Z punktu widzenia człowieka współczesnego całość dokonań Aleksego, jego wybór drogi do Boga, wydaje się chybiony, wręcz niezrozumiały. Nikt współczesny nie uwierzy, by świętość wymagała upokorzeń, cierpień ciała i tym podobnych drastycznych poczynań. Niemniej nadal nie dziwi nas mnich buddyjski lub ktoś, kto wybiera się do Tybetu, by zgłębiać filozofię Wschodu, odciąć się od cywilizowanego świata i pogrążyć w kontemplacji. Nawet dziś. Tym bardziej więc nie powinna dziwić postawa ascety sprzed stuleci – a przynajmniej nie musimy rozpatrywać jej w świetle światopoglądu dzisiejszego człowieka. W kontekście swojej epoki nadal stwarza problemy do dyskusji. Wiemy, że prezentuje wzór świętego, który wybrał bardzo surowy model religijności.

Co zrobił, jakie podjął decyzje?

  • Wyrzekł się bogactwa (rozdał majątek),
  • porzucił dom rodzinny, nowo poślubioną żonę,
  • postanowił trwać w czystości ciała,
  • cierpiał głód, zimno, nędzę,
  • ukrył przed światem swoje imię (anonimowość),
  • znosił upokorzenia i niewygody (lata pod schodami domostwa).

Dlaczego takie czyny wydawały mu się słuszne?

  • Bo wypełniał polecenia ewangelii (np. ubóstwo),
  • bo cierpienia ciała miały prowadzić do udoskonalenia duszy,
  • bo odrzucenie dóbr ziemskich jest gwarancją zbawienia,
  • bo tylko przez kontemplację i miłość Boga można się do Niego zbliżyć i doznać łaski.

Jest to bezkompromisowa, heroiczna, nie akceptująca świata droga do świętości. Czy całkowicie słuszna? Święty Augustyn, który obiecywał poznanie Boga przez iluminację (olśnienie z łaski Boga), pochwalałby zapewne te poczynania. Nie zgodziłby się z nimi św. Franciszek, który był przeciwny umartwianiu „brata ciała”, proponował akceptację świata, wręcz miłość do wszystkiego, co stworzył Bóg (łączył ich postulat ubóstwa, obaj odrzucili rodzinne majątki).

Jeśli krytykujesz Aleksego:

  • Czy Aleksy nie był egoistyczny w swoim dążeniu do Boga? Zlekceważył w swojej drodze do świętości ideał miłości bliźniego (przyniósł ból rodzicom, opuścił młodą żonę, zranił tych, którzy go kochali).
  • Czy w dążeniu Aleksego do aureoli nie ma czegoś bezdusznego, nieludzkiego?
  • Przed śmiercią załamuje się w Aleksym ideał cierpienia w ukryciu. Przekazuje list, w którym wyjaśnia, co przeżył, kim był. Właściwie dlaczego? Nasuwa się podejrzenie, że jednak pragnął sławy i wyniesienia na ołtarze po śmierci, choć jest to zarazem chwyt wyjaśniający fabularnie zaistnienie Legendy o św. Aleksym.

Uwaga! Dwie postawy!
Zestawienie św. Aleksego i św. Franciszka uwypukla odmienny stosunek do świata.

  • W pierwszym przypadku wszelkie dobra materialne to wrogie pokusy, które trzeba odrzucić.
  • W drugim – należy cieszyć się światem; franciszkanizm jest przesycony afirmacją świata.

Typ ascezy Aleksego realizuje surowy model wschodni, franciszkanizm zwiastuje zachodnioeuropejskie zaakceptowanie świata ziemskiego.

Facebook aleklasa 2

Zobacz:

HAGIOGRAFIA – Legenda o świętym Aleksym

Przedstaw Legendę o św. Aleksym jako przykład literatury hagiograficznej

Święty Aleksy – charakterystyka

Legenda o św. Aleksym

Czy dzieje świętego Aleksego są typową hagiografią?

Święty Aleksy jako wzorzec osobowy – czy może być symbolem wartości cenionych i dziś?

Święty Aleksy i święty Franciszek – dwa oblicza ascezy. Który z nich jest, Twoim zdaniem, bliższy współczesnemu człowiekowi

Święty Aleksy jako wzorzec osobowy – czy może być symbolem wartości cenionych i dziś?