Porównaj rycerza antycznego z rycerzem średniowiecznym.
Wstęp I
Wydawać by się mogło, że porównanie rycerza antycznego i średniowiecznego to karkołomne zadanie. A jednak możemy znaleźć cechy, które łączą Rolanda, bohatera średniowiecznej pieśni, z bohaterami eposu Homera: Hektorem i Achillesem.
Wstęp II
Spróbujmy porównać średniowiecznego rycerza Rolanda z rycerzami antycznymi, takimi jak Hektor i Achilles. Okazuje się, że znajdziemy parę cech, które łączą tych pozornie tak bardzo różnych bohaterów. Możemy porównać tych wojowników, biorąc pod uwagę ich stosunek do państwa, władcy, wiary, waleczność, odwagę, poszanowanie kodeksu rycerskiego, stosunek do miłości, do przyjaciół i do śmierci… A więc pracy przed nami sporo.
Rozwinięcie
W porównaniu z Rolandem, wzorem średniowiecznego rycerza, Achilles i Hektor wydają się postaciami z krwi i kości. A Roland jest przy nich… sztuczny i nijaki. Syn Priama, najdzielniejszy z wojowników trojańskich, to człowiek niemal bez wad: świetny wojownik, dobry syn, wierny i kochający mąż, czuły ojciec. Ale przecież ma ludzkie cechy – zanim stanął do pojedynku z Achillesem, w którym przeczuwał, że zginie, trzy razy rycerze obiegli mury Troi. Hektor uciekał przed Achillesem!
Achilles pozostaje nieustraszony w boju. Walczy, nie zwracając uwagi na niebezpieczeństwo – jest bardzo młody i pełen brawury. Grecki wojownik okazuje się pyszny, dumny, zarozumiały, bezczelny, bywa chamski. Roland – zrównoważony, przemawia zawsze z patosem. Jest uparty i nazbyt dumny. To jego wady, ale… zmazuje je zupełnie jego heroiczna śmierć i zabranie duszy rycerza do raju. Waleczność i odwaga tych rycerzy jest niezaprzeczalna. Wszyscy oni wyróżniali się w boju, wszyscy byli wzorami odwagi i poświęcenia.
Stosunek do ojczyzny?
Wzorowy… Wszyscy gotowi oddać za nią życie. I oddali – zginęli z bronią w ręku.
Roland był bardzo religijny. Wiara okazała się dla niego największą wartością. Wierzył, że dzięki walce z niewiernymi zapewni sobie życie wieczne. Jego śmierć to prawdziwy spektakl religijny – bohater ofiarowuje Bogu rękawicę, modli się, zstępują archaniołowie, by zabrać jego duszę do raju. Bohaterowie eposu Homera… nie są aż tak religijni, choć ich bogowie walczą razem z nimi, uczestniczą w boju.
Poszanowanie kodeksu rycerskiego? Hektor i Roland są tu wzorami – nigdy w niczym mu nie uchybili. W czasie pojedynku z Achillesem Hektor obiecuje przeciwnikowi, że w przypadku swojej wygranej nie pohańbi ciała pokonanego, lecz odda je jego współtowarzyszom, by mogli wyprawić mu pogrzeb. Achilles – dumny i zbyt pewny siebie – za nic ma poszanowanie przeciwnika. Traktuje Hektora obelżywie, a ciało pokonanego syna Priama okrutnie pohańbi.
Przyjaciele w życiu rycerzy…
Czy na pewno Roland był dobrym przyjacielem? Rady swojego towarzysza Oliviera ma za nic. Nie jest dla niego miły. Nie znamy imienia najlepszego przyjaciela Hektora, lecz wiemy, że był wśród Trojan bardzo lubiany. Na pewno miał przyjaciół. Świadczy o tym zamykająca epos scena pogrzebu bohatera – wszyscy szczerze żałują śmierci nie tylko najlepszego wojownika, ale i dobrego człowieka lubianego przez wszystkich. Achilles był wspaniałym i oddanym przyjacielem, swojego towarzysza Patroklosa kochał jak brata. Po jego śmierci postanowił go pomścić.
Miłość… Roland ma narzeczoną, która na wieść o jego śmierci pada martwa – tak bardzo go kochała. Branka Bryzejda, o którą Achilles pokłócił się z Agamemnonem i odmówił dalszej walki, raczej nie była jego wielką miłością, lecz partnerką do seksu. Można za to mówić o pięknej i szczerej miłości małżeńskiej Hektora do żony.
Achilles i Roland lekceważą śmierć. Trudno – trzeba zginąć. Lepiej żyć krótko, a zdobyć nieśmiertelną sławę. Hektor jest „normalniejszy” od nich. Wolałby uniknąć oddania życia, ale… oda je, gdy nie będzie innego wyjścia.
Zakończenie
Moim zdaniem, rycerze antyczni byli znacznie ciekawszymi bohaterami od rycerza średniowiecznego. Kierowały nimi namiętności i emocje, popełniali błędy… A Roland był tylko wzorcem parenetycznym.
Zobacz:
Jak kochał średniowieczny rycerz? Model miłości w kulturze wieków średnich.