Tag "praca u podstaw"
Praca Henryk Sienkiewicz, Szkice węglem (postulat pracy u podstaw); Bolesław Prus, Lalka (postulat pracy organicznej); Eliza Orzeszkowa, Marta (temat pracy kobiet); Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem (główna idea utworu); Bolesław Prus, Emancypantki (zagadnienie pracy kobiet). Najważniejszym utworem dowodzącym wartości pracy niechybnie jest Nad Niemnem. Tam bohaterowie, którzy żyją z pracy swoich rąk (Bohatyrowicze), są szczęśliwi, zdrowi i piękni. Próżniacy (Różyc, Kirło, Emilia) – przeciwnie: skwaszeni, brzydcy, chorzy. Praca u podstaw – to postulat ściśle związany
Należy do głównych twórców polskiego pozytywizmu. Na jej życiu, pisarstwie, światopoglądzie zaważyło w dużej mierze powstanie styczniowe. Brała udział w jego służbach pomocniczych, ukrywała w swoim domu i przewiozła do granicy Królestwa Polskiego jednego z głównych dyktatorów powstania, Romualda Traugutta. Dorobek twórczy Orzeszkowej jest niezwykle obszerny. Obejmuje w przeważającej części powieści tendencyjne i realistyczne, nowele, opowiadania, szkice krytyczne i autobiograficzne. Objętościowo dorównuje pewnie spuściźnie, jaką pozostawił po sobie Józef Ignacy Kraszewski. Mogłoby
Przedstaw koncepcję ocalenia narodu ukazaną w dziełach wybranych pozytywistów polskich. Ważne dzieła Lalka Bolesława Prusa, Do młodych, Nad głębiami Adama Asnyka, Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej, Szkice węglem Henryka Sienkiewicza, Rota Marii Konopnickiej. Zacytuj Bo, panowie, najpierw myślmy o tym, ażeby podźwignąć nasz nieszczęśliwy kraj. (Bolesław Prus, Lalka) My, widzisz, Polacy, zawsze robimy projekta nie zgromadziwszy środków, a nawet nie pytając, czy w ogóle nasze środki wystarczą. No i tak nam
PRACA U PODSTAW – hasło pozytywistów polskich, nawołujące do zainteresowania się warstwami niższymi na wsiach i w miastach. „Podstawami” nazywano właśnie te warstwy – lud, który wymagał opieki i oświecenia ze strony warstw wykształconych. Pozytywiści obarczali pozostałą część społeczeństwa odpowiedzialnością za stan „podstaw” i widzieli konieczność pracy nad nimi (porównaj → praca organiczna). Ten postulat bardzo widoczny jest zwłaszcza w Szkicach węglem Henryka Sienkiewicza. Gdyby Rzepowie umieli czytać… nie doszłoby do
„Społeczeństwo jest jak żywy organizm. Jego organy: kończyny, trzewia, mózg – to poszczególne klasy społeczne. Gdy zarażona jest choć jedna – chory i zarażony jest cały organizm” – taką teorię głosili pozytywiści, zwani też organicznikami. Podjęli walkę z chorobami społecznymi – ukazywali, jakie kłopoty nękają poszczególne klasy, ukazywali nierówność społeczną, głosili prawo wzajemnej wymiany usług – jedyne prawo, które pozwoli społeczeństwu przetrwać niewolę. W konsekwencji modne stały się w literaturze następujące tematy:
Niezupełnie. Postulowali raczej chwilowe odłożenie broni. Wszak Polacy byli już zanadto wyczerpani walką – część zginęła w powstaniach, niektórzy zostali osądzeni i zesłani w głąb Rosji, wielu wyemigrowało w obawie przed represjami. Polska (choć pod zaborami) potrzebowała odnowy gospodarczej, przezwyciężenia biedy w środowiskach wiejskich i miejskich. Nie spełniło się romantyczne wezwanie wykorzystane przez przywódców powstania styczniowego w odezwie do narodu: Ty, który wczoraj byłeś pokutnikiem i mścicielem, jutro musisz być i będziesz bohaterem i olbrzymem. Dlatego walczących bohaterów pozytywiści zamienili
Program pozytywizmu w Nad Niemnem Oprócz etosu pracy jest jeszcze kilka zagadnień, które porusza pisarka-pozytywistka. Oto wybrane przykłady: Potrzebę nauki (scjentyzm) udowadnia m.in. osoba Witolda, który jest pozytywną postacią, ma wiele planów na przyszłość – a to dzięki naukom, które pobiera i które będzie umiał spożytkować. Utylitaryzm. Ludzie muszą być użyteczni dla kraju, społeczeństwa. Wystarczy popatrzeć na los tych, którzy są „pasożytami”: Emilii, Różyca, Zygmunta, Kirły. Są bezużyteczni, niezbyt szczęśliwi, nie
Nowele pozytywizmu Druga połowa lat siedemdziesiątych XIX wieku to złoty okres polskiej nowelistyki. Nowela okazała się gatunkiem świetnym do tego, by wzruszać, pokazywać, pouczać i propagować. O rodowodzie noweli zapamiętaj! Klasyczna postać noweli ukształtowała się we Włoszech w epoce renesansu – przede wszystkim pod piórem Giovanniego Boccaccia, autora Dekameronu (słynna teoria sokoła). W Polsce nowela pojawia się na dobre dopiero w okresie pozytywizmu – ale za to od razu jako jeden
Pozytywizm polski to w równej mierze program społeczno-ideowy, jak i literacki. O pozytywizmie zachodnioeuropejskim (używamy tego terminu wyłącznie w odniesieniu do filozofii, myśli społecznej, nie całej epoki literackiej, jak w przypadku Polski) mówi się, że: to ideologia zwycięskiej burżuazji, wiek pary i elektryczności. Polska nie może się porównywać z krajami zachodnimi ani pod względem rozwoju cywilizacyjnego, ani ekonomicznego. Zupełnie inna była też w Polsce sytuacja społeczna. Programy pozytywistów zachodnich były dla Polaków jedynie wizją,
