Parenetyczny charakter literatury średniowiecznej. Przedstaw, odwołując się do dwóch wybranych przykładów.
Powinieneś przede wszystkim pamiętać, co oznacza słowo: pareneza. To inaczej pouczenie, a więc literatura o charakterze parenetycznym to utwory pouczające, dydaktyczne. Przedstawiające jakieś wzorce postępowania, modele osobowe. Ideały takie propagowane są i w innych epokach.
W średniowieczu najpopularniejszymi wzorcami były trzy (masz wybrać tylko dwa przykłady):
Ideał rycerza – średniowiecze kojarzy się z rycerstwem, kodeksami rycerskimi, normami postępowania. Do najważniejszych utworów propagujących wzór rycerza należą:
– Pieśń o Rolandzie,
– cykl O królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu.
Cechy idealnego rycerza:
- wierność władcy,
- wierność Bogu,
- wierność ojczyźnie,
- odwaga,
- honor,
- męstwo,
- wierność wobec towarzyszy walki,
- ogłada towarzyska (stosunek do kobiet),
- znajomość rzemiosła rycerskiego i strategii wojennej.
Ideał władcy – idealnego króla odnajdziesz w Kronice polskiej Galla Anonima (portrety Bolesława Chrobrego i Bolesława Krzywoustego). W Pieśni o Rolandzie idealnym władcą jest król Karol Wielki, a w cyklu O królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu – tytułowy król Artur.
Cechy idealnego władcy:
- wszystkie cechy idealnego rycerza,
- mądrość,
- spryt,
- opanowanie sztuki dyplomacji,
- królewska duma.
Ideał świętego – średniowiecze wypracowało kilka portretów wzorcowych świętych: skrajnych ascetów, biczowników, albo świętych pokornych. Najpełniejszy literacki portret świętego znajdziecie w Legendzie o św. Aleksym – taki obraz może nie odpowiada nam, ludziom współczesnym, ale w średniowieczu Aleksy uważany był za człowieka, który osiągnął pełnię świętości. Bliższy nam wydawać się może ideał świętości wyznaczony przez św. Franciszka z Asyżu. Cechy „świętego rycerza” posiadał natomiast święty Jerzy.
Cechy idealnego świętego:
- pobożność,
- umartwianie się,
- czystość fizyczna i duchowa,
- asceza,
- ubóstwo,
- anonimowość.
Zobacz:
Na podstawie konkretnych przykładów literackich przedstaw średniowieczne wzorce parenetyczne.
Średniowieczne wzorce parenetyczne – dezaktualizacja czy wieczna wartość?