolanda: jego rytualne gesty, jak dojście na szczyt wzgórza, zwrócenie się w stronę wroga, złamanie miecza i złożenie rąk w modlitewnym geście.
- Tekstem zaś nawiązującym do malarskich wyobrażeń danse macabre jest polski dialog Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią. Ta ostatnia jest przedstawiona jako rozkładające się zwłoki starej kobiety.
Zakończ:
Przywołaj kolejną łacińską formułę, będącą kluczem do średniowiecznego ujmowania motywu – memento mori – pamiętaj o śmierci.
Najważniejsze teksty:
- Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią,
- Pieśń o Rolandzie (scena śmierci),
- Legenda o św. Aleksym (scena śmierci i cudów po niej).
Ważne pojęcia:
- Ars moriendi – „sztuka umierania” – zestaw rytuałów i gestów bohatera tekstu parenetycznego, niezbędnych do „udanego” aktu umierania.
- Danse macabre – „taniec śmierci” – typ przedstawienia malarskiego, na którym śmierć tańczy w kółku z przedstawicielami wszystkich stanów i różnych zawodów. Podkreśla równość ludzi wobec śmierci. Motywy zbliżone do danse macabre można też obserwować w tekstach literackich.
Zobacz:
Motyw danse macabre w Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią
Danse macabre, co oznacza termin? Podaj przykłady w literaturze średniowiecznej.
Danse macabre, co oznacza termin? Podaj przykłady w literaturze średniowiecznej.